Bài 17. Tim và mạch máu

Trường Trung Học Cơ Sở Nguyễn Công Trứ
Tổ hoá Sinh
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ HỘI GIẢNG
Bài 17
TIM VÀ MẠCH MÁU
CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài :
Tiết 17
Hình 17- 1
Hình dạng mặt ngoài, phía trước của tim
Quan sát hình 17-1 em hãy nêu các
bộ phận cấu tạo ngoài của tim ?
?
Cung động mạch chủ
Động mạch phổi
Tĩnh mạch phổi
Tâm nhĩ trái
Động mạch vành trái
Tâm thất trái
Tĩnh mạch chủ dưới
Tâm thất phải
Động mạch vành phải
Tâm nhĩ phải
Tĩnh mạch chủ trên
Bài 17
TIM VÀ MẠCH MÁU
I.CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài :
Tiết 17
- Tim có hình chóp ngược, hơi lệch về bên trái, bên ngoài đượcbao bọc bởi màng tim.
Bài 17
TIM VÀ MẠCH MÁU
2. Cấu tạo trong :
I.CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài :
Tiết 17
Dựa vào kiến thức đã biết ở hình 16-1 và quan sát con đường vận chuyển của máu trong các ngăn tim, hãy điền vào bảng 17-1.
Hình 16.1
Bảng 17-1. Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim.
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Động mạch chủ
Động mạch phổi
Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày và ngăn nào có thành cơ tim mỏng ?
?
Thành tâm
thất trái
Thành tâm
thất phải
Thành tâm
nhĩ trái
Thành tâm
nhĩ phải
Tại sao thành tâm thất dày hơn thành tâm nhĩ ?
?
?
Tại sao thành tâm thất trái lại dày hơn thành tâm thất phải ?
Hãy quan sát đoạn phim trên và có nhận xét gì về chiều vận chuyển của máu từ tâm nhĩ đến tâm thất và từ tâm thất đến các động mạch ?
?
Máu chỉ vận chuyển theo một chiều từ tâm nhĩ xuống tâm thất và từ tâm thất đến động mạch.
Quan sát sơ đồ vòng tuần hoàn và đoạn phim trên. Hãy dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ được bơm theo một chiều ?
?
Van động mạch phổi
Van nhĩ - thất phải
Van nhĩ - thất trái
Van động mạch chủ
Bài 17
I.CẤU TẠO TIM 1.Cấu tạo ngoài :
2.Cấu tạo trong :
Xác định trên mô hình các bộ phận cấu tạo trong của tim ?
?
TIM VÀ MẠCH MÁU
Tiết 17
Bài 17
I.CẤU TẠO TIM 1.Cấu tạo ngoài :
2.Cấu tạo trong :
+ Tim có 4 ngăn
2 tâm thất
TIM VÀ MẠCH MÁU
2 tâm nhĩ
+ Thành cơ tim :
- Thành tâm thất dày hơn thành tâm nhĩ.
- Thành tâm thất trái dày hơn thành tâm thất phải.
+ Van tim :
- Giữa tâm nhĩ và tâm thất có van nhĩ - thất.
- Giữa tâm thất và động mạch có van động mạch.
Tâm nhĩ phải
Tâm thất phải
Tâm thất trái
Tâm nhĩ trái
Bài 17
I.CẤU TẠO TIM
II.CẤU TẠO MẠCH MÁU
TIM VÀ MẠCH MÁU
Tiết 17
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
ĐỘNG MẠCH
TĨNH MẠCH
Thành mao mạch chỉ có một lớp biểu bì.
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
MAO MẠCH
Hình 17.2. Sơ đồ cấu tạo các mạch máu
Van
Động mạch nhỏ
Tĩnh mạch nhỏ
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
ĐỘNG MẠCH
TĨNH MẠCH
Thành mao mạch chỉ có một lớp biểu bì.
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
MAO MẠCH
Hình 17.2. Sơ đồ cấu tạo các mạch máu
Van
Động mạch nhỏ
Tĩnh mạch nhỏ
Quan sát hình 17-2 cho biết có những loại mạch máu nào ? Hãy xác định các loại mạch máu ?
?
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
ĐỘNG MẠCH
TĨNH MẠCH
Thành mao mạch chỉ có một lớp biểu bì.
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
MAO MẠCH
Hình 17.2. Sơ đồ cấu tạo các mạch máu
Van
Động mạch nhỏ
Tĩnh mạch nhỏ
?
Hãy chỉ ra những điểm khác biệt giữa các loại mạch máu ?
Tại sao lại có sự khác nhau đó ?
Bài 17
I.CẤU TẠO TIM 1. Cấu tạo ngoài :
II. CẤU TẠO MẠCH MÁU
Mạch máu trong mỗi vòng tuần hoàn đều
gồm:
Động mạch
Mao mạch
Tĩnh mạch
TIM VÀ MẠCH MÁU
2. Cấu tạo trong :
Tiết 17
_ Động mạch cấu tạo gồm ba lớp:biểu bì, cơ trơn và mô liên kết. Lòng động mạch hẹp
_ Tĩnh mạch cấu tạo gồm ba lớp giống động mạch nhưng mô liên kết và lớp cơ trơn mỏng hơn.Lòng tĩnh mạch hẹp và có van.
_ Mao mạch có thành mỏng chỉ gồm một lớp biểu bì
Bài 17
I.CẤU TẠO TIM 1. Cấu tạo ngoài :
II. CẤU TẠO MẠCH MÁU
TIM VÀ MẠCH MÁU
2. Cấu tạo trong :
III. CHU KÌ CO DÃN CỦA TIM
Tiết 17
Van động mạch
Van nhĩ -thất
III. Pha dãn chung
I. Pha nhĩ co
II. Pha thất co
?
Quan sát hình 17-3 cho biết chu kì co dãn của tim là gì ?
Hình 17-3. Sơ đồ chu kì co dãn của tim
Hình 17-3. Sơ đồ chu kì co dãn của tim
Van động mạch
Van nhĩ -thất
III. Pha dãn chung
I. Pha nhĩ co
II. Pha thất co
Chu kì co dãn của tim là thời gian hoạt động của tim từ lúc bắt đầu co lần trước cho đến lúc bắt đầu co lần sau.
Câu 2. Trong mỗi chu kì :
+ Tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây ? Nghỉ bao nhiêu giây ? + Tâm thất làm việc bao nhiêu giây ? Nghỉ bao nhiêu giây ? + Tim nghỉ hoàn toàn bao nhiêu giây ?
THẢO LUẬN NHÓM
Câu 1. Mỗi chu kì co dãn của tim kéo dài bao nhiêu giây ? Chu kì tim gồm những pha nào ?
Hình 17-3. Sơ đồ chu kì co dãn của tim
Van động mạch
Van nhĩ - thất
III. Pha dãn chung
I. Pha nhĩ co
II. Pha thất co
ĐÁP ÁN
Câu 2. Trong mỗi chu kì :
+ Tâm nhĩ làm việc 0,1 giây, nghỉ 0,7 giây. + Tâm thất làm việc 0,3 giây, nghỉ 0,5 giây.
+ Tim nghỉ hoàn toàn 0,4 giây.

