Bài 17. Tim và mạch máu

Chào mừng quý thầy cô về dự giờ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hình 16.1 Sơ đồ cấu tạo hệ tuần hoàn
1, Hãy mô tả con đường vận
chuyển máu của vòng tuần hoàn
nhỏ và vòng tuần hoàn lớn ?
2, Nêu vai trò của tim và hệ mạch
trong hệ tuần hoàn máu ?
KIỂM TRA BÀI CŨ


1/*Vòng tuần hoàn nhỏ:
Máu từ tâm thất phải  động mạch
phổi  mao mạch phổi  tĩnh mạch
phổi  tâm nhĩ trái.
*Vòng tuần hoàn lớn :
Máu từ tâm nhĩ trái  tâm thất trái
 động mạch chủ  mao mạch
 tĩnh mạch chủ  tâm nhĩ phải.

2/ - Tim co bóp tạo lực đẩy máu .
- Hệ mạch vận chuyển máu từ tim
đến tế bào và từ tế bào về tim .
- Tim và hệ mạch thực hiện chu
trình luân chuyển máu trong cơ thể.


Hình 16.1 Sơ đồ cấu tạo hệ tuần hoàn
- Tim nằm trong lồng ngực, nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang trái
I/ CẤU TẠO TIM
Xác định vị trí và hình dạng của tim?
* Vị trí, hình dạng của tim:
- Nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang trái.
- Hình chóp đỉnh quay xuống dưới.
Các em hãy quan sát hình ảnh sau
1. Cấu tạo ngoài
- Tim có hình chóp ngược
-Tim được bao bọc bởi màng tim, mặt trong tiết dịch tim co bóp dễ dàng.
Nối cột A phù hợp với nội dung cột B
Q.sát hình vẽ hãy chỉ rõ từng thành phần cấu tạo của tim?
Các em hãy quan sát hình ảnh sau
Tim được cấu tạo bởi loại mô nào?
- Tim được cấu tạo bởi cơ tim và mô liên kết.
- Tim nằm trong lồng ngực, nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang trái
I/ CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài
- Tim có hình chóp ngược
-Tim được bao bọc bởi màng tim, mặt trong tiết dịch tim co bóp dễ dàng.
2. Cấu tạo trong
Ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất, ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất ?
- Tâm thất trái có thành cơ dày nhất. Tâm nhĩ phải có thành cơ mỏng nhất
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Vòng tuần hoàn lớn
Vòng tuần hoàn nhỏ
Giữa ngăn tim với nhau và với các mạch máu có cấu tạo như thế nào để máu chỉ được bơm theo 1 chiều?
Giữa các ngăn tim và giữa tim và các động mạch đều có các van bảo đảm cho máu chỉ vận chuyển theo một chiều nhất định
- Giữa tâm nhĩ với tâm thất và giữa tâm thất với động mạch có van  máu lưu thông theo một chiều.
- Tim được cấu tạo bởi cơ tim và mô liên kết.
- Tim nằm trong lồng ngực, nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang trái
I/ CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài
- Tim có hình chóp ngược
-Tim được bao bọc bởi màng tim, mặt trong tiết dịch tim co bóp dễ dàng.
2. Cấu tạo trong
Ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất, ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất ?
Giữa ngăn tim với nhau và với các mạch máu có cấu tạo như thế nào để máu chỉ được bơm theo 1 chiều?
Tim 4 ngăn. Thành cơ tâm thất dày hơn thành tâm nhĩ.
- Giữa tâm nhĩ với tâm thất và giữa tâm thất với động mạch có van  máu lưu thông theo một chiều.
- Tim được cấu tạo bởi cơ tim và mô liên kết.
- Tim nằm trong lồng ngực, nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang trái
I/ CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài
- Tim có hình chóp ngược
-Tim được bao bọc bởi màng tim, mặt trong tiết dịch tim co bóp dễ dàng.
2. Cấu tạo trong
Tim 4 ngăn. Thành cơ tâm thất dày hơn thành tâm nhĩ.
Dựa vào hình trên, xác định Động mạch, Tĩnh mạch, Mao mạch?
- Giữa tâm nhĩ với tâm thất và giữa tâm thất với động mạch có van  máu lưu thông theo một chiều.
- Tim được cấu tạo bởi cơ tim và mô liên kết.
- Tim nằm trong lồng ngực, nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang trái
I/ CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài
- Tim có hình chóp ngược
-Tim được bao bọc bởi màng tim, mặt trong tiết dịch tim co bóp dễ dàng.
