Bài 17. Tim và mạch máu

-
Quan sát hình bên và cho biết vị trí của tim?
Tim nằm giữa 2 lá phổi, trong lồng ngực, hơi lệch về phía trái.
1.Cấu tạo ngoài
I.Cấu tạo tim:
Tim có hình chóp nón, có đáy ở trên, đỉnh ở dưới, nặng khoảng 200-300 gam(0.5% trọng lượng cơ thể).
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
Quan sát hình bên, cho biết tim được bao bọc bởi cái gì ?
Tim được bao bọc bởi màng tim
I.Cấu tạo tim:
1.Cấu tạo ngoài
- Trong màng ngoài tiết chất dịch giúp tim hoạt động dễ dàng.
Quan sát hình dưới và cho biết bộ phận nào đã dẫn máu đến nuôi tim?
Động mạch vành phải
Động mạch vành trái
Hình dạng mặt ngoài, phía trước của tim
- Có các động mạch vành tim dẫn máu nuôi tim
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
1.Cấu tạo ngoài
2.Cấu tạo trong:
Quan sát hình bên (H.16.1), điền vào bảng sau:
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Động mạch chủ
Động mạch phổi
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
2.Cấu tạo trong:
1.Cấu tạo ngoài
Cấu tạo trong của tim
Van nhĩ - thất
Van nhĩ - thất
(Van 3 lá)
Van động mạch
(Van 2 lá)
Quan sát hình dưới đây, hãy cho biết giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu đều có các van tim (van nhĩ - thất, van dộng mạch) để đảm bảo máu chỉ vận chuyển theo một chiều.

B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
2.Cấu tạo trong:
1.Cấu tạo ngoài
Cấu tạo trong của tim
Tâm nhĩ trái
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Tâm nhĩ phải
Quan sát hình trên ( H.17.4), hãy so sánh:
Thành cơ của tâm thất với thành cơ của tâm nhĩ ?
Thành cơ của tâm thất dày hơn thành cơ của tâm nhĩ .
Thành cơ tim bên trái với thành cơ tim bên phải ?
Thành cơ tim bên trái dày hơn thành cơ tim bên phải -> tim lệch về phía trái

B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
2.Cấu tạo trong:
1.Cấu tạo ngoài
Cấu tạo trong của tim
Tâm nhĩ trái
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Tâm nhĩ phải
Quan sát hình trên ( H.17.4), hãy cho biết:
Thành cơ của ngăn nào mỏng nhất ? Thành cơ của ngăn nào dày nhất ? Điều đó có ý nghĩa gì trong sự vận chuển máu ?
Thành cơ tâm nhĩ phải mỏng nhất → tạo áp lực máu nhỏ, chỉ tống máu xuống tâm thất phải.Thành cơ tâm thất trái dày nhất →tạo áp lực máu rất lớn để đẩy máu vào động mạch chủ trong vòng tuần lớn đi khắp cơ thể.

B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
2.Cấu tạo trong:
1.Cấu tạo ngoài
Cấu tạo trong của tim
Tâm nhĩ trái
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Tâm nhĩ phải
Tim được cấu tạo bằng loại mô nào?
Tim có mấy ngăn? Kể ra.
Tim có 4 ngăn
+ Tâm nhĩ phải
Tâm nhĩ trái
+Tâm thất phải
+ Tâm thất trái
Ngăn nào có thành cơ mỏng nhất ? Ngăn nào có thành cơ dày nhất ?
(có thành cơ mỏng hơn)
(có thành cơ dày nhất)
Nhờ đâu mà máu chảy trong cơ thể 1 chiều?
- Có các van tim đễ máu chảy theo 1 chiều
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
Quan sát hình trên(H.17.2), cho biết có những loại mạch máu nào?
Động mạch, tĩnh mạch và mao mạch
Quan sát kỹ hình 17.2, hãy thảo luận nhóm (3 phút) để so sánh các loại mạch máu trong bảng sau:
3 lớp: biểu bì, cơ trơn và mô liên kết rất dày
3 lớp:biểu bì,cơ trơn và mô liên kết mỏng hơn
1 lớp biểu bì, rất mỏng
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
ĐM chủ lớn, nhiều ĐM nhỏ
Có van 1 chiều ở nơi máu chảy, ngược chiều trọng lực.
Nhỏ, phân nhánh nhiều
Đẩy máu từ tim đến các cơ quan với vận tốc và áp lực lớn
Dẫn máu từ khắp cơ thể về tim vận tốc và áp lực nhỏ
Trao đổi chất với tế bào
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
3 lớp: biểu bì, cơ trơn và mô liên kết rất dày
3 lớp:biểu bì,cơ trơn và mô liên kết mỏng hơn
1 lớp biểu bì, rất mỏng
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
ĐM chủ lớn, nhiều ĐM nhỏ
Có van 1 chiều .
Nhỏ, phân nhánh nhiều
Đẩy máu với vận tốc và áp lực lớn
Dẫn máu từ khắp cơ thể về tim vận tốc và áp lực nhỏ
Trao đổi chất với tế bào
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
III.Chu kì co dãn của tim:
Quan sát hình bên (H.17.3), điền số vào ô trống vào chỗ trống (…) trong các câu sau:
-Tim co dãn theo chu kì mất…(1)…, gồm…(2)…pha
+Pha nhĩ co (làm việc) mất…(3)…giây, nghỉ khoảng…(4)…giây.
+Pha thất co (làm việc)…(5)…..giây, nghỉ khoảng...(6)…giây.
+Pha dãn chung( thời gian nghỉ của tim) khoảng…(7)…giây.
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
III.Chu kì co dãn của tim:
-Tim co dãn theo chu kì, mất…… giây, gồm……pha.
+Pha nhĩ co (làm việc) mất…... giây, nghỉ khoảng……..giây.
+Pha thất co (làm việc)…….giây,
nghỉ khoảng..…...giây.
+Pha dãn chung( thời gian nghỉ hoàn toàn của tim) khoảng…….giây.
0.8
3
0.1
0.7
0.3
0.5
0.4
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
III.Chu kì co dãn của tim:
Hãy tính trung bình trong một phút có bao nhiêu chu kì co dãn của tim (nhịp tim) ?
Trung bình trong 1 phút có 75 nhịp tim
và bơm từ 4-6 lít máu
Số nhịp tim của mọi người có giống nhau không ? Vì sao?
Không.Vì nhịp tim thay đổi theo lứa tuổi, tùy theo thể trạng cơ thể, sự hoạt động, nghỉ ngơi….
- Trong 1 phút trẻ sơ sinh :140 nhịp, trẻ 1 tuổi :115 nhịp, người lớn trung bình: 75 nhịp.
- Khi nghỉ ngơi: nhịp tim bình thường, khi hoạt động: nhịp tim nhanh hơn.
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
III.Chu kì co dãn của tim:
-G?m 3pha (0.8s).
-Pha nhi co 0,1s ngh? 0,7s
- Pha th?t co 0,3s ngh? 0,5
-Pha dón chung 0,4s
B�i 17: TIM V� M?CH M�U
I.Cấu tạo tim:
II.Cấu tạo mạch máu:
III.Chu kì co dãn của tim:
-Tim co dãn theo chu kỳ (0.8s).
+Gồm 3 pha: Pha nhĩ co (0.1s), Pha thất co ( 0.3s), Pha dãn chung ( 0.4s)
Nhịp tim của người trung bình trong một phút là bao nhiêu lần? Thể tích máu tim bơm đẩy máu trong một phút là bao nhiêu?
- Nhịp tim của người trung bình là 75 lần/ phút và bơm được 4 - 6 lít máu.
1. Chọn câu đúng trong câu sau:
Máu chảy trong cơ thể theo một chiều, do tim có:
A. Màng tim C. Mô liên kết
B. Cơ tim D. Các van tim
LUYỆN TẬP

LUYỆN TẬP
2. Điền vào bảng sau:

Đóng
Mở
Mở
Đóng
Đóng
Đóng
2 TÂM THẤT
2 ĐM
2 TÂM NHĨ
Hãy giải thích:
1. Vì sao tim hoạt động suốt đời mà không bị mệt ?
Vì trong một chu kì : có thời nghỉ ngơi 0.4s (dãn chung) giúp cơ tim được phục hồi mà không bị mệt.
Vì tim đang đập nhanh nên khi dừng lại đột ngột sẽ làm rối loạn nhịp tim gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
2. Vì sao khi ta đang chạy nhanh không nên dừng lại đột ngột ?
VẬN DỤNG