Bài 17. Tim và mạch máu

Giáo viên: Phạm Ngọc Dũng Phaïm Ngoïc Duõ
KIỂM TRA BÀI CŨ
* Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần, chức năng như thế nào?
- Hệ tuần hoàn gồm tim, máu và hệ mạch tạo thành vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn. Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu qua phổi, giúp máu trao đổi O2 và CO2 Vòng tuần hoàn lớn dẫn máu qua các tế bào của cơ thể để thực hiện sự trao đổi chất.
I- CẤU TẠO CỦA TIM
Vị trí, hình dạng của tim?
1. Vị trí, hình dạng.
- Tim nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang bên trái.
- Tim hình chóp, đỉnh quay xuống dưới, đáy hướng lên trên

TM chủ trên
Tâm nhĩ phải
ĐM vành phải
Tâm thất phải
TM chủ dưới
Cung ĐM chủ
ĐM phổi
TM phổi
Tâm nhĩ trái
ĐM vành trái
Tâm thất trái
I- CẤU TẠO CỦA TIM
1. Vị trí, hình dạng.
2. Cấu tạo ngoài
Màng tim: Bao bọc bên ngoài
tim bằng mô liên kết.
Động mạch vành : làm nhiệm vụ
dẫn máu nuôi tim

Thảo luận nhóm
Dựa vào kiến thức đã biết, hình 16-1, hình 17-1, điền vào bảng sau:
Câu 1:
Bảng 17- 1 : Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Câu 2: Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
Câu 3: Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Bảng 17- 1 : Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Động mạch chủ
Động mạch phổi
- Thành cơ tâm thất dày hơn thành cơ tâm nhĩ vì tâm nhĩ phải co bóp đẩy máu xuống tâm thất, còn tâm thất phải co bóp mạnh để tạo lực lớn nhất để đẩy máu đến toàn bộ cơ thể.
Thành cơ tâm nhĩ phải có thành cơ
tim mỏng nhất vì chỉ co bóp đẩy máu xuống tâm thất phải.
Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
- Giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu đều có van để đảm bảo máu chỉ vận chuyển theo một chiều nhất định.
Van 2 lá
Van 3 lá
Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Van thất động
I- CẤU TẠO CỦA TIM
1. Vị trí, hình dạng:
2. Cấu tạo ngoài:
3. Cấu tạo trong:
- Tim có 4 ngăn
- Có các van tim giúp máu lưu thông theo 1 chiều
Tâm nhĩ phải ( thành cơ mỏng nhất)
Tâm nhĩ trái
Tâm thất phải
Tâm thất trái ( thành cơ dày nhất)
II- CẤU TẠO MẠCH MÁU
Có bao nhiêu loại mạch máu ? Đó là những loại nào ?
Có 3 loại mạch máu: Động mạch, Tĩnh mạch, Mao mạch
Quan sát hình 17-2, hãy hoàn thành bảng sau:
3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> Dày hơn TM
3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> mỏng hơn ĐM
1 lớp biểu bì
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
Có sợi đàn hồi
Có van
1 chiều
Nhỏ, phân
nhánh
nhiều
Dẫn máu từ tim
đến các cơ quan
với vận tốc và áp
lực lớn
Dẫn máu từ khắp
các tế bào về tim,
vận tốc và áp lực
nhỏ.
Trao đổi
chất với tế
bào.
III- CHU KỲ CO DÃN CỦA TIM
Một chu kỳ tim gồm mấy pha?

- M?i chu k? tim g?m 3 pha.

Trong 1 chu kỳ tim:
TN làm việc ...... giây, nghỉ ..... giây
TT làm việc ....... giây, nghỉ ..... giây
Tim nghỉ hoàn toàn .......giây
Một phút có ........ chu kỳ co giãn tim (nhịp tim)
0,1
0,7
0,3
0,5
0,4
75
Dựa vào chu kì hoạt động của tim giải thích tại sao tim hoạt động suốt đời mà không bị mệt?
- Do thời gian hoạt động của tim là 0.4s, thời gian nghĩ ngơi 0.4s giúp cơ tim được phục hồi mà không bị mệt.
1
5
2
3
4
6
7
5
1. Loại mạch nào có thành dày nhất?
3
4
5
6
8
2
1
N
G
M
ạ
H
ộ
Đ
7
C
1
2
3
4
6
7
5
T
N
H
ĩ
T
H
ấ
2. Loại van nào giúp máu chảy theo một chiều từ tâm nhĩ xuống tâm thất?
3. Loại cơ nào cấu tạo nên thành của tim?
4.Chu kì co giãn
của tim gồm
mấy pha?
5. Ngăn tim nào có thành dày nhất?
6. Lớp ngoài cùng của động mạch và tĩnh mạch được cấu tạo bởi loại mô nào?
6
7. Mười chu kì co giãn của tim kéo dài mấy giây?
3
4
5
1
2
M
G
I
Â
T
á
7
Y
4
5
6
7
8
1
2
3
9
i
ê
n
K
ế
m
ô
l
t
10
7
8
9
5
6
2
3
4
1
11
1
2
3
4
5
B
A
P
a
H
1
2
3
4
5
c
ơ
t
m
I
T
t
r
h
ấ
â
m
t
t
á
i
3
N
2
H
3
M
4
i
7
3
P
4
I
T
Tâm nhĩ trái
Động mạch vành trái
Tâm thất trái
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
Tĩnh mạch chủ trên
Tâm nhĩ phải
Động mạch vành phải
Tâm thất phải
Tĩnh mạch chủ dưới
Cung Động mạch chủ
Đọc mục “Em có biết”
Học các bài: 6, 8, 9, 13, 14, 15, 16.
chuẩn bị kiểm tra 1 tiết.

Giáo viên biên soạn :
PHẠM NGỌC DŨNG
Trường THCS Nguyễn Viết Xuân
Huyện Krông Pắc - tỉnh ĐăkLăk