2. Cấu tạo trong
Tim 4 ngăn. Thành cơ tâm thất dày hơn thành tâm nhĩ.
II/ CẤU TẠO MẠCH MÁU
Dựa vào hình trên, cho biết chức năng của từng loại mạch máu?
Dẫn máu từ tim
đến các cơ quan
với vận tốc và áp
lực lớn
Dẫn máu từ khắp các tế bào về tim,
vận tốc và áp lực
nhỏ.
Trao đổi
chất với tế bào.
Hãy quan sát hình 17.2 tr.55 SGK  thu thập thông tin  trao đổi nhóm hoàn thành phiếu học tập.
I/ CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài
2. Cấu tạo trong
II/ CẤU TẠO MẠCH MÁU
THẢO LUẬN NHÓM
3 lớp
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
3 lớp
Biểu bì
1 lớp biểu
bì mỏng
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
Có van 1 chiều
Nhỏ, phân
nhánh nhiều
Dẫn máu từ tim
tới các cơ quan,
vận tốc và áp lực
lớn.
Dẫn máu từ khắp
các tế bào về tim,
vân tốc và áp lực
nhỏ.
Trao đổi
chất với tế
bào.
Cơ trơn
Mô liên kết
Dày
Mỏng
0:03:00
0:02:59
0:02:58
0:02:57
0:02:56
0:02:55
0:02:54
0:02:53
0:02:51
0:02:50
0:02:49
0:02:48
0:02:47
0:02:46
0:02:45
0:02:43
0:02:42
0:02:41
0:02:39
0:02:38
0:02:37
0:02:35
0:02:34
0:02:33
0:02:32
0:02:31
0:02:30
0:02:29
0:02:27
0:02:26
0:02:25
0:02:24
0:02:23
0:02:22
0:02:21
0:02:20
0:02:19
0:02:18
0:02:17
0:02:16
0:02:15
0:02:14
0:02:13
0:02:12
0:02:11
0:02:10
0:02:09
0:02:08
0:02:07
0:02:06
0:02:05
0:02:04
0:02:03
0:02:02
0:02:01
0:02:00
0:01:59
0:01:58
0:01:57
0:01:56
0:01:55
0:01:54
0:01:53
0:01:52
0:01:51
0:01:50
0:01:49
0:01:48
0:01:47
0:01:46
0:01:45
0:01:44
0:01:43
0:01:42
0:01:41
0:01:40
0:01:39
0:01:38
0:01:37
0:01:36
0:01:35
0:01:34
0:01:33
0:01:32
0:01:31
0:01:30
0:01:29
0:01:28
0:01:27
0:01:26
0:01:25
0:01:24
0:01:23
0:01:22
0:01:21
0:01:20
0:01:19
0:01:18
0:01:17
0:01:16
0:01:15
0:01:14
0:01:13
0:01:12
0:01:11
0:01:10
0:01:09
0:01:08
0:01:07
0:01:06
0:01:05
0:01:04
0:01:03
0:01:02
0:01:01
0:01:00
0:00:59
0:00:58
0:00:57
0:00:56
0:00:55
0:00:54
0:00:53
0:00:52
0:00:51
0:00:50
0:00:49
0:00:48
0:00:47
0:00:46
0:00:45
0:00:44
0:00:43
0:00:42
0:00:41
0:00:40
0:00:39
0:00:38
0:00:37
0:00:36
0:00:35
0:00:34
0:00:33
0:00:32
0:00:31
0:00:30
0:00:29
0:00:28
0:00:27
0:00:26
0:00:25
0:00:24
0:00:23
0:00:22
0:00:21
0:00:20
0:00:19
0:00:18
0:00:17
0:00:16
0:00:15
0:00:14
0:00:13
0:00:12
0:00:11
0:00:10
0:00:09
0:00:08
0:00:07
0:00:06
0:00:05
0:00:04
0:00:03
0:00:02
0:00:01
0:00:00
Hết giờ!
Trình bày cấu tạo của từng loại mạch máu?
I/ CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài
2. Cấu tạo trong
II/ CẤU TẠO MẠCH MÁU
3 lớp
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
3 lớp
Biểu bì
1 lớp biểu
bì mỏng
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
Có van 1 chiều
Nhỏ, phân
nhánh nhiều
Cơ trơn
Mô liên kết
Dày
Mỏng
III/ HOẠT ĐỘNG CO DÃN CỦA TIM
Quan sát hình 17.3 tr.56 SGK  thu thập thông tin.
