Bài 17. Tim và mạch máu

LỚP 8
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hình 16.1 Sơ đồ cấu tạo hệ tuần hoàn
1/ Hãy mô tả con đường vận
chuyển máu của vòng tuần hoàn
nhỏ và vòng tuần hoàn lớn ?
1/*Vßng tuÇn hoµn nhá:
M¸u tõ t©m thÊt ph¶i  ®éng m¹ch phæi  mao m¹ch phæi  tĩnh m¹ch phæi  t©m nhÜ tr¸i.
*Vßng tuÇn hoµn lín :
M¸u tõ t©m thÊt tr¸i ®éng m¹ch chñ  mao m¹ch (phaàn treân, phaàn döôùi cô theå)  tĩnh m¹ch chñ  t©m nhÜ ph¶i.
KIỂM TRA BÀI CŨ
2/ Tim người có mấy ngăn, hệ
mạch có mấy loại? Kể ra?
Hình 16.1 Sơ đồ cấu tạo hệ tuần hoàn
2/ - Tim ngöôøi coù 4 ngaên: 2 taâm nhó, 2 taâm thaát
- Heâ maïch coù 3 loaïi: ñoäng maïch, tónh maïch vaø mao maïch
Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU

I- CẤU TẠO CỦA TIM
Vị trí, hình dạng của tim?
1. Vị trí, hình dạng.
- Tim nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang bên trái.
- Tim hình chóp, đỉnh quay xuống dưới

TM chủ trên
Tâm nhĩ phải
ĐM vành phải
Tâm thất phải
TM chủ dưới
Cung ĐM chủ
ĐM phổi
TM phổi
Tâm nhĩ trái
ĐM vành trái
Tâm thất trái
Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
2. Cấu tạo
? Tim ñöôïc caáu taïo baèng loaïi moâ naøo trong soá caùc moâ ñaõ hoïc?
Mô liên kết và mô cơ tim
Dựa vào kiến thức đã biết, hình 16-1, hình 17-1, điền vào bảng sau:
Câu 1:
Bảng 17- 1 : Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Câu 2: Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
Câu 3: Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
THẢO LUẬN NHÓM
Bảng 17- 1 : Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Động mạch chủ
Động mạch phổi
Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
- Thành cơ tâm thất traùi dày nhaát
Thành cơ tâm nhĩ phaûi mỏng nhất
Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
- Giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu đều có van để đảm bảo máu chỉ vận chuyển theo một chiều nhất định.
Van 2 lá
Van 3 lá
Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Van thất động
Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
I- CẤU TẠO CỦA TIM
1. Vị trí, hình dạng:
2. Cấu tạo:
- Tim có 4 ngăn
Có các van tim giúp máu lưu thông theo 1 chiều
Thaønh tim ñöôïc caáu taïo bôûi moâ cô tim
- Màng tim: Bao bọc bên ngoài tim bằng mô liên kết.

Tâm nhĩ phải ( thành cơ mỏng nhất)
Tâm nhĩ trái
Tâm thất phải
Tâm thất trái ( thành cơ dày nhất)
Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
II- CẤU TẠO MẠCH MÁU
Có bao nhiêu loại mạch máu ? Đó là những loại nào ?
Có 3 loại mạch máu: Động mạch, Tĩnh mạch, Mao mạch
Quan sát hình 17-2, hãy hoàn thành bảng sau:
Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> Dày hơn TM
3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> mỏng hơn ĐM
1 lớp biểu bì
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
Có sợi đàn hồi
Có van
1 chiều
Nhỏ, phân
nhánh
nhiều
Dẫn máu từ tim
đến các cơ quan
với vận tốc và áp
lực lớn
Dẫn máu từ khắp
các tế bào về tim,
vận tốc và áp lực
nhỏ.
Trao đổi
chất với tế
bào.

