Bài 17. Tim và mạch máu

Nhiệt liệt chào mừng
Các thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp 8B
Môn sinh học 8
* Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần, cấu tạo nào?
- Hệ tuần hoàn gồm tim và hệ mạch tạo thành vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn. Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu qua phổi, giúp máu trao đổi O2 và CO2. Vòng tuần hoàn lớn dẫn máu qua tất cả các tế bào của cơ thể để thực hiện sự trao đổi chất.
KIỂM TRA BÀI CŨ
I- CẤU TẠO TIM
1. Vị trí, hình dạng.
Tiết 17 Tim và mạch máu
Nêu vị trí, hình dạng của tim?
- Hình dạng: Tim hình chóp , đỉnh quay xuống dưới , đáy hướng lên trên.
- Vị trí : Tim nằm trong lồng ngực, giữa 2 lá phổi
2. Cấu tạo ngoài
Xác định các thành phần cấu tạo ngoài của tim?
Dựa vào kiến thức đã biết, quan sát hình vẽ điền vào bảng sau: Bảng 17- 1 : Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Thảo luận nhóm
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Vòng tuần hoàn lớn
Vòng tuần hoàn nhỏ
Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất? Ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?

Giữa các ngăn tim, giữa tim với mạch máu có cấu tạo như thế nào để máu bơm theo một chiều?

Dự đoán:
Tâm nhĩ phải
Tâm thất phải
Tâm thất trái
Tâm nhĩ trái
Van nhĩ thất
Van nhĩ thất
Nêu cấu tạo trong của tim?
Van thất động
Tim được cấu tạo bởi loại mô nào ?
Mô cơ tim có tính chất gì?
3. Cấu tạo trong
Xác định các thành phần cấu tạo trong của tim?
Ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất? Ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
Tâm thất trái có thành cơ tim dày nhất. Tâm nhĩ phải có thành cơ tim mỏng nhất. Vì tâm nhĩ chỉ co bóp đẩy máu xuống tâm thất. Tâm thất phải co bóp để đẩy máu lên phổi đến các cơ quan. Đặc biệt TTT phải co bóp để đẩy máu đi đến toàn bộ cơ thể và để thắng được áp lực của động mạch chủ.
Giữa các ngăn tim, giữa tim với mạch máu có cấu tạo như thế nào để máu bơm theo một chiều?
Giữa các ngăn tim và giữa tim đi ra động mạch ( Động mạch chủ và động mạch phổi ) đều có van đảm bảo cho máu vận chuyển theo một chiều nhất định.
Kêt quả dự đoán:
II. CẤU TẠO MẠCH MÁU
Có những loại mạch máu nào?
So sánh và chỉ ra sự khác biệt giữa các loại mạch máu? Giải thích sự khác nhau đó?
Hẹp
Rộng
Hẹp
nhất
Có van
1 chiều
Nhỏ, phân
nhánh nhiều
Dẫn máu từ tim
đến các tế bào
với vận tốc lớn
Dẫn máu từ
tế bào về tim,
vận tốc nhỏ
Trao đổi
chất với tế bào.
3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết Dày hơn tĩnh mạch
3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> mỏng hơn động mạch
1 lớp
biểu bì
III. CHU KÌ CO DÃN CỦA TIM
- Chu kì tim gồm mấy pha?
- Mỗi chu kỳ co dãn
của tim kéo dài
bao nhiêu giây?
Quan sát H 17.3 Trả lời câu hỏi: Trong mỗi chu kì:
3.Tim nghỉ ngơi hoàn toàn bao nhiêu giây?
1.Tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây?
2.Tâm thất làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây?
TN làm việc 0.1 giây Nghỉ 0.7 giây
Tâm thất làm việc 0.3 giây.Nghỉ 0.5 giây.
Dựa vào chu kì hoạt động của tim giải thích tại sao tim hoạt động suốt đời mà không bị mệt?
- Do thời gian hoạt động của tim là 0.4s, thời gian nghĩ ngơi 0.4s giúp cơ tim được phục hồi mà không bị mệt.
Tính xem tim co bóp được bao nhiêu nhịp
trong 1 phút ?
Củng cố
Tâm nhĩ trái
Động mạch vành trái
Tâm thất trái
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
Tĩnh mạch chủ trên
Tâm nhĩ phải
Động mạch vành phải
Tâm thất phải
Tĩnh mạch chủ dưới
Cung động mạch chủ
Cột A:
Cột B:
2. Thành cơ tim mỏng nhất là
thành
1. Thành cơ tim dày nhất là thành
3. Máu không chảy từ tâm thất lên tâm nhĩ là nhờ
4. Máu từ tĩnh mạch phổi đổ về
a. Tâm nhĩ phải.
d. Van động mạch
b. Tâm thất trái.
c. Tâm nhĩ
5- Giữa tâm thất và động mạch có
e. Van nhĩ thất.
Những nội dung kiến thức cần nhớ
1. Cấu tạo tim:
- Tim được cấu tạo bởi cơ tim và mô liên kết
- Tim gồm 4 ngăn: 2 tâm nhĩ và 2 tâm thất
- Giữa các ngăn tim và giữa tâm thất với động mạch có các van tim.
2. Mạch máu trong mỗi vòng tuần hoàn đều gồm 3 loại: Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch.
3. Tim co dãn theo chu kì. Mỗi chu kì gồm 3 pha: Pha nhĩ co (0.1s), pha thất co (0.3s), pha dãn chung (0.4s). Nhờ sự co dãn theo chu kì và sự phối hợp hoạt động cảu các thành phần cấu tạo của tim qua 3 pha mà máu được bơm theo một chiều từ tâm nhĩ vào tâm thất, từ tâm thất vào động mạch.
- Đọc mục “Em có biết”
- Học thuộc bài cũ
- Trả lời câu hỏi trong SGK
- Nghiên cứu bài mới: Bài 18 (T 58)
Xin chân thành cảm ơn
các thầy, cô giáo và các em học sinh!