Bài 17. Sự nhiễm điện do cọ xát

Vì sao có hiện tượng sấm sét? Vì sao bóng đèn điện lại sáng lên khi đóng công tắc? Vì sao tóc lại bị lược nhựa hút và nhiều vấn đề khác như là tại sao chuông điện hoạt động được, Sử dụng điện như thế nào để đảm bảo an toàn v.v… sẽ được tìm hiểu ở chương 3: ĐIỆN HỌC
Chương III: điện học
Thí nghiệm 1
- Hãy quan sát hình 17.1a và cho biết để làm TN cần những dụng cụ gì?
- Hãy dự đoán xem khi đưa một đầu thước nhựa lại gần mẩu giấy viết, hoặc quả cầu bằng nhựa thì có hiện tượng gì xảy ra không?
- Nếu dùng vải khô cọ xát vào thước nhựa rồi lần lượt làm như trên. Hãy quan sát TN rồi mô tả lại hiện tượng xảy ra.
Vải khô
Vải khô
Nếu thay thước nhựa bằng
- 1 thanh thuỷ tinh đửụùc cọ xát bằng mảnh lụa
m?nh nilụng hay m?nh phim nh?a c? xỏt v�o len
thì hiện tượng xảy ra còn giống với TH trên nữa không? Hãy làm TN để kiểm tra dự đoán
Mảnh l?a
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Kết quả thí nghiệm 1:
Điền từ thích hợp trong khung vào chỗ …
KÕt luËn 1: NhiÒu vËt sau khi bÞ cä x¸t ............................... c¸c vËt kh¸c.
có khả năng hút
. có khả năng đẩy . không đẩy và không hút
. . vừa đẩy vừa hút
- Vì sao nhiều vật sau khi bị cọ xát lại có thể hút các vật khác?
Thí nghiệm 2
Bước 1: Chạm bút thử điện vào mảnh tôn phẳng
đã được áp sát vào mảnh phim nhựa.
Bước 2: Dùng mảnh len cọ xát mảnh phim nhựa
nhiều lần. Sau đó chạm bút thử điện vào mảnh tôn phẳng.

Tấm tôn phẳng
Mảnh phim nhựa
Hình 17.2
Tấm tôn phẳng
Mảnh phim nhựa
Điền từ thích hợp trong khung vào chỗ …
KÕt luËn 2: NhiÒu vËt sau khi bÞ cä x¸t cã kh¶ n¨ng ................. bãng ®Ìn bót thö ®iÖn.
làm sáng
Các vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác hoặc có khả năng làm sáng bóng đèn của bút thử điện được gọi là các vật nhiễm điện hay các vật mang điện tích.
- Có thể làm………………. nhiều vật bằng cách cọ xát.
- Vật bị nhiễm điện (vật mang điện tích) có khả năng ………các vật khác.
Điền từ thích hợp vào chỗ ….
nhiễm điện
hút
II.vận dụng
Cõu C1
Vì khi chải tóc bằng lược nhựa thì lược và tóc bị cọ xát nên nhiễm điện và hút được vật nhỏ và nhẹ. Trong trường hợp này các vật bị hút là tóc nên tóc bị kéo thẳng ra.
Giải thích tại sao những ngày thời tiết khô ráo, đặc biệt là những ngày hanh khô, khi chảy đầu bằng lược nhựa, nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra.
* Cánh quạt điện khi quay cọ xát mạnh với không khí và bị nhiễm điện, vì thế cánh quạt hút các hạt bụi có trong không khí ở gần nó. Mép cánh quạt chém vào không khí được cọ xát mạnh nhất nên bị nhiễm điện nhiều nhất. Do đó chỗ mép cánh quạt hút bụi mạnh nhất và bụi bán ở mép cánh quạt nhiểu nhất
Cõu C2
Khi thổi vào mặt bàn, bụi bay đi. Tại sao cánh quạt điện thổi gió mạnh, sau 1 thời gian lại có nhiề bụi bám vào cánh quạt, đặc biệt ở mép cánh quạt chém vào không khí.
Vào những ngày thời tiết khô ráo, lau chùi gương soi, kính cửa sổ hay màn hình ti vi bằng khăn bông khô thì vẫn thấy có bụi vải bám vào chúng. Giải thích tại sao?
Khi lau chựi guong soi, kớnh c?a s? hay m�n hỡnh tivi b?ng khan bụng khụ, chỳng c? xỏt v� b? nhi?m di?n. Vỡ th? chỳng hỳt cỏc b?i v?i
Cõu C3
có thể em chưa biết
Sự cọ xát mạnh giữa những giọt nước trong luồng không
khí bốc lên cao là một trong những nguyên nhân tạo thành các đám mây dông bị nhiễm điện. Khi đó giữa các đám mây này hoặc giữa chúng với mặt đất xuất hiện tia lửa điện phát ánh sỏng chói loà. Do nhiệt độ cao của tia lửa điện, không khí giãn nở đột ngột, phát ra tiếng nổ gọi là sấm (khi có tia lửa điện giữa hai đám mây) hoặc tiếng sét (khi có tia lửa điện giữa đám mây và mặt đất)
Trong các phân xưởng dệt vải, người ta treo các tấm kim loại nhiễm điện d? hỳt cỏc b?i v?i.
Khi xe ch?y do th�nh xe ma xỏt v?i khụng khớ, bỏnh xe ma xỏt v?i m?t du?ng l�m cho xe b? nhi?m di?n. Di?u n�y r?t d? gõy chỏy n? d?i v?i xe ch? xang d?u. Vỡ v?y các xe b?n chở xăng, người ta phải treo một dây xích sắt và cho nó chạm xuống mặt đường d? di?n tớch truy?n xu?ng d?t, xe khụng b? nhi?m di?n n?a.
D? phũng trỏnh sột ngu?i ta dựng c?t thu lụi

M?T S? ứng dụng thực tế
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc ghi nhớ.
Làm bài tập: VBT
* Khi giải thích các hiện tượng nhiễm điện do
cọ xát trong thực tế cần chỉ ra các vật nào cọ xát
với nhau và biểu hiện của sự nhiễm điện.
3. Xem tru?c b�i: "Hai lo?i di?n tớch"