Bài 16. Ôn tập và kiểm tra phần Tiếng Việt

Họ tên giáo viên : Lò Thị Sơn
Trường: THCS Nà Nhạn
Ngày giảng : 30/11/2010
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I .Từ vựng:
1. Lý thuyết.
TỪ VỰNG
Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ

Trường từ vựng
Từ tượng hình và
Từ tượng thanh
Từ địa phương và
Biệt ngữ
xã
hội
Nói quá
và
Nói giảm nói tránh
Kể tên các đơn vị kiến thức về trường từ vựng đã học?
Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ

Trường từ vựng
Từ tượng hình và
Từ tượng thanh
Từ địa phương và
Biệt ngữ
xã
hội
Nói quá
và
Nói giảm nói tránh
Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ
Trường từ vựng
Từ tượng hình
Từ tượng thanh
Từ địa phương
Biệt ngữ xã hội
Nói quá
Nói giảm nói tránh





Thảo luận nhóm (4’): Điền vào ô trống để hoàn thiện các khái niệm trong từng đơn vị kiến thức trong bảng sau?
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I .Từ vựng:
1. Lý thuyết.
Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ
Trường từ vựng
Từ tượng hình
Từ tượng thanh
Từ địa phương
Biệt ngữ xã hội
Nói quá
Nói giảm nói tránh
Nghĩa của một từ có thể rộng hơn (khái quát hơn) hoặc hẹp hơn (ít khái quát hơn) nghĩa của từ ngữ khác.





Là tập hợp của những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.
Là từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ… của sự vật.
Là từ mô phỏng âm thanh của con người, tự nhiên.
Là từ ngữ chỉ sử dụng ở một số địa phương nhất định.
Là từ ngữ chỉ được dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định.
Là biện pháp tu từ phóng đại qui mô… của sự vật… để nhấn mạnh, tăng sức biểu cảm.
Là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển để tránh cảm giác đau buồn, thô tục…
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
Trường từ vựng và cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ khác nhau như thế nào?
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I .Từ vựng:
1. Lý thuyết.
“… Dù ta tới đây vào lúc nào, ban ngày hay ban đêm, chúng cũng vẫn nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành, không ngớt tiếng rì rào theo nhiều cung bậc khác nhau… có khi lại nghe như một tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm truyền qua lá cành như một đốm lửa vô hình… Và khi mây đen kéo đến cùng với bão dông, xô gãy cành, tỉa trụi lá, hai cây phong nghiêng ngả tấm thân dẻo dai và reo vù vù như một ngọn lửa bốc cháy rừng rực...”
(Hai cây phong – Ai-Ma-Tốp)
Tìm các từ tượng hình và tượng thanh và cho biết tác dụng diễn tả của những từ ấy trong đoạn văn bản?
Tiết 63: ÔNTẬP TIẾNG VIỆT

Nói giảm, nói tránh

Biệt ngữ xã hội

Nói quá

Từ địa phương
Khi nói hoặc viết sử dụng các từ vựng, các biện pháp tu từ có tác dụng gì ?
TỪ ĐỊA PHƯƠNG VÀ
BIỆT NGỮ XÃ HỘI
NÓI QUÁ VÀ
NÓI GIẢM NÓI TRÁNH
TĂNG GIÁ TRỊ BIỂU CẢM KHI NÓI VÀ VIẾT
NÓI QUÁ VÀ
NÓI GIẢM NÓI TRÁNH
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I .Từ vựng:
1. Lý thuyết.
? Dựa vào kiến thức đã học về văn học dân gian và cấp độ khái quát nghĩa từ ngữ, hãy điền từ ngữ thích hợp vào ô trống theo sơ đồ sau?
2. Thực hành:
Truyện
Cổ tích
Bài tập a:
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I .Từ vựng:
1. Lý thuyết.
? Dựa vào kiến thức đã học về văn học dân gian và cấp độ khái quát nghĩa từ ngữ, hãy điền từ ngữ thích hợp vào ô trống theo sơ đồ sau?
2. Thực hành:
Truyện dân gian
Truyền thuyết
Truyện
Cổ tích
Truyện
ngụ ngôn
Truyện cười
Bài tập a:
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I .Từ vựng:
1. Lý thuyết.
2. Thực hành:
Truyện dân gian
Bài tập a:
? Giải thích từ ngữ có nghĩa hẹp trong sơ đồ trên. Cho biết trong những câu giải thích ấy có từ ngữ nào chung?
Truyền thuyết
Truyện
Cổ tích
Truyện
ngụ ngôn
Truyện cười
- Từ ngữ có nghĩa rộng: Truyện dân gian
- Từ ngữ có nghĩa hẹp: Truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn, truyện cười.
Bài tập b:
? Tìm trong câu ca dao Việt Nam hai ví dụ về biện pháp tu từ nói giảm, nói tránh?
Bài tập c:
Viết câu văn có sử dụng từ tượng hình, từ tượng thanh?
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I .Từ vựng:
1. Lý thuyết.
2. Thực hành:
II. Ngữ pháp.
Kể tên các đơn vị kiến thức về ngữ pháp đã học?
NGỮ PHÁP

