Bài 17. Tim và mạch máu

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
Người thực hiện: Ngô Thu
CHÀO CÁC EM HỌC SINH
PHÒNG GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO ĐẠI LỘC
TRƯỜNG THCS KIM ĐỒNG
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần, chức năng như thế nào?
- Hệ tuần hoàn gồm tim, máu và hệ mạch tạo thành vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn. Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu qua phổi, giúp máu trao đổi O2 và CO2+. Vòng tuần hoàn lớn dẫn máu qua các tế bào của cơ thể để thực hiện sự trao đổi chất.
- Em hãy cho biết vai trò của tim trong hệ tuần hoàn máu là gì?
- Tim có vai trò co bóp tạo lực đẩy máu lưu thông trong hệ mạch.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy cho biết vai trò của tim trong hệ tuần hoàn máu là gì?
Tim có vai trò co bóp tạo lực đẩy máu lưu thông trong hệ mạch.

I. Cấu tạo của tim:
Vị trí, hình dạng của tim?
1. Vị trí, hình dạng:
- Tim nằm giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang bên trái.
- Tim hình chóp, đỉnh quay xuống dưới, đáy hướng lên trên.
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU

I. Cấu tạo của tim:
1. Vị trí, hình dạng:
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
TM chủ trên
Tâm nhĩ phải
ĐM vành phải
Tâm thất phải
TM chủ dưới
Cung ĐM chủ
ĐM phổi
TM phổi
Tâm nhĩ trái
ĐM vành trái
Tâm thất trái
2. Cấu tạo ngoài:
Hình 17.1 . Hình dạng mặt ngoài , phía trước của tim

I. Cấu tạo của tim:
1. Vị trí, hình dạng:
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
Động mạch vành: làm nhiệm vụ dẫn máu nuôi tim.
2. Cấu tạo ngoài:
Màng tim: Bao bọc bên ngoài tim bằng mô liên kết. (mặt trong tiết dịch nhầy để giảm ma sát khi co bóp).
3. Cấu tạo trong:
Thảo luận nhóm
Câu 1: Dựa vào kiến thức đã biết, hình 16-1, hình 17-1, điền vào bảng sau:
Bảng 17- 1: Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Câu 2: Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
Câu 3: Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Bảng 17- 1: Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Động mạch chủ
Động mạch phổi
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
- Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
- Thành cơ tâm thất dày hơn thành cơ tâm nhĩ vì tâm nhĩ phải co bóp đẩy máu xuống tâm thất, còn tâm thất co bóp mạnh để tạo lực lớn nhất để đẩy máu đến toàn bộ cơ thể. Tâm thất trái có thành cơ tim dày nhất.
Thành cơ tâm nhĩ có thành cơ tim mỏng nhất vì chỉ co bóp đẩy máu xuống tâm thất phải.
- Giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu đều có van để đảm bảo máu chỉ vận chuyển theo một chiều nhất định.
Van 2 lá
Van 3 lá
- Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Van thất động
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
VAN NHĨ THẤT
VAN ĐỘNG MẠCH
6
5
TÂM NHĨ PHẢI
3
TÂM THẤT PHẢI
TÂM NHĨ TRÁI
TÂM THẤT TRÁI
2
1
4
Hoạt động của các van tim trong sự vận chuyển máu

Đóng
Mở
Mở
Đóng
Mở
Đóng
Máu từ tâm nhĩ xuống tâm thất
Máu từ tâm thất vào động mạch
Máu từ tĩnh mạch về tâm nhĩ

I. Cấu tạo của tim:
1. Vị trí, hình dạng:
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
2. Cấu tạo ngoài:
- Tim có 4 ngăn
- Có các van tim giúp máu lưu thông theo 1 chiều.
Tâm nhĩ phải (thành cơ mỏng nhất)
Tâm nhĩ trái
Tâm thất phải
Tâm thất trái (thành cơ dày nhất)
3. Cấu tạo trong:
II. Cấu tạo mạch máu:

I. Cấu tạo của tim:
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
II. Cấu tạo mạch máu:
- Có bao nhiêu loại mạch máu? Đó là những loại nào?
- Có 3 loại mạch máu: Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch.
Quan sát hình 17-2, hãy hoàn thành bảng sau:
I. Cấu tạo của tim:
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
II. Cấu tạo mạch máu:
3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> Dày hơn TM
3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> mỏng hơn ĐM
1 lớp biểu bì
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
Có sợi đàn hồi
Có van 1 chiều
Nhỏ, phân
nhánh
nhiều
Dẫn máu từ tim đến các cơ quan với vận tốc và áp lực lớn
Dẫn máu từ khắp các tế bào về tim, vận tốc và áp lực nhỏ.
Trao đổi chất với tế bào.
I. Cấu tạo của tim:
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
II. Cấu tạo mạch máu:
III. Chu kì co giãn của tim:
Một chu kỳ tim gồm mấy pha?
- Mỗi chu kỳ tim gồm 3 pha.
Trong 1 chu kỳ tim:
TN làm việc ...... giây, nghỉ ..... giây
TT làm việc ....... giây, nghỉ ..... giây
Tim nghỉ hoàn toàn ....... giây
Một phút có ........ chu kỳ co giãn tim (nhịp tim)
0,1
0,7
0,3
0,5
0,4
75
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
III. Chu kì co giãn của tim:
- Dựa vào chu kì hoạt động của tim giải thích tại sao tim hoạt động suốt đời mà không bị mệt?
- Do thời gian hoạt động của tim là 0.4s, thời gian nghĩ ngơi 0.4s giúp cơ tim được phục hồi mà không bị mệt.
Tiết 17-Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
Ô chữ diệu kỳ
1
5
2
3
4
6
7
5
1. Loại mạch nào có thành dày nhất?
3
4
5
6
8
2
1
N
G
M
ạ
H
ộ
Đ
7
C
1
2
3
4
6
7
5
T
N
H
ĩ
T
H
ấ
2. Loại van nào giúp máu chảy theo một chiều từ tâm nhĩ xuống tâm thất?
3. Loại cơ nào cấu tạo nên thành của tim?
4.Chu kì co giãn của tim gồm mấy pha?
5. Ngăn tim nào có thành dày nhất?
6. Lớp ngoài cùng của động mạch và tĩnh mạch được cấu tạo bởi loại mô nào?
6
7. Một chu kì co giãn của tim kéo dài mấy giây?
3
4
5
1
2
M
G
I
Â
T
á
7
Y
4
5
6
7
8
1
2
3
9
i
ê
n
K
ế
m
ô
l
t
10
7
8
9
5
6
2
3
4
1
11
1
2
3
4
5
B
A
P
a
H
1
2
3
4
5
c
ơ
t
m
I
T
t
r
h
ấ
â
m
t
t
á
i
3
N
2
H
3
M
4
i
7
3
P
4
I
T
Tâm nhĩ trái
Động mạch vành trái
Tâm thất trái
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
Tĩnh mạch chủ trên
Tâm nhĩ phải
Động mạch vành phải
Tâm thất phải
Tĩnh mạch chủ dưới
Cung Động mạch chủ
- Đọc mục “Em có biết”
- Học các bài: 6, 8, 9, 13, 14, 15, 16.
- Chuẩn bị kiểm tra 1 tiết.
Chào tạm biệt
Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Chúc các em học sinh chăm ngoan học giỏi