- Động mạch: D�y 3 l?p: Bi?u bì, co tron, mơ li�n k?t, lòng mạch hẹp, thích hợp với việc d?n m�u t? tim d?n c�c co quan v?i v?n t?c v� �p l?c l?n

- Tĩnh mạch: mỏng 3 l?p: Bi?u bì, co tron, mơ li�n k?t, lòng mạch rộng, van 1 chiều phù hợp với việc d?n m�u t? kh?p c�c t? b�o v? tim, v?n t?c v� �p l?c nh?.

- Mao mạch: có 1 lớp biểu bì lòng mạch hẹp phân nhánh phù hợp với việc trao đổi chất với tế bào
TIẾT 17-BÀI 17
III. Chu kì co dãn của tim
Trong mỗi chu kì tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây?
Trong mỗi chu kì tâm thất làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây?
Trong mỗi chu kì tim nghỉ ngơi hoàn toàn bao nhiêu giây?
Thử tính xem trung bình mỗi phút diễn ra bao nhiêu chu kì co dãn tim (nhịp tim)?
TIM VÀ MẠCH MÁU
Mổi chu kì tim gồm 3 pha: pha nhỉ co, pha thất co và pha dãn chung
Dựa vào chu kì hoạt động của tim giải thích tại sao tim hoạt động suốt đời mà không bị mệt?
- Chu kì co daõn cuûa tim laø 8s trong ñoù thời gian hoạt động của tim là 0.4s, thời gian nghĩ ngơi 0.4s giúp cơ tim được phục hồi mà không bị mệt. Chính vì theá maø tim hoaït ñoäng suoát ñôøi maø khoâng meät moûi
Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
Bài tập 1: Hãy điền chú thích các thành phần cấu tạo của tim vào hình 17-4
Van nhĩ-thất
Vách liên thất
Tâm nhĩ trái
Tâm nhĩ phải
Tâm thất trái
Tĩnh mạch chủ dưới
Tĩnh mạch chủ trên
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
Động mạch chủ
Tâm thất phải
Van ĐM phổi
Hình 17-4: Sơ đồ cấu tạo trong của tim
Ô chữ diệu kỳ
1
5
2
3
4
6
7
5
1. Loại mạch nào có thành dày nhất?
3
4
5
6
8
2
1
N
G
M
ạ
H
ộ
Đ
7
C
1
2
3
4
6
7
5
T
N
H
ĩ
T
H
ấ
2. Loại van nào giúp máu chảy theo một chiều từ tâm nhĩ xuống tâm thất?
3. Loại cơ nào cấu tạo nên thành của tim?
4.Chu kì co giãn
của tim gồm
mấy pha?
5. Ngăn tim nào có thành dày nhất?
6. Lớp ngoài cùng của động mạch và tĩnh mạch được cấu tạo bởi loại mô nào?
6
7. Moồi chu kì co daừn của tim kéo dài mấy giây?
3
4
5
1
2
M
G
I
Â
T
á
7
Y
4
5
6
7
8
1
2
3
9
i
ê
n
K
ế
m
ô
l
t
10
7
8
9
5
6
2
3
4
1
11
1
2
3
4
5
B
A
P
a
H
1
2
3
4
5
c
ơ
t
m
I
T
t
r
h
ấ
â
m
t
t
á
i
3
N
2
H
3
M
4
i
7
3
P
4
I
T
Laênêch - một thầy thuốc người Pháp (1781 - 1826), vào năm 1816 đã tình cờ phát minh ra cái ống nghe khi thấy lũ trẻ nô đùa thích thú với trò chơi: một đám gõ vào đầu này của một cây gỗ dài, rỗng ở giữa và một đám lắng nghe ở đầu kia. Cho đến nay, ống nghe vẫn là phương tiện thường dùng giúp các bác sĩ chuẩn đoán tim mạch người bệnh
Hướng dẫn HS tự học :
Học bài, trả lời câu 2,3,4 SGK/57
+ Đọc "em có biết"
Chuẩn bị bài 18:
+ Nghiên cứu nội dung bài
+ Máu được vận chuyển trong hệ mạch nhờ đâu?
+ Muốn bảo vệ tim mạch cần có các biện pháp bảo vệ nào?
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO
Cố gắng học lên