Câu 1. Mỗi chu kì co dãn của tim kéo dài trung bình khoảng 0,8 giây, gồm 3 pha : pha nhĩ co, pha thất co, pha dãn chung.


Trung bình mỗi phút diễn ra bao nhiêu chu kì co dãn của tim ?
Bài 17
II. CẤU TẠO MẠCH MÁU
III. CHU KÌ CO DÃN CỦA TIM
+ Tim co dãn theo chu kì.
+ Mỗi chu kì gồm 3 pha :
- Pha nhĩ co : 0,1 giây
- Pha thất co : 0,3 giây
- Pha dãn chung : 0,4 giây
I. CẤU TẠO TIM
TIM VÀ MẠCH MÁU
Tiết 17
Câu 1. Hãy điền chú thích thay cho các số 1, 2, 3.để chỉ các thành phần cấu tạo của tim vào hình bên.
Bài tập vận dụng
Sơ đồ cấu tạo trong của tim
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Tĩnh mạch chủ trên
Tâm thất phải
Van động mạch phổi
Vách liên thất
Tâm thất trái
Tâm nhĩ phải
Động mạch chủ
Động mạch phổi

Tâm nhĩ trái
Tĩnh mạch chủ dưới
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5
Câu 2. Đánh dấu vào ô chỉ câu trả lời đúng trong các câu sau :
a. Tâm nhĩ làm việc 0,1 giây, nghỉ 0,7 giây.
b. Tâm thất làm việc 0,3 giây, nghỉ 0,5 giây.
c. Tim nghỉ hoàn toàn 0,4 giây.
d. Cả a, b, c đều đúng.
Trong mỗi chu kì tim thời gian làm việc và nghỉ như sau:
Câu 3. Đánh dấu vào ô chỉ câu trả lời đúng trong các câu sau :
a. Tâm nhĩ làm việc 0,1 giây, nghỉ 0,7 giây.
b. Tâm thất làm việc 0,3 giây, nghỉ 0,5 giây.
c. Tim nghỉ hoàn toàn 0,4 giây.
Trong mỗi chu kì tim thời gian làm việc và nghỉ như sau:
d. Cả a, b, c đều đúng.
d. Cả a, b, c đều đúng.
Vì mỗi chu kì co dãn của tim là 0,8 giây trong đó pha nghỉ chung là 0,4 giây, là thời gian đủ để cơ tim phục hồi lại hoàn toàn.
Câu 4. Vì sao tim làm việc từ lúc trẻ còn trong bụng mẹ đến lúc già và chết mà không mệt ?
Dặn dò
Về nhà:
- Đọc kết luận chung
Đọc mục " Em có biết"
Trả lời câu hỏi và làm bài tập trong SGK - 57.
CHÚC CÁC EM
HỌC TỐT