Bài 17. Sự nhiễm điện do cọ xát

Chương III: điện học
Tại sao lại có hiện tượng chớp và sấm sét trong thiên nhiên?
... hay tại sao lại có hiện tượng khác thường khi cởi áo khoác ngoài đặc biệt vào những ngày hanh khô?
Tiết 19: Sự nhiễm điện do cọ xát
I. Vật nhiễm điện.
Bước 2: Dùng miếng vải khô (lụa, len) cọ xát vào
thước nhựa, thanh thủy tinh, mảnh nilông, mảnh
phim nhựa. Đưa một đầu thước nhựa, thanh thủy tinh, mảnh nilông, mảnh phim nhựa đã cọ xát lại gần các vụn giấy, vụn nilông, quả cầu.
1. Thí nghiệm 1
Bước 1: Đưa một đầu thước nhựa, thanh thủy tinh,
mảnh nilông, mảnh phim nhựa lại gần các vụn giấy,
vụn nilông, quả cầu.
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Hút
Kết quả thí nghiệm 1:
Tiết 19: Sự nhiễm điện do cọ xát
I. Vật nhiễm điện.
1. Thí nghiệm 1
Kết luận 1: Nhiều vật sau khi bị cọ xát
............................... các vật khác.
có khả năng hút
. có khả năng đẩy . không đẩy và không hút
. . vừa đẩy vừa hút
2. Thí nghiệm 2
Bước 1: Chạm bút thử điện vào mảnh tôn phẳng
đã được áp sát vào mảnh phim nhựa.
Bước 2: Dùng mảnh len cọ xát mảnh phim nhựa
nhiều lần. Sau đó chạm bút thử điện vào mảnh tôn phẳng.
Tiết 19: Sự nhiễm điện do cọ xát
Trường hợp 1:
Đèn bút thử điện không sáng
Mảnh phim nhựa chưa bị cọ xát
Trường hợp 2:
Mảnh phim nhựa bị cọ xát
Đènbút thử điện loé sáng rồi tắt
2. Thí nghiệm 2
Kết luận 2: Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả
năng ................. bóng đèn bút thử điện.
làm sáng
Tiết 19: Sự nhiễm điện do cọ xát
I. Vật nhiễm điện.
1. Thí nghiệm 1
Các vật bị cọ xát có khả năng hút các vật khác hoặc
có khả năng làm sáng bóng đèn của bút thử điện được
gọi là các vật nhiễm điện hay các vật mang điện tích.
Tại sao nhiều vật sau khi bị cọ xát lại có thể hút được các vật khác hoặc làm sáng bóng đèn bút thử điện?
Qua bài học hôm nay cần ghi nhớ điều gì?
2. Thí nghiệm 2
Kết luận 2: Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả
năng ................. bóng đèn bút thử điện.
làm sáng
Tiết 19: Sự nhiễm điện do cọ xát
I. Vật nhiễm điện.
1. Thí nghiệm 1
Kết luận 1: Nhiều vật sau khi bị cọ xát
.............................. các vật khác.
có khả năng hút
Ghi nhớ:
Có thể làm nhiễm điện nhiều vật bằng cách cọ xát.
Vật bị nhiễm điện (vật mang điện tích) có khả năng
hút các vật khác.
II.vận dụng
1. Bài 1: (C1/SGK)
Giải thích tại sao vào những
ngày thời tiết khô ráo, đặc biệt
là những ngày hanh khô,
khi chải đầu bằng lược nhựa,
nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút
kéo thẳng ra?
Khi chải đầu bằng lược nhựa, lược nhựa và tóc cọ xát vào
nhau, cả lược nhựa và tóc đều bị nhiễm điện.
Do đó tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra.
2. Bài 2: (C2/SGK)
Khi thổi vào mặt bàn, bụi bay đi.
Tại sao cánh quạt điện thổi gió mạnh, sau một
thời gian lại có nhiều bụi bám vào cánh quạt,
đặc biệt ở mép cánh quạt chém vào không khí?
Khi thổi trên mặt bàn, luồng gió thổi làm bụi bay đi.
Cánh quạt điện khi quay cọ xát mạnh với không khí
nên bị nhiễm điện, vì thế cánh quạt hút các hạt bụi có
trong không khí ở gần nó.
Mép cánh quạt chém vào không khí được cọ xát mạnh
nhất nên nhiễm điện nhiều nhất. Do đó chỗ mép cánh
quạt hút bụi mạnh nhất và bụi bám ở mép cánh quạt
nhiều nhất.
II.vận dụng
3. Bài 3:
Vào những ngày thời tiết khô ráo, lau chùi gương
soi, kính cửa sổ hay màn hình ti vi bằng khăn bông
khô thì vẫn thấy có bụi vải bám vào chúng.
Giải thích tại sao?
Trả lời: Sau khi cọ xát gương soi, kính, màn hình ti vi bị nhiễm điện do đó chúng hút bụi vải.
II.vận dụng
có thể em chưa biết
Sự cọ xát mạnh giữa những giọt nước trong luồng không
khí bốc lên cao là một trong những nguyên nhân tạo thành các đám mây dông bị nhiễm điện. Khi đó giữa các đám mây này hoặc giữa chúng với mặt đất xuất hiện tia lửa điện phát ánh chớp chói loà. Do nhiệt độ cao của tia lửa điện, không khí giãn nở đột ngột, phát ra tiếng nổ gọi là sấm (khi có tia lửa điện giữa hai đám mây) hoặc tiếng sét (khi có tia lửa điện giữa đám mây và mặt đất)
Sự nhiễm điện do cọ xát có ứng dụng gì trong đời sống và kỹ thuật?
* Trong các phân xưởng dệt vải, người ta treo các
tấm kim loại nhiễm điện.
* Trên các ô tô chở xăng, người ta phải
treo một dây xích sắt và cho nó chạm xuống
mặt đường.
ứng dụng thực tế
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc ghi nhớ.
Làm bài tập: 17.1; 17.2; 17.3; 17.4 / SBT
* Khi giải thích các hiện tượng nhiễm điện do
cọ xát trong thực tế cần chỉ ra các vật nào cọ xát
với nhau và biểu hiện của sự nhiễm điện.
* BT 17.1; 17.3: Khi làm thí nghiệm, lưu ý các
vật nhiễm điện phải sạch, khô.