Bài 17. Hai chữ nước nhà

Văn bản:
Hai chữ nước nhà
I.Giới thiệu chung
1.Tác giả
-Trần Tuấn Khải (1895-1983), bút hiệu Nam Á. Quê ở làng Quang Xán, xã Mĩ Hà, huyện Mĩ Lộc, tỉnh Nam Định.
-Thơ ông thường mượn những đề tài lịch sử để khích lệ tinh thần yêu nước của đồng bào và bày tỏ khát vọng độc lập tự do của mình.
2.Tác phẩm
-“Hai chữ nước nhà” là bài thơ mở đầu tập Bút quan hoài I (1924). Bài thơ dài 101 câu, mượn lời Nguyễn Phi Khanh dặn dò con là Nguyễn Trãi về việc trả thù nhà, đền nợ nước. Đoạn trích gồm 36 câu mở đầu của bài thơ.
-Thể thơ: Song thất lục bát
II.Đọc-hiểu-văn bản
1.Đọc-chú thích-bố cục
-Giọng điệu lâm li, thống thiết, nhiều lời cảm thán
-Chú thích: sgk-tr 159
-Bố cục :3 phần
+Phần 1: 8 câu thơ đầu
+Phần 2: 20 câu thơ tiếp
+Phần 3: 8 câu thơ cuối
2.Phân tích
a)Bối cảnh và tâm trạng cha con trong buổi chia li:
-Cuộc chia ly diễn ra ở biên giới
-Cảnh tang tóc thê lương
-Hai cha con Phi Khanh không muốn chia tay
-Cha khuyên con trả thù nhà, nợ nước
=>Từ ngữ gợi tả giàu tính biểu cảm, mang tính chất ước lệ nhưng không chút sáo mòn.
=>Tâm trạng đau xót trước cảnh biệt ly nước mất, nhà tan.=>Nặng lòng với đất quê hương.
=>Lời trăn chối cùng con: kí thác ý chí phục thù
b)Lời tâm sự
-Tội ác của bọn giặc xâm lăng.
-Tâm trạng đau xót của người dân mất nước.
-Nỗi đau thương của cả dân tộc.
=>Lời thống thiết, uất ức căm hờn, kết hợp tự sự và miêu tả.
=>Nỗi đau mất nước.
c)Lời trao gửi cho con
-Kích thích, hun đúc ý chí và tìm cách cứu nước.
->Một trọng trách đối với gia đình với quê hương đất nước.
->Lời lẽ chân thành, thống thiết.
->Khích lệ con tiếp nhận sự nghiệp vẻ vang của tổ tông.
=>Là người yêu nước, vì nước quên thân.
3.Ghi nhớ: sgk-tr163
4.Tổng kết
-Thể thơ song thất lục bát, giọng thơ bi tráng mãnh liệt.
-Nỗi khắc khoải đau thương và đầytâm huyết của con người trước cảnh nước mất nhà tan.
*Hướng dẫn về nhà

-Học thuộc bài thơ “Hai chữ nước nhà”.
-Làm bài tập phần luyện tập
-Tìm hiểu trước bài: Hoạt động Ngữ Văn: Làm thơ bảy chữ