Bài 17. Sự chuyển hoá và bảo toàn cơ năng

1/ -Khi nào vật có cơ năng?
-Trong trường hợp nào thì cơ năng của vật là thế năng?
-Trong trường hợp nào thì cơ năng của vật là động năng?

-Lấy ví dụ vật vừa có thế năng vừa có động năng.

KIỂM TRA BÀI CŨ:
- Vật có cơ năng khi vật có khả năng sinh công.
- Khi đưa vật lên cao hoặc vật đàn hồi bị biến dạng thì cơ năng của vật là thế năng.
- Khi vật chuyển động thì cơ năng của vật là động năng.
Ví dụ: Con lắc lò xo dao động.

Quan sát và dự đoán:
-Trong quá trình dao động, thế năng và động năng của hệ vật biến đổi như thế nào?
- Trị số cơ năng của hệ vật có thay đổi không?
BÀI 17
Sự chuyển hoá và bảo toàn cơ năng
Quan sát quỹ đạo của quả bóng và dự đoán:
Bài 17: SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN CƠ NĂNG
I/ Sự chuyển hoá của các dạng cơ năng
Thí nghiệm 1:
Tiến hành thí nghiệm 17.1 SGK.
1/ Khi quả bóng rơi thì độ cao, vận tốc, thế năng và động năng của quả bóng tăng hay giảm?
2/ Khi quả bóng chạm đất nảy lên, độ cao, vận tốc, thế năng và động năng của quả bóng tăng hay giảm?


giảm
tăng
giảm
tăng dần
giảm
tăng
tăng
giảm
B
A
A
B
Bài 17: SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN CƠ NĂNG
Khi quả bóng rơi, cơ năng đã chuyển hoá từ dạng nào sang dạng nào?
Khi quả bóng rơi: Thế năng chuyển hoá thành động năng.
Khi quả bóng nảy lên, cơ năng đã chuyển hoá từ dạng nào sang dạng nào?
Khi quả bóng nảy lên: Động năng chuyển hoá thành thế năng.
Nhận xét:
Bài 17: SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN CƠ NĂNG
I/ Sự chuyển hoá của các dạng cơ năng
Thí nghiệm 2:
Tiến hành thí nghiệm 17.2 SGK.
1/ Khi con lắc đi từ A xuống B, từ B lên C thì vận tốc tăng hay giảm, cơ năng chuyển hoá từ dạng nào sang dạng nào?
2/ Ở những vị trí nào thì con lắc có thế năng, có động năng lớn nhất? Thế năng, động năng nhỏ nhất?
Quan sát dao động của con lắc và dự đoán:

Bài 17: SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN CƠ NĂNG
Đi từ
A xuống B
Ở vị trí
A và C
Đi từ
B lên C
Ở vị trí B
Tăng
Giảm
Bằng 0
Lớn nhất
Thế năng chuyển hoá thành động năng.
Động năng chuyển hoá thành thế năng.
Thế năng lớn nhất .
Động năng nhỏ nhất. (bằng 0)
Thế năng nhỏ nhất.
(bằng 0)
Động năng lớn nhất.
Câu hỏi
Vận tốc
Bài 17: SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN CƠ NĂNG
Cơ năng
Có nhận xét gì về sự chuyển hoá cơ năng của con lắc khi nó dao động xung quanh vị trí cân bằng B
Trong chuyển động của con lắc đã có sự chuyển hoá các dạng cơ năng như thế nào?
Trong chuyển động của con lắc đã có sự chuyển hoá liên tục các dạng cơ năng : Thế năng chuyển hoá thành động năng và ngược lại
Nhận xét:
Khi con lắc ở vị trí thấp nhất (cân bằng ) thế năng đã chuyển hoá thành động năng.
Khi con lắc ở vị trí cao nhất , động năng chuyển hoá thành thế năng.
Bài 17: SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN CƠ NĂNG
Bài 17: SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN CƠ NĂNG
II/ Bảo toàn cơ năng:
Bài 17: SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN CƠ NĂNG
(Lưu ý: Tất cả các thí nghiệm trên đều bỏ qua ma sát)
Trong quá trình cơ học, động năng và thế năng có thể chuyển hoá lẫn nhau, nhưng cơ năng không đổi. Người ta nói cơ năng được bảo toàn.
III/ Củng cố:

Quan sát dao động của lò xo và cho biết: Trong TN có sự chuyển hoá các dạng năng lượng như thế nào? Cơ năng có thay đổi không?
-Có sự biến đổi qua lại giữa động năng của vật và thế năng đàn hồi của lò xo.
+ Ở vị trí A và B vật có động năng bằng 0 nhưng lò xo có thế năng cực đại.
+ Ở vị trí cân bằng O thế năng bằng 0 nhưng vật có động năng cực đại .
+Tổng của chúng là một hằng số (được bảo toàn) vật dao động mãi mãi.
Bài 17: SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN CƠ NĂNG
Phát biểu định luật bảo toàn cơ năng.
LK
III/ Vận dụng:
C9
Bài 17: SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN CƠ NĂNG
Ví dụ
- Học thuộc bài.
- Làm bài tập từ 17.1 đến 17.5 SBT.
Trả lời các câu hỏi : Phần A-Ôn tập- Bài 18 vào vở bài tập.
Chuẩn bị phần vận dụng bài 18 để ôn tập.
Đọc phần “ Có thể em chưa biết ”
Bài học đã kết thúc,
xin cảm ơn
quý thầy cô giáo
kt