Bài 17. Tim và mạch máu

SINH HỌC 8
TRƯỜNG THCS HÀ PHONG.
GV: TRẦN VINH.
Tiết 17-bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
Hệ tuần hoàn gồm có những thành phần nào và giữ chức năng gì ?
- HÖ tuÇn hoµn gåm tim, m¸u vµ hÖ m¹ch.
- Chøc n¨ng: tim b¬m gióp m¸u vËn chuyÓn khÝ O2(ë phæi), chÊt dinh d­ìng (ë thµnh ruét) ®Õn tÕ bµo vµ khÝ CO2, chÊt th¶i tõ tÕ bµo ®Õn phæi, c¸c c¬ quan bµi tiÕt.
Quan sát hình bên và cho biết vị trí, hình dạng của tim?
Tim nằm giữa 2 lá phổi, trong lồng ngực, hơi lệch về phía trái.
1.Cấu tạo ngoài
I.Cấu tạo tim:
Tim có hình chóp nón, có đáy ở trên, đỉnh ở dưới, nặng khoảng 200-300 gam(0.5% trọng lượng cơ thể).
Ti?t 17: TIM V� M?CH M�U
Bài 17 : TIM VÀ MẠCH MÁU
Cấu tạo tim
a. Cấu tạo ngoài
Quan sát hình và mô tả cấu tạo ngoài của tim ?
Bài 17 : TIM VÀ MẠCH MÁU
Cấu tạo tim
a. Cấu tạo ngoài :
 Gồm : + Màng tim bao bọc tim
+ Lớp dịch
+ Các mạch máu
Bài 17 : TIM VÀ MẠCH MÁU
Cấu tạo tim
a. Cấu tạo ngoài
b. Cấu tạo trong
Tim có mấy ngăn ? Hãy kể tên ?
Tim gồm 4 ngăn : 2 tâm nhĩ và 2 tâm thất
Ti?t 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
1.Cấu tạo ngoài
2.Cấu tạo trong:
Quan sát hình bên (H.16.1), điền vào bảng sau:
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Động mạch chủ
Động mạch phổi
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
2.Cấu tạo trong:
1.Cấu tạo ngoài
Cấu tạo trong của tim
Van nhĩ - thất
Van nhĩ - thất
(Van 3 lá)
Van động mạch
(Van 2 lá)
Quan sát hình dưới đây, hãy cho biết giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu đều có các van tim (van nhĩ - thất, van động mạch)để đảm bảo máu chỉ vận chuyển theo một chiều.

Ti?t 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
2.Cấu tạo trong:
1.Cấu tạo ngoài
Cấu tạo trong của tim
Tâm nhĩ trái
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Tâm nhĩ phải
Quan sát hình trên ( H.17.4), hãy cho biết:
Thành cơ của ngăn nào mỏng nhất ? Thành cơ của ngăn nào dày nhất ? Điều đó có ý nghĩa gì trong sự vận chuển máu ?
Thành cơ tâm nhĩ phải mỏng nhất → tạo áp lực máu nhỏ, chỉ tống máu xuống tâm thất phải.Thành cơ tâm thất trái dày nhất →tạo áp lực máu rất lớn để đẩy máu vào động mạch chủ trong vòng tuần lớn đi khắp cơ thể.