Một chu kỳ tim gồm mấy pha? Đó là những pha nào?
I/ CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài
2. Cấu tạo trong
II/ CẤU TẠO MẠCH MÁU
- Mỗi chu kỳ tim gồm 3 pha:
+ Tâm nhĩ làm việc ...... giây, nghỉ ..... giây
+ Tâm thất làm việc ....... giây, nghỉ ..... giây
+ Tim nghỉ hoàn toàn .......giây
Một phút có ........ chu kỳ co giãn tim (nhịp tim)
0,1
0,7
0,5
0,3
0,4
75
Tại sao tim hoạt động suốt đời
mà không mệt mỏi ?
+ Pha co tâm nhĩ: Tâm nhĩ làm việc 0,1(s); nghỉ 0,7(s).
+ Pha co tâm thất: Tâm thất làm việc 0,3(s); nghỉ 0,5(s).
+ Pha dãn chung: Tim nghỉ ngơi hoàn toàn 0,4(s)
- Một chu kì co dãn tim kéo dài 0,8 (s). Trong đó:
-> Thời gian nghỉ là 0,4s đủ để cơ tim phục hồi lại hoàn toàn nên tim hoạt động cả đời mà không mệt mỏi.
III/ HOẠT ĐỘNG CO DÃN CỦA TIM
I/ CẤU TẠO TIM
II/ CẤU TẠO MẠCH MÁU
Các bộ phận của tim và hệ mạch phối hợp với nhau để máu bơm theo 1 chiều nhất định.
1
5
2
3
4
6
7
Câu 1. Loại mạch nào có thành dày nhất?
3
4
5
6
8
2
1
N
G
M
Ạ
H
Ộ
Đ
7
C
1
3
4
6
7
5
N
Ĩ
T
H
Ấ
Câu 2. Loại van nào giúp máu chảy theo một chiều từ tâm nhĩ xuống tâm thất?
Câu 3. Loại cơ nào cấu tạo nên thành cơ tim?
Câu 4.Chu kì co giãn của tim gồm mấy pha?
Câu 5. Ngăn tim nào có thành dày nhất?
Câu 6. Lớp ngoài cùng của động mạch và tĩnh mạch được cấu tạo bởi loại mô nào?
6
Câu 7. Mười chu kì co giãn của tim kéo dài mấy giây?
4
5
1
2
G
I
Â
T
á
7
Y
5
6
7
8
1
2
3
9
ê
n
K
ế
m
ô
l
t
10
7
8
9
5
6
2
3
4
1
11
1
2
3
4
5
B
A
a
H
1
2
3
5
c
Ơ
t
m
t
r
h
Ấ
Â
m
t
t
Á
i
3
N
3
M
4
i
P
4
I
T
Ô CHỮ DIỆU KÌ
H
N
2
H
I
T
P
T
M
i
1
2
3
4
5
6
7
- Tim nằm trong lồng ngực, nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang trái
I/ CẤU TẠO TIM
1. Cấu tạo ngoài
- Tim có hình chóp ngược
-Tim được bao bọc bởi màng tim, mặt trong
tiết dịch tim co bóp dễ dàng.
- Tim được cấu tạo bởi cơ tim và mô liên kết.
2. Cấu tạo trong
Tim 4 ngăn. Thành cơ tâm thất dày hơn thành tâm nhĩ.
- Giữa tâm nhĩ với tâm thất và giữa tâm thất với động mạch có van  máu lưu thông theo một chiều.
II/ CẤU TẠO MẠCH MÁU
III/ HOẠT ĐỘNG CO DÃN CỦA TIM
+ Pha co tâm nhĩ: Tâm nhĩ làm việc 0,1(s); nghỉ 0,7(s).
+ Pha co tâm thất: Tâm thất làm việc 0,3(s); nghỉ 0,5(s).
+ Pha dãn chung: Tim nghỉ ngơi hoàn toàn 0,4(s)
- Một chu kì co dãn tim kéo dài 0,8 (s). Trong đó:
Các bộ phận của tim và hệ mạch phối hợp với nhau để máu bơm theo 1 chiều nhất định.
Hướng dẫn về nhà
- Học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK tr.57.
- Đọc mục “Em có biết?”.
- Xem trước TIẾT 18 “Vận chuyển máu qua hệ mạch - vệ sinh hệ tuần hoàn”.