Bài 17. Sự nhiễm điện do cọ xát

12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
Vào những ngày thời tiết khô ráo, nhất là những ngày hanh khô, khi cỡi áo ngoài bằng len, dạ hay sợi tổng hợp, ta thường nghe thấy những tiếng lách tách nhỏ. Nếu khi đó trong buồng tối, ta còn thấy các chớp sáng li ti. Cũng giống như thế nhưng kỳ vĩ hơn nhiều là hiện tượng chớp và sấm sét trong thiên nhiên. Một trong các nguyên nhân của hiện tượng này là sự nhiếm điện do cọ sát.
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Thí nghiệm 1
1. Đưa một đầu thước nhựa lại gần các vụn giấy viết, các vụn nilông hay một quả cầu bằng nhựa xốp nhỏ treo bằng sợi chỉ mảnh (hình 17.1a; 17.1b). Hãy quan sát xem có hiện tượng gì xãy ra không?
Vụn giấy viết
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Thí nghiệm 1
1. Đưa một đầu thước nhựa lại gần các vụn giấy viết, các vụn nilông hay một quả cầu bằng nhựa xốp nhỏ treo bằng sợi chỉ mảnh (hình 17.1a; 17.1b). Hãy quan sát xem có hiện tượng gì xãy ra không?
Quả cầu xốp nhẹ
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Thí nghiệm 1
Sau đó dùng miếng vải khô cọ xát vào thước nhựa rồi lần lượt làm như trên. Có hiện tượng gì xãy ra với các mẫu giấy và quả cầu?
Vụn giấy viết
Miếng vải khô
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Thí nghiệm 1
Sau đó dùng miếng vải khô cọ xát vào thước nhựa rồi lần lượt làm như trên. Có hiệ tượng gì xãy ra với các mẫu giấy và quả cầu?
Quả cầu xốp nhẹ
Miếng vải khô
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Thí nghiệm 1
2. Làm thí nghiệm tương tự, nhưng thay thước nhựa bằng một thanh thủy tinh được cọ xát bằng mãnh lụa, sau đó thay bằng một mảnh nilông hay phim nhựa được cọ xát bằng len.
Ta thấy thanh thủy tinh hút các vun giấy viết và quả cầu xốp.
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Thí nghiệm 1
3. Ghi kết quả quan sát được (hút hay đẩy) vào bảng dưới đây.
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Kết luận:
Nhiều vật sau khi bị cọ xát . . . . . . . . . . . . . . . .. . các vật khác.
Chọn cụm từ thích hợp trong khung điền vào chổ thống:
* có khả năng đẩy * không đẩy và
không hút
* có khả năng hút * vừa đẩy vừa hút
có khả năng hút
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác.
Thí nghiệm 2
Thoạt đầu, chuẩn bị một mảnh phim nhựa chưa bị cọ xát, sao cho khi chạm bút thử điện vào mảnh tôn phẳng được bố trí như hình vẽ 17.2 thì đèn của bút thử điện không sáng.
Sau đó dùng mảnh len cọ sát mảnh phim nhựa nhiều lần và quan sát kỹ đèn của bút thử điện khi chạm vào mảnh tôn.
Đèn của bút thử điện sáng lên.
Tiến hành thí nghiệm như trên nhưng thay mảnh phim nhựa bằng thước dẹt.
Đèn của bút thử điện cũng sáng lên.
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác.
Kết luận:
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng. . . . . . . . . bóng đèn bút thử điện
làm sáng
Các vật sau khi bị cọ sát có khả năng hút các vật khác hay làm sáng bóng đèn bút thử điện được gọi là các vật nhiễm điện hay các vật mang điện.
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác.
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng làm sáng bóng đèn bút thử điện
Các vật sau khi bị cọ sát có khả năng hút các vật khác hay làm sáng bóng đèn bút thử điện được gọi là các vật nhiễm điện hay các vật mang điện.
II. Vận dụng:
C1: Giải thích tại sao những ngày thời tiết khô ráo, đặc biệt là những ngày hanh khô, khi chảy đầu bằng lược nhựa, nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra.
Vì khi chảy tóc bằng lược nhựa thì lược bị cọ xát nên nhiễm điện và hút được vật nhỏ và nhẹ. Trong trường hợp này các vật bị hút là tóc nên tóc bị kéo thẳng ra.
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác.
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng làm sáng bóng đèn bút thử điện
Các vật sau khi bị cọ sát có khả năng hút các vật khác hay làm sáng bóng đèn bút thử điện được gọi là các vật nhiễm điện hay các vật mang điện.
II. Vận dụng:
C2: Khi thổi mạnh vào mặt bàn, bụi bay đi. Tại sao cánh quạt điện thổi gió mạnh, sau một thời gian lại có nhiều bụi bám vào cánh quạt, đặc biệt ở mép cánh quạt chém vào không khí.
Khi cánh quạt quay nó cọ xát với không khí nên nhiễm điện và hút được các vật nhỏ và nhẹ như bụi bẩn.
12/3/2010
Nguyễn Thanh Phong
Chương III: ĐIỆN HỌC
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ sát
I. Vật nhiễm điện:
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác.
Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng làm sáng bóng đèn bút thử điện
Các vật sau khi bị cọ sát có khả năng hút các vật khác hay làm sáng bóng đèn bút thử điện được gọi là các vật nhiễm điện hay các vật mang điện.
II. Vận dụng:
C3: Vào những ngày thời tiết khô ráo, lau chùi gương soi, kính cửa sổ hay màn hình ti vi băng khăn bông khô thì vẫn thấy có bụi vải bám vào chúng. Giải thích tại sao.
Khi lau chùi gương soi, kính cửa sổ hay màn hình ti vi băng khăn bông khô thì chúng bị cọ xát nhiều lần nên nhiễm điện và hút được bụi vải.