Ti?t 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
2.Cấu tạo trong:
1.Cấu tạo ngoài
Cấu tạo trong của tim
Tâm nhĩ trái
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Tâm nhĩ phải
Tim được cấu tạo bằng loại mô nào?
- Tim có cấu tạo bằng mô cơ tim,
Tim có mấy ngăn? Kể ra.
Có 4 ngăn
+ Tâm nhĩ phải
+ Tâm nhĩ trái
+Tâm thất phải
+ Tâm thất trái
Ngăn nào có thành cơ mỏng nhất ? Ngăn nào có thành cơ dày nhất ?
(có thành cơ mỏng nhất)
(có thành cơ dày nhất)
Nhờ đâu mà máu chảy trong cơ thể theo 1 chiều, và ngược chiều với trọng lực?
- Có các van tim làm cho máu chỉ chảy theo 1 chiều
Ti?t17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
Quan sát hình trên(H.17.2), cho biết có những loại mạch máu nào?
Động mạch, tĩnh mạch và mao mạch
Quan sát kỹ hình 17.2, hãy thảo luận nhóm ( 5 phút) để so sánh các loại mạch máu trong bảng sau:
3 lớp: biểu bì, cơ trơn và mô liên kết rất dày
3 lớp:biểu bì,cơ trơn và mô liên kết mỏng hơn
1 lớp biểu bì, rất mỏng
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
ĐM chủ lớn, nhiều ĐM nhỏ
Có van 1 chiều ở nơi máu chảy, ngược chiều trọng lực.
Nhỏ, phân nhánh nhiều
Đẩy máu từ tim đến các cơ quan với vận tốc và áp lực lớn
Dẫn máu từ khắp cơ thể về tim vận tốc và áp lực nhỏ
Trao đổi chất với tế bào
Ti?t 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
3 lớp: biểu bì, cơ trơn và mô liên kết rất dày
3 lớp:biểu bì,cơ trơn và mô liên kết mỏng hơn
1 lớp biểu bì, rất mỏng
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
ĐM chủ lớn, nhiều ĐM nhỏ
Có van 1 chiều ở nơi máu chảy, ngược chiều trọng lực.
Nhỏ, phân nhánh nhiều
Đẩy máu từ tim đến các cơ quan với vận tốc và áp lực lớn
Dẫn máu từ khắp cơ thể về tim vận tốc và áp lực nhỏ
Trao đổi chất với tế bào
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
III.Chu kì co dãn của tim:
Quan sát hình bên (H.17.3), điền số vào ô trống vào chỗ trống (…) trong các câu sau:
-Tim co dãn theo chu kì mất…(1)…giây, gồm…(2)…pha
+Pha nhĩ co (làm việc) mất…(3)…giây, nghỉ khoảng…(4)…giây.
+Pha thất co (làm việc)…(5)…..giây, nghỉ khoảng...(6)…giây.
+Pha dãn chung( thời gian nghỉ của tim) khoảng…(7)…giây.
Tiết 17- Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
Ti?t 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
III.Chu kì co dãn của tim:
-Tim co dãn theo chu kì, mất…… giây, gồm……pha.
+Pha nhĩ co (làm việc) mất…... giây, nghỉ khoảng……..giây.
+Pha thất co (làm việc)…….giây,
nghỉ khoảng..…...giây.
+Pha dãn chung( thời gian nghỉ hoàn toàn của tim) khoảng…….giây.
0.8
3
0.1
0.7
0.3
0.5
0.4
Ti?t 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
III.Chu kì co dãn của tim:
Tim co dãn như thế nào v� mất thời gian bao lâu ?
-Tim co dãn theo chu kỳ (0.8s).
Mỗi chu kì( nhịp tim) gồm mấy pha? Kể ra.
+Gồm 3 pha: Pha nhĩ co (0.1s), Pha thất co ( 0.3s), Pha dãn chung ( 0.4s)
Nhịp tim của người trung bình trong một phút là bao nhiêu lần? Thể tích máu tim bơm đẩy máu trong một phút là bao nhiêu?
- Nhịp tim của người trung bình là 75 lần/ phút và bơm được 4 - 6 lít máu.
Tiết 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
III.Chu kì co dãn của tim:
Số nhịp tim của mọi người có giống nhau không ? Vì sao?
Không.Vì nhịp tim thay đổi theo lứa tuổi, tùy theo thể trạng cơ thể, sự hoạt động, nghỉ ngơi….
- Trong 1 phút trẻ sơ sinh :140 nhịp, trẻ 1 tuổi :115 nhịp, người lớn trung bình: 75 nhịp.
- Khi nghỉ ngơi: nhịp tim bình thường, khi hoạt động: nhịp tim nhanh hơn.
Tim
Cấu tạo ngoài
bao bọc bởi màng tim
Trong màng ngoài tạo khoang chứa chất dịch
động mạch vành dẫn máu nuôi tim
.Cấu tạo trongCó 4 ngăn
Tâm nhĩ phải
Tâm nhĩ trái
Tâm thất phải
Tâm thất trái
van tim
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
m?ch mỏu
Động mạch
Tĩnh mạch
Mao mạch
Chu kì co dãn của tim:0,8s
Pha nhĩ co (0.1s),
Pha thất co ( 0.3s),
Pha dãn chung
( 0.4s)

LUYỆN TẬP
2. Điền vào bảng sau:

Đóng
Mở
Mở
Đóng
Đóng
Đóng
2 TÂM THẤT
2 ĐM
2 TÂM NHĨ
DẶN DÒ:
- Học bài và đọc mục em có biết.
- Kẽ bảng sau vào vở bài tâp
Laennec ( 1781 – 1826 )
Ống nghe