Bài 17. Tim và mạch máu

Trường THCS Tân Thới
Giáo viên : Nguyễn Thị Phượng

Kiểm tra kiến thức cũ :
1- Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần cấu tạo nào ?
Đáp án: Hệ tuần hoàn máu gồm tim và hệ mạch tạo thành vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn .
■Tim 4 ngăn : 2 tâm nhĩ ở trên , 2 tâm thất ở dưới
- Nửa trái chứa máu đỏ tươi
- Nửa phải chứa máu đỏ thẫm
■ Hệ mạch gồm:
+ Động mạch : xuất phát từ tâm thất
+ Tĩnh mạch : xuất phát từ tâm nhĩ
+ Mao mạch : nối liền động mạch với tĩnh mạch
2- Mô tả đường đi của máu ở vòng tuần hoàn lớn ? Cho biết chức năng của vòng tuần hoàn lớn ?
Đáp án: Từ tâm thất trái qua động mạch chủ đến cơ quan để trao đổi khí thành máu đỏ thẫm qua tĩnh mạch chủ rồi trở về tâm nhĩ phải .
+ Chức năng : giúp tế bào thực hiện sự trao đổi chất với máu .
Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
I-CẤU TẠO TIM:














1- Tâm thất phải 7-Động mạch chủ
2-Động mạch phổi 8-Mao mạch phần trên cơ thể
3-Mao mạch phổi 9-Mao mạch phần dưới cơ thể
4-Tĩnh mạch phổi 10-Tĩnh mạch chủ trên
5-Tâm nhĩ trái 11-Tĩnh mạch chủ dưới
6-Tâm thất trái 12- Tâm nhĩ phải
Hình 16.1. Sơ đồ cấu tạo hệ tuần hoàn máu
Hình 17.1. Hình dạng mặt ngoài phía trước của tim

Cung động
mạch chủ
Động mạch phổi
Tĩnh mạch
phổi
Tâm nhĩ trái
Động mạch vành trái
Tâm thất trái
Tĩnh mạch chủ trên
Tâm nhĩ phải
Động mạch vành phải
Tâm thất phải
Tĩnh mạch chủ dưới
1-Dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn nào có thành cơ tim mỏng
nhất ?
2- Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ được bơm theo 1 chiều?
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Vòng tuần hoàn lớn
Vòng tuần hoàn nhỏ
5
6
8
3
9
1
12
11
10
3
4
7
4
Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU

I-CẤU TẠO TIM :
+Cấu tạo ngoài :
- Màng bao tim
- Có các mạch máu quanh tim .
- Lớp dịch .
+ Cấu tạo trong :
- Tim được cấu tạo bởi mô cơ tim và mô liên kết tạo thành 4 ngăn
tim
- Thành tâm thất dày hơn thành tâm nhĩ ( tâm thất trái có thành cơ
dày nhất giúp tống máu đi ) .
- Giữa tâm nhĩ với tâm thất có van nhĩ thất và giữa tâm thất với
động mạch có van động mạch → giúp máu lưu thông một chiều.
+ Chức năng của tim :
Co bóp tống máu đi , nhận máu về

Hình 17.2 Sơ đồ cấu tạo các mạch máu
Thành mao mạch chỉ có một lớp biểu bì
Động mạch nhỏ
Tĩnh mạch nhỏ
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
Van
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
Động mạch
Tĩnh mạch
Mao mạch
-Quan sát hình 17-2, cho biết có những loại mạch máu nào?
-So sánh và chỉ ra sự khác biệt giữa các loại mạch máu . Giải thích sự khác nhau đó .
Động mạch
Tĩnh mạch
Mao mạch
-Thành mạch có 3 lớp, ngoài là mô liên kết , giữa là lớp cơ trơn , bên trong là lớp biểu bì .
-Lòng hẹp
-Thành mạch cũng gồm 3 lớp như thành động mạch nhưng mỏng hơn
-Lòng rộng ,có van
Trao đổi chất với tế bào
Dẫn máu từ cơ quan về tim
với vận tốc và áp lực nhỏ
Dẫn máu từ tim đến cơ quan
với vận tốc và áp lực lớn
-Thành mỏng, gồm một lớp biểu bì.
-Lòng hẹp
II- CẤU TẠO MẠCH MÁU:
III-CHU KÌ CO DÃN CỦA TIM :
1-Chu kì co dãn của tim :
Tim co dãn theo chu kì co dãn gồm 3 pha :
+Pha nhĩ co kéo dài 0.1s ,máu từ tâm nhĩ xuống tâm thất .
+Pha thất co kéo dài 0.3s máu từ tâm thất vào động mạch .
+Pha dãn chung kéo dài 0.4s, toàn bộ tim dãn ra .
2- Nhịp tim:
Mỗi chu kì co dãn của tim gọi là nhịp tim
Hình 17-3 chu kì co dãn của tim
I Pha
nhĩ co
III Pha dãn chung
Van
Nhĩ- thất
II Pha
thắt co
Van
Động
mạch
0,3s
0,4s
0,1s
-Quan sát Hình 17-3, cho biết mỗi chu kì co dãn của tim kéo dài bao nhiêu giây?
-Trong mỗi chu kì :
+ Tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây ? nghỉ bao nhiêu giây ?
+Tâm thất làm việc bao nhiêu giây ? nghỉ bao nhiêu giây ?
+ Tim nghỉ ngơi hoàn toàn bao nhiêu giây ?
-Thử tính xem trung bình mổi diễn ra bao nhiêu chu kì co dãn tim( nhịp tim )?
Củng cố bài giảng
1-Tim được cấu tạo như thế nào ?
2- Mạch máu có những loại mạch nào ?
Hướng dẫn học tập ở nhà :
-Học bài , làm bài tập 3/57
- Xem bài mới : “Sự vận chuyển của máu
qua hệ mạch , vệ sinh hệ tuần hoàn .”