Bài 16. Ôn tập và kiểm tra phần Tiếng Việt

Ôn tập Tiếng Việt
I - Từ vựng
Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ
Hãy chọn khái niệm đúng cho đơn vị từ vựng này?
A. Là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.
B. Là những từ dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ giữa ccác bộ phận của câu hay giữa các câu với câu.
C. Là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
D. Nghĩa của một từ có thể rộng hơn (khái quát hơn) hoặc hẹp hơn (ít khái quát hơn) nghĩa của từ ngữ khác.
I - Từ vựng
Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ
Nghĩa của một từ có thể rộng hơn (khái quát hơn) hoặc hẹp hơn (ít khái quát hơn) nghĩa của từ ngữ khác.
Bài tập: Dựa vào kiến thức về văn học dân gian và cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ hãy điền từ ngữ thích hợp vào ô trống theo sơ đồ sau:



Truyện dân gian
Truyền
thuyết
Truyện
ngụ ngôn
Truyện
cười
1
2
Truyện
trung đại
Là tập hợp của những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa
Trường từ vựng
Câu hỏi:
Trường từ vựng và cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ khác nhau như thế nào?
Từ tượng hình và từ tượng thanh
Đọc đoạn văn sau:
". vào năm học cuối cùng, trước khi bắt đầu nghỉ hè, bọn con trai chúng tôi chạy ào lên đấy phá tổ chim. Cứ mỗi lần chúng tôi reo hò, huýt còi ầm ĩ chạy lên đồi là hai cây phong nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời chúng tôi đến với bóng râm mát rượi và tiếng lá xào xạc dịu hiền."
(Trích Hai cây phong, Ai- ma- tôp)
a) Tìm từ tượng hình và từ tượng thanh trong đoạn văn trên.
b) Sử dụng từ tượng hình và từ tượng thanh trong đoạn văn trên có tác dụng gì?
Từ tượng hình là từ gợi tả hình dáng của người hay sự vật.
Từ tượng thanh là từ gợi tả âm thanh của người hay sự vật hiện tượng.
Từ tượng hình và từ tượng thanh

Nói giảm, nói tránh


Biệt ngữ xã hội

Nói quá

Từ địa phương

3
2
4
1
Từ tượng hình và
từ tượng thanh
Tăng giá trị biểu cảm khi nói và viết
Từ địa phương và
Biệt ngữ xã hội
Nói quá và
Nói giảm, nói tránh
-Từ địa phương: là từ chỉ dùng ở một số địa phương nhất định
-Biệt ngữ xã hội: là từ chỉ được sử dụng ở một số tầng lớp xã hội nhất định
Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội

Nói quá
Là biện pháp tu từ nhằm nhấn mạnh quy mô mức độ của sự vật, hiện tượng được miêu tả để gây ấn tượng và làm tăng sức biểu cảm.
Nói giảm, nói tránh
Là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị uyển chuyển, tránh gây cảm giác đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.
B. Là những từ đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó.
C. Là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói.
A. Là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán và biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói.
D. Là những từ dùng để trỏ người, sự vật. được nói đến trong một ngữ cảnh nhất định của lời nói hoặc dùng để hỏi.
Hãy chọn KHáI NIệM đúng cho các từ loại?
II - Ngữ pháp
Là những từ đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó.
Là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói.
Là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán và biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói.
nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó.
bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói.
biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói.
Trợ Từ
Tạo các sắc thái ý nghĩa cho câu
Thán Từ
Tình thái từ
Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm C-V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.
Câu ghép
Bài tập 1:
Đọc đoạn trích sau:
Pháp chạy, Nhật hàng, Vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng hòa.
(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn độc lập.)
Xác định câu ghép trong đoạn trích trên?
Nếu tách câu ghép đã xác định thành các câu đơn thì có được không?
Nếu được thì việc tách đó có làm thay đổi ý cần diễn đạt hay không?

C V
C V
C V
V1 V2 V3
V1
V2
V1
V2
(1)
(2)
(3)
cũng như
bởi vì

Luyện tập
Hãy viết một đoạn văn ngắn (từ 5 đến 7 câu) có sử dụng ít nhất ba đơn vị kiến thức vừa học cho chủ đề sau:

"Hai cây phong có tiếng nói riêng và tâm hồn riêng."

Tìm các từ ngữ địa phương tương ứng với từ "mẹ"?
Bài ca dao:
Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
Em hãy chỉ ra phép nói quá trong bài ca dao trên? Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó?
Viết hai câu, trong đó một câu có dùng từ tượng hình, một câu có dùng từ tượng thanh.
Cho tình huống:
Bài văn của bạn viết chữ xấu, sai nhiều lỗi chính tả để góp ý cho bạn, em sẽ nói như thế nào?