Bài 17. Tim và mạch máu

Kiểm tra kiến thức cũ.
- Hệ tuần hoàn gồm những thành phần cấu tạo nào ? Hãy nêu vai trò của hệ tuần hoàn.
- Hệ bạch huyết gồm những thành phần cấu tạo nào ? Nêu vai trò của hệ bạch huyết.
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
I- Cấu tạo tim
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
TM chủ trên
Tâm nhĩ phải
ĐM vành phải
Tâm thất phải
TM chủ dưới
Cung ĐM chủ
ĐM phổi
TM phổi
Tâm nhĩ trái
ĐM vành trái
Tâm thất trái
I- Cấu tạo tim
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
I- Cấu tạo tim
Thảo luận nhóm
Dựa vào kiến thức đã biết, hình 16-1, hình 17-1, điền vào bảng sau:
Câu 1:
Bảng 17- 1 : Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Câu 2: Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
Câu 3: Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Bảng 17- 1 : Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Động mạch chủ
Động mạch phổi
Thành cơ tâm nhĩ có thành cơ tim mỏng nhất vì chỉ co bóp đẩy máu xuống tâm thất phải.
Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
- Thành cơ tâm thất dày hơn thành cơ tâm nhĩ vì tâm nhĩ phải co bóp đẩy máu xuống tâm thất, còn tâm thất phải co bóp mạnh để tạo lực lớn nhất để đẩy máu đến toàn bộ cơ thể.
Giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu đều có van để đảm bảo máu chỉ vận chuyển theo một chiều nhất định.
Van 2 lá
Van 3 lá
Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Van động mạch
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
I- Cấu tạo tim
- Gồm màng bao tim, các mạch máu quanh tim và lớp dịch
- Tim được cấu tạo bởi mô cơ tim
- Tim 4 ngăn : 2 tâm nhĩ ở trên và 2 tâm thất ở dưới
+ Thành cơ ở tâm thất dày hơn tâm nhĩ và thành cơ tâm thất trái dày hơn tâm thất phải  phù hợp với chức năng co bóp để tống máu vào động mạch

+ Giữa tâm nhĩ và tâm thất; Giữa tâm thất và các động mạch có các van tim giúp máu được lưu thông một chiều
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
I- Cấu tạo tim
II- Cấu tạo mạch máu
Có những loại mạch máu nào ?
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
I- Cấu tạo tim
II- Cấu tạo mạch máu
So sánh và chỉ ra sự khác biệt giữa các loại mạch máu. Giải thích sự khác nhau đó.
3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> Dày hơn TM
3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết -> mỏng hơn ĐM
1 lớp biểu bì
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
Nhỏ, phân
nhánh
nhiều
Dẫn máu từ tim
đến các cơ quan
với vận tốc và áp
lực lớn
Dẫn máu từ khắp
các tế bào về tim,
vận tốc và áp lực
nhỏ.
Trao đổi
chất với tế
bào.
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
I- Cấu tạo tim
II- Cấu tạo mạch máu
1 Động mạch
- thành có 3 lớp, lớp cơ trơn và mô liên kết dày hơn tĩnh mạch
lòng hẹp hơn tĩnh mạch
 dẫn máu từ tim đến các cơ quan với tốc độ cao, áp lực lớn
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
I- Cấu tạo tim
II- Cấu tạo mạch máu
2. Tĩnh mạch:
- thành có 3 lớp, lớp cơ trơn và mô liên kết mỏng hơn động mạch
- lòng rộng hơn động mạch
- có van ở những nơi máu phải chảy ngược chiều trọng lực.
 dẫn máu từ các tế bào về tim với tốc độ nhỏ và áp lực thấp
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
I- Cấu tạo tim
II- Cấu tạo mạch máu
3. Mao mạch:
- nhỏ, phân nhánh nhiều
- thành mỏng chỉ gồm 1 lớp biểu bì
- lòng hẹp
 tỏa rộng tới từng tới bào, máu chảy chậm, tạo điều kiện cho quá trình trao đổi chất
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
III- Chu kì co dãn của tim:

Mỗi chu kì co dãn của tim kéo dài bao nhiêu giây ?
- Mỗi chu kì tim gồm 3 pha.
Trong 1 chu kỳ tim:
TN làm việc ...... giây, nghỉ ..... giây
TT làm việc ....... giây, nghỉ ..... giây
Tim nghỉ hoàn toàn .......giây
Một phút có ........ chu kỳ co giãn tim (nhịp tim)
0,1
0,7
0,3
0,5
0,4
75
Bài 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
III- Chu kì co dãn của tim:

- Tim co dãn theo chu kì, mỗi chu kì gồm 3 pha:
+ Pha nhĩ co (0,1 s)
+ Pha thất co (0,3 s)
+ Pha dãn chung (0,4 s)
- Nhờ sự phối hợp hoạt động của các thành phần cấu tạo của tim qua 3 pha làm cho máu được bơm theo một chiều từ tâm nhĩ vào tâm thất và từ tâm thất vào động mạch
Dựa vào chu kì hoạt động của tim giải thích tại sao tim hoạt động suốt đời mà không bị mệt?
Do thời gian hoạt động của tim là 0.4s, thời gian nghĩ ngơi 0.4s giúp cơ tim được phục hồi mà không bị mệt.
1
5
2
3
4
6
7
5
1. Loại mạch nào có thành dày nhất?
3
4
5
6
8
2
1
N
G
M
ạ
H
ộ
Đ
7
C
1
2
3
4
6
7
5
T
N
H
ĩ
T
H
ấ
2. Loại van nào giúp máu chảy theo một chiều từ tâm nhĩ xuống tâm thất?
3. Loại cơ nào cấu tạo nên thành của tim?
4.Chu kì co giãn
của tim gồm mấy pha?
5. Ngăn tim nào có thành dày nhất?
6. Lớp ngoài cùng của động mạch và tĩnh mạch được cấu tạo bởi loại mô nào?
6
7. Mư?i chu kì co giãn của tim kéo dài mấy giây?
3
4
5
1
2
M
G
I
Â
T
á
7
Y
4
5
6
7
8
1
2
3
9
i
ê
n
K
ế
m
ô
l
t
10
7
8
9
5
6
2
3
4
1
11
1
2
3
4
5
B
A
P
a
H
1
2
3
4
5
c
ơ
t
m
I
T
t
r
h
ấ
â
m
t
t
á
i
3
N
2
H
3
M
4
i
7
3
P
4
I
T