Bài 16. Muốn làm thằng Cuội

Nhiệt liệt
chào mừng
Các thầy cô giáo
về dự giờ hội thi
giáo viên dạy giỏi
Môn Ngữ văn 8
kiểm tra bài cũ
Câu 1: Đọc thuộc lòng bài thơ "Đập đá ở Côn Lôn"?
Câu 2: Hãy điền những từ sau đây vào chỗ trống sao cho thích hợp để có được một lời nhận xét đúng đắn và sâu sắc về bài thơ "Đập đá ở Côn Lôn" của Phan Châu Trinh?
"Bằng bút pháp giọng thơ tác giả đã khắc dựng lên một hình tượng cao cả của một người suốt đời vì nghiệp lớn, tuy gặp phải hoàn cảnh gian nan nhưng vẫn giữ vững của mình."
(hào hùng, chí khí, anh hùng, đẹp đẽ, lãng mạn)
lãng mạn
......,
......
......,
........,
....
hào hùng
đẹp đẽ
anh hùng
chí khí
Ti?t: 62- (Hướng dẫn đọc thêm)
Muốn làm thằng Cuội
GV thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Thuỷ
Trường THCS Hợp Đồng
Tản Đà
Văn bản
- Quê hương: Núi Tản- Sông Đà
- Là con người của hai thế kỉ:
+ Xã hội : Phong kiến - Thực dân nửa PK
+ Học chữ Hán - sáng tác chữ quốc ngữ
+ Cá tính: Tự do- phóng khoáng: Ngông
- Thơ văn Tản Đà là cái gạch nối giữa
hai thời đại văn học Trung đại và Hiện đại
+ Hiện diện cái tôi lãng mạn, ngông ghênh
1. Tác giả, tác phẩm:
I. Đọc tìm hiểu chung
Tản Đà
Nguyễn Khắc Hiếu
? Hãy giải thích tại sao nói: Tản Đà
là con người của hai thế kỉ, thơ văn
của ông là gạch nối giữa văn học
trung đại và hiện đại?
Trình bày những hiểu biết của em về hoàn cảnh ra đời?
- Bài thơ ra đời năm 1917 , trích trong tập "Khối tình con I".
2. Hướng dẫn đọc văn bản
sưu thuế
sưu thuế

Muốn làm thằng Cuội

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi,
Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.
Có bầu có bạn can chi tủi,
Cùng gió, cùng mây thế mới vui.
Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Tản Đà
Hãy xác định thể loại bài thơ, phương thức biểu đạt và bố cục?
- Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật.
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm kết hợp với tự sự.
3. Thể loại - bố cục

Muốn làm thằng Cuội

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi,
Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.
Có bầu có bạn can chi tủi,
Cùng gió, cùng mây thế mới vui.
Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Bố cục
Phần 1
(Câu 1,2)
Tâm trạng
trước cuộc
sống thực
tại.
Phần 3
(Câu 7,8)
Thái độ
của nhà
thơ với
cuộc sống.
Phần 2
(Câu 3->6)
Ước muốn
của nhà
thơ.
? Nhận xét về cách chia bố cục của bài thơ?
So sánh với bố cục của bài thơ thất ngôn bát
cú Đường luật thông thường?
II. Đọc - hiểu văn bản
Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!.
Trần thế em nay chán nửa rồi,
Em có suy nghĩ gì về nghệ thuật sử dụng ngôn từ trong hai câu đề?
(từ ngữ xưng hô, đối tượng xưng hô, giọng điệu câu thơ?)
gọi "chị"
Xưng hô: =>Tình tứ, xưng "em" thân mật

Câu cảm thán -> Lời than
1. Tâm trạng của nhà thơ trước cuộc sống thực tại.
Hai câu thơ này giúp em hiểu gì về tâm trạng của nhà thơ?
=> Nỗi buồn về nhân tình, thế thái.

?Em có nhận xét gì về nghệ thuật và ước muốn của nhà thơ trong bốn câu trên?
Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.
Có bầu có bạn can chi tủi,
Cùng gió, cùng mây thế mới vui.
2. Ước muốn của nhà thơ
*Nghệ thuật.
- Câu hỏi tu từ : thăm dò.
Câu cầu khiến: Lời thỉnh cầu
Điệp từ: diễn tả niềm vui sướng trực tiếp
Biện pháp đối; sử dụng điển tích.
=> Ước mơ táo bạo, thể hiện cái "ngông".
Vậy em hiểu thế nào là cái "ngông" của nhà thơ Tản Đà?
=>Cái ngông là luôn làm những việc khác lẽ thường. Cái ngông của Tản Đà chính là muốn được làm thằng Cuội ngồi trên cung quế với chị Hằng (ước nguyện thoát li bằng mộng tưởng với tâm hồn lãng mạn để có được cuộc sống đích thực,tràn đầy niềm vui).
? Ước nguyện của nhà thơ là không thực
hiện được. Song nó rất đáng quí, vì sao?
3. Thái độ của nhà thơ với cuộc sống.
Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám.
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.
Trong hai câu cuối, nhà thơ vẽ lên cảnh tượng như thế nào?
Đó là cảnh tựa vai nhau nhìn xuống; cười thế gian.
Hãy nêu cảm nhận của em về cảnh tượng đó?
=>Đây là cảnh thật tình tứ, lãng mạn. Thể hiện một hồn thơ vừa sầu, vừa mộng vừa ngông nhưng lại rất đa tình.
Thảo luận nhóm
Theo em, nhà thơ Tản Đà cười ai? Cười cái gì? Vì sao lại cười? Em hiểu ý nghĩa của cái cười đó thế nào?
- Thi sĩ cười không chỉ vì mình đã thoát khỏi trần thế tù túng, chật hẹp, tầm thường mà trong cái cười ấy còn pha chút mỉa mai, chế giễu cuộc sống. ẩn sau là nỗi đau đớn trước thực tại.
- Tâm hồn yêu nước thầm kín - đỉnh cao hồn thơ lãng mạn và chất "ngông"
Muốn làm thằng Cuội
Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi,
Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhấc lên chơi.
Có bầu có bạn can chi tủi,
Cùng gió, cùng nhau thế mới vui.
Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

3. Cảm xúc, thái độ của nhà thơ đối với cuộc đời.
Hai câu kết của bài thơ có ý nghĩa gì?
=>Hai câu thơ kết chính là đỉnh cao của cái "ngông": vừa mang ý nghĩa thoả mãn khát vọng vừa mỉa mai, khinh bỉ cõi trần.
III. Tổng kết
Theo em, những yếu tố nghệ thuật nào đã tạo nên sức hấp dẫn của bài thơ?
- Với thể thơ Đường luật phá cách.
Lời thơ giản dị, mượt mà, ý nhị rất đa dạng trong cách biểu hiện.
Trí tưởng tượng phong phú, táo bạo.
Bài thơ giúp em hiểu gì về tâm sự của tác giả?
- Bài thơ thể hiện thái độ phủ định thực tại đầy rẫy những thất vọng và buồn chán đồng thời thể hiện khát khao được sống trong sạch và thanh cao hơn, chân thật và gần gũi nhau hơn chính ở nơi trần thế.
* Ghi nhớ: SGK
? Tìm hiểu sự tìm tòi, sáng tạo về thể thơ
thất ngôn bát cú Đường luật được thể hiện
qua bài thơ?
IV. Luyện tập
Bài 1
Ai đúng, ai sai
Có ý kiến cho rằng: "Tản Đà có một hồn thơ vừa sầu, vừa mộng vừa ngông nhưng lại rất đa tình" Theo em đúng hay sai? Hãy giải thích?
A. Đúng
B. Sai
Đ
- Sầu: buồn vì đời - Mộng: không thực tế
- Ngông: táo bạo, khác thường
- Đa tình: giàu tình cảm
Các em được học bài thơ " Qua Đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan và bài thơ " Muốn làm thằng Cuội" của Tản Đà. Em thấy nghệ thuật của hai bài thơ có gì khác nhau?
Đặc sắc nghệ thuật
Qua đèo Ngang
Muốn làm thằng Cuội
Giọng điệu
Thể thơ
Biện pháp tu từ
Ngôn ngữ
A. Trầm lắng, thiết tha.
B. Nhẹ nhàng, hóm hỉnh.
A.TNBC Đường luật phá cách.
B.TNBC Đường luật chuẩn mực.
A.Chơi chữ, đảo trật tự cú pháp.
B.Câu hỏi tu từ, điệp từ, nhân hoá.
A. Dân dã, đời thường.
B. Trang trọng mực thước.
A
B
B
A
A
B
B
A
Bài 2
Bài 3
Trò chơi ô chữ
1.Ô chữ gồm 6 chữ cái: Đây là thời điểm mà nhà thơ bày tỏ nỗi buồn chán với chị Hằng ?
1
2
3
4
5
Đ e m t h u
2.Ô chữ gồm 7 chữ cái: Đây là người ngồi tựa vai cùng với thi sĩ Tản Đà trong bài thơ?
C h i h a n g
3.Ô chữ gồm 5 chữ cái: Chỉ sự khác biệt nhất trong phong cách thơ Tản Đà với các nhà thơ khác?
4.Ô chữ gồm 6 chữ cái: Giàu tình cảm còn được gọi là gì?
5.Ô chữ gồm 7 chữ cái: Cùng với chất "ngông", chất "đa tình", hồn thơ Tản Đà còn được đánh giá là gì?
N g o n g
Đ a t i n h
S a u m o n g
Hướng dẫn học ở nhà
5. Chuẩn bị bài: "Hai chữ nước nhà"
1. Hãy giải thích tại sao nói: Tản Đà là con người của hai thế kỉ, thơ văncủa ông là gạch nối giữa văn học trung đại và hiện đại?
3. Ước nguyện của nhà thơ là không thực hiện được. Song nó rất đáng quí, vì sao?
2. Nhận xét về cách chia bố cục của bài thơ? So sánh với bố cục của bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật thông thường?
4. Tìm hiểu sự tìm tòi, sáng tạo về thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật được thể hiện qua bài thơ?
Xin chân thành cảm ơn
Quý thầy cô