Câu ghép

Tình thái từ

Trợ từ

Thán từ
1. Lý thuyết.
B. Là những từ đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó.
C. Là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói…
A. Là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán và biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói.
D. Là những từ dùng để trỏ người, sự vật… được nói đến trong một ngữ cảnh nhất định của lời nói hoặc dùng để hỏi.
?Hãy chọn khái niệm đúng cho các từ loại trên ?
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
Là những từ đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó.
Là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán và biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói.
Là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói…
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I .Từ vựng:
II. Ngữ pháp.
Câu ghép
Là những câu do hai hoặc nhiều cụm C – V không bao chứa nhau tạo thành.
?Em hãy đặt một câu có dùng trợ từ và thán từ đặt một câu có trợ từ và tình thái từ?
Cuốn sách này mà chỉ 20.000 đồng à?
Trợ từ Tình thái từ
2. Vâng, chính tôi cũng đang nghĩ đến điều đó
Thán từ Trợ từ
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I .Từ vựng:
II. Ngữ pháp.
1. Lý thuyết.
2. Thực hành:
Bài tập a:
? Nêu tác dụng của trợ từ, thán từ, tình thái từ ?
TRỢ TỪ
TẠO CÁC SẮC THÁI Ý NGHĨA CHO CÂU
THÁN TỪ
TÌNH THÁI TỪ
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I .Từ vựng:
II. Ngữ pháp.
1. Lý thuyết.
2. Thực hành:
Bài tập a:
Bài tập b:

BÀI TẬP b:
PHÁP CHẠY, NHẬT HÀNG, VUA BẢO ĐẠI THOÁI VỊ. DÂN TA ĐÃ ĐÁNH ĐỔ CÁC XIỀNG XÍCH THỰC DÂN GẦN 100 NĂM NAY ĐỂ GÂY DỰNG NÊN NƯỚC VIỆT NAM ĐỘC LẬP. DÂN TA LẠI ĐÁNH ĐỔ CHẾ ĐỘ QUÂN CHỦ MẤY MƯƠI THẾ KỶ MÀ LẬP NÊN CHẾ ĐỘ DÂN CHỦ CỘNG HOÀ.
(HỒ CHÍ MINH - TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP)
HÃY XÁC ĐỊNH CÂU GHÉP TRONG ĐOẠN TRÍCH TRÊN. NẾU TÁCH CÂU GHÉP ĐÃ XÁC ĐỊNH THÀNH CÁC CÂU ĐƠN THÌ CÓ ĐƯỢC KHÔNG? NẾU ĐƯỢC THÌ VIỆC TÁCH ĐÓ CÓ LÀM THAY ĐỔI Ý CẦN DIỄN ĐẠT HAY KHÔNG?

BÀI TẬP C:
“( CHÚNG TA KHÔNG THỂ NÓI TIẾNG TA ĐẸP NHƯ THẾ NÀO CŨNG NHƯ TA KHÔNG THỂ NÀO PHÂN TÍCH CÁI ĐẸP CỦA ÁNH SÁNG CỦA THIÊN NHIÊN. NHƯNG ĐỐI VỚI CHÚNG TA LÀ NGƯỜI VIỆT NAM, CHÚNG TA CẢM THẤY VÀ THƯỞNG THỨC MỘT CÁCH TỰ NHIÊN CÁI ĐẸP CỦA TIẾNG NƯỚC TA, TIẾNG NÓI CỦA QUẦN CHÚNG NHÂN DÂN TRONG CA DAO VÀ DÂN CA, LỜI VĂN CỦA CÁC NHÀ VĂN LỚN. CÓ LẼ TIẾNG VIỆT CỦA CHÚNG TA ĐẸP BỞI VÌ TÂM HỒN CỦA NGƯỜI VIỆT NAM TA RẤT ĐẸP, BỞI VÌ ĐỜI SỐNG, CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN TA TỪ TRƯỚC TỚI NAY LÀ CAO QUÍ, LÀ VĨ ĐẠI, NGHĨA LÀ RẤT ĐẸP.”
(PHẠM VĂN ĐỒNG - GIỮ GÌN SỰ TRONG SÁNG CỦA TIẾNG VIỆT)
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
II. Ngữ pháp.

BÀI TẬP C:
“(1 CHÚNG TA /KHÔNG THỂ NÓI TIẾNG TA ĐẸP NHƯ THẾ NÀO CŨNG NHƯ TA /KHÔNG THỂ NÀO PHÂN TÍCH CÁI ĐẸP CỦA ÁNH SÁNG CỦA THIÊN NHIÊN. (2) .......... (3) CÓ LẼ TIẾNG VIỆT CỦA CHÚNG TA /ĐẸP BỞI VÌ TÂM HỒN CỦA NGƯỜI VIỆT NAM TA /RẤT ĐẸP, BỞI VÌ ĐỜI SỐNG, CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN TA TỪ TRƯỚC TỚI NAY /LÀ CAO QUÍ, LÀ VĨ ĐẠI, NGHĨA LÀ RẤT ĐẸP.”
(PHẠM VĂN ĐỒNG - GIỮ GÌN SỰ TRONG SÁNG CỦA TIẾNG VIỆT)
C
V
C
C
C
C
V
V
V
V
Tiết 63: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
II. Ngữ pháp.

Hướng dẫn các hoat động tiếp nói
HÃY VIẾT MỘT ĐOẠN VĂN NGẮN (TỪ 5 ĐẾN 7 CÂU) CÓ SỬ DỤNG ÍT NHẤT BA ĐƠN VỊ KIẾN THỨC VỪA ÔN TẬP ĐỂ TRIỂN KHAI CÂU CHỦ ĐỀ SAU:

“HAI CÂY PHONG CŨNG CÓ TIẾNG NÓI RIÊNG, TÂM HỒN RIÊNG”
Xinchân thành cảm ơn!