Bài 16. Ôn tập và kiểm tra phần Tiếng Việt

TUẦN 16 - TIẾT 63
I. TỪ VỰNG :
1. Lý thuyết:
- Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.
- Trường từ vựng.
- Từ tượng hình, từ tượng thanh.
- Từ ngữ địa phương, biệt ngữ xã hội.
- Các biện pháp tu từ từ vựng
(nói quá, nói giảm nói tránh)
2. Thực hành :
Điền từ ngữ thích hợp vào sơ đồ.

Truyện dân gian
Truyền
thuyết
Cổ tích
Ngụ ngôn
Truyện
cười
Giải thích những từ ngữ nghĩa hẹp trong sơ đồ trên :
Truyền thuyết: truyện dân gian về các nhân vật & sự kiện lịch sử xa xưa có nhiều yếu tố thần kỳ.
Cổ tích: truyện dân gian kể về cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật quen thuộc (người mồ côi, mang lốt xấu xí, người em, dũng sĩ,…) có nhiều chi tiết tưởng tượng kỳ ảo.
Ngụ ngôn: truyện dân gian mượn truyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió chuyện con người.
Truyện cười: truyện dân gian dùng hình thức gây cười để mua vui hoặc phê phán, đả kích.

b. Ca dao có BPTT nói quá hoặc nói giảm nói tránh:

+ Tiếng đồn cha mẹ anh hiền
Cắn cơm không vỡ, cắn tiền vỡ đôi.
(nói quá)
+ Chồng em vì nước hy sinh
Cánh tay mất nửa, mối tình còn nguyên.
(nói giảm nói tránh)
.

c. Đặt câu có từ tượng hình, từ tượng thanh:
Tiếng guốc khua lốc cốc trên hè phố.
(từ tượng hình)
Cây bàng sừng sững ở một góc sân trường.
(từ tượng thanh)
II. NGỮ PHÁP :
Lý thuyết:
- Trợ từ: là những từ đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đền ở từ ngữ đó.
- Thán từ: là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc hoặc dùng để gọi đáp.
Tình thái từ: là những từ được thêm vào câu để tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán & để biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói.
Câu ghép: là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
2. Thực hành :
a. Đặt câu có trợ từ, tình thái từ & trợ từ, thán từ :
+ Bạn chỉ thuộc có bấy nhiêu bài thôi à ?
(trợ từ, tình thái từ)
+ Ôi ! Chính là quyển sách mà tôi rất thích đây rồi.
(thán từ, trợ từ)
b. Xác định câu ghép :
Câu ghép: Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị.
Có thể tách rời thành 3 câu đơn, nhưng sự liên tục của 3 sự việc không thể hiện rõ.
c. Xác định câu ghép & cách nối các vế câu :
Câu ghép: câu (1) & (3)
Các vế câu trong cả 2 câu ghép được nối với nhau bằng quan hệ từ “cũng như”, “bởi vì”.
DẶN DÒ :
Xem lại các kiến thức đã ôn.
Soạn bài: Hướng dẫn đọc thêm “Muốn làm thằng Cuội.” dựa theo phần hướng dẫn trong SGK/155.
Tìm hiểu & sưu tầm về nhà thơTản Đà.
Chuẩn bị làm bài kiểm tra HK1.