Bài 17. Tim và mạch máu

Nhiệt liệt chào mừng QUí thầy cô giáo V� C�C EM H?C SINH
KIỂM TRA BÀI CŨ
1/ Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần nào? Vai trò chủ yếu cña mỗi thành phần trong sự tuần hoàn máu là gì?
Hệ tuần hoàn máu gồm: tim và hệ mạch.
Chøc n¨ng cña tim: co bãp t¹o lùc ®Èy m¸u ®i qua c¸c hÖ m¹ch.
Chøc n¨ng cña hÖ m¹ch: dÉn m¸u tõ tim ®Õn tÕ bµo vµ tõ tÕ bµo vÒ tim
Quan sát sơ đồ và trình bày con đừng đi của máu trong vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn?
- Máu trong vòng tuần hoàn nhỏ:
Từ tâm thất phải-> ĐM phổi rồi vào MM phổi, qua TM phổi và trở về TN trái .
- Máu trong vòng tuần hoàn lớn:
Từ tâm thất trái qua ĐM chủ, tới các MM phần trên cơ thể & các MM phần dưới cơ thể, từ các MM trên cơ thể qua TM chủ trên rồi trở về TN phải , từ các MM phần dưới cơ thể qua TM chủ dưới cũng trở về TN phải.

I- CẤU TẠO CỦA TIM
Quan sát hình cho biết vị trí, hình dạng của tim?
1.Cấu tạo ngoài:
- Tim nằm trong khoang ngực giữa 2 lá phổi, hơi lệch sang bên trái.
- Tim hình chóp, đỉnh quay xuống dưới, đáy hướng lên trên
Bài 17 - Tiết 17: TIM VÀ MẠCH MÁU

TM chủ trên
Tâm nhĩ phải
ĐM vành phải
Tâm thất phải
TM chủ dưới
Cung ĐM chủ
TM phổi
ĐM phổi
Tâm nhĩ trái
ĐM vành trái
Tâm thất trái
Quan sát hình và mô tả cấu tạo ngoài của tim ?

I- CẤU TẠO CỦA TIM
Gồm : + Màng tim bao bọc bên ngoài
+ Các mạch máu quanh tim
1. Cấu tạo ngoài
2. Cấu tạo trong :
Tim được cấu tạo bởi mô gì?
Tim có mấy ngăn ? Hãy kể tên ?
- Tim được cấu tạo bởi mô cơ tim, gồm 4 ngăn : 2 tâm nhĩ và 2 tâm thất
Bảng 17- 1 : Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Động mạch chủ (đi vào vòng tuần hoàn lớn)
Động mạch phổi (đi vào vòng tuần hoàn nhỏ)
Dựa vào kiến thức đã biết, hình 16-1, hình 17-1, điền vào bảng 17.1
- Thành cơ tâm thất dày hơn thành cơ tâm nhĩ vì tâm nhĩ co bóp đẩy máu xuống tâm thất, còn tâm thất co bóp mạnh để tạo lực lớn nhất để đẩy máu đến vòng tuần hoàn lớn - nhỏ.
Thành cơ tâm nhĩ phải có thành cơ tim mỏng nhất vì chỉ co bóp đẩy máu xuống tâm thất phải.
Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?
Thành cơ tâm thất trái có thành cơ tim dày nhất vì co bóp đẩy máu vào động mạch chủ để đi khắp cơ thể.
- Thành tâm thất dày hơn thành tâm nhĩ, thành bên trái dày hơn thành bên phải.
- Giữa tâm nhĩ và tâm thất có van nhĩ - thất, giữa tâm thất và động mạch có van động mạch.
Van 2 lá
Van 3 lá
Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Van động mạch
I- CẤU TẠO CỦA TIM
2/ Cấu tạo trong:
- Tim có 4 ngăn
- Có các van tim giúp máu lưu thông theo 1 chiều

Tâm nhĩ phải ( thành cơ mỏng nhất)
Tâm nhĩ trái
Tâm thất phải
Tâm thất trái ( thành cơ dày nhất)
Tim cấu tạo bởi mô cơ tim.
1/ Cấu tạo ngoài:+ Màng tim bao bọc bên ngoài
+ Các mạch máu quanh tim
II- CẤU TẠO MẠCH MÁU
Có bao nhiêu loại mạch máu ? Đó là những loại nào ?
Có 3 loại mạch máu: Động mạch, Tĩnh mạch, Mao mạch
Quan sát hình 17-2, hãy hoàn thành bảng sau:
Thảo luận nhóm:
Dày gồm 3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết.
Mỏng gồm 3 lớp: Biểu bì, cơ trơn, mô liên kết.
Mỏng gồm 1 lớp biểu bì
Hẹp
Rộng
Hẹp nhất
Có sợi đàn hồi
Có van
1 chiều
Nhỏ, phân nhánh
nhiều
Dẫn máu từ tim đến các
cơ quan với vận tốc và áp
lực lớn
Dẫn máu từ khắp
các tế bào về tim,
vận tốc và áp lực
nhỏ.
Trao đổi chất với tế
bào.
III- CHU KỲ CO DÃN CỦA TIM

Một chu kỳ tim gồm mấy pha?
- Mỗi chu kỳ tim gồm 3pha: pha nhĩ co (0,1s), pha thất co (0,3s), pha giãn chung (0,4 s)
Trong 1 chu kỳ tim:
TN làm việc ...... giây, nghỉ ..... giây
TT làm việc ....... giây, nghỉ ..... giây
Tim nghỉ hoàn toàn .......giây
Một phút có ........ chu kỳ co giãn tim (nhịp tim)
0,1
0,7
0,3
0,5
0,4
75
III. Chu kì co dãn của tim
Quan sát hình 17.3 điền vào các chỗ trống hoàn thành các câu sau
Dựa vào chu kì hoạt động của tim giải thích tại sao tim hoạt động suốt đời mà không bị mệt?
- Do thời gian hoạt động của tim là 0.4s, thời gian nghĩ ngơi 0.4s giúp cơ tim được phục hồi mà không bị mệt.
? Sự phối hợp hoạt động của các thành phấn cấu tạo của tim qua 3 pha liên quan đến sự vận chuyển máu như thế nào.
- Làm cho máu bơm theo một chiều từ tâm nhĩ -> tâm thất -> động mạch.
Ô CHỮ DIỆU KỲ
1
5
2
3
4
6
7
5
1. Loại mạch nào có thành dày nhất?
3
4
5
6
8
2
1
N
G
M
?
H
?
D
7
C
1
2
3
4
6
7
5
T
N
H
I
T
H
?
2. Loại van nào giúp máu chảy theo một chiều từ tâm nhĩ xuống tâm thất?
3. Loại cơ nào cấu tạo nên thành của tim?
4.Chu kì co giãn
của tim gồm
mấy pha?
5. Ngăn tim nào có thành dày nhất?
6. Lớp ngoài cùng của động mạch và tĩnh mạch được cấu tạo bởi loại mô nào?
6
7. Mười chu kì co giãn của tim kéo dài mấy giây?
3
4
5
1
2
M
G
I
�
T
�
7
Y
4
5
6
7
8
1
2
3
9
i
Ê
N
K
?
M
Ô
L
T
0
7
8
9
5
6
2
3
4
1
1
1
2
3
4
5
B
A
P
A
H
1
2
3
4
5
C
O
T
M
I
T
T
R
H
?
�
M
T
T
�
I
3
N
2
H
3
M
4
I
7
3
P
4
I
T
Tâm nhĩ trái
Động mạch vành trái
Tâm thất trái
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
Tĩnh mạch chủ trên
Tâm nhĩ phải
Động mạch vành phải
Tâm thất phải
Tĩnh mạch chủ dưới
Cung Động mạch chủ
- Đọc mục “Em có biết”
- Học bài trả lời câu hỏi và làm bài tập 2, 3, 4 SGK.
- Đọc trước bài 18:
+ Xác định lực chủ yếu giúp máu vận chuyển trong hệ mạch.
+ Tìm hiểu thực tế các biện pháp giúp tốt cho hệ tim mạch

TRÂN TRỌNG CẢM ƠN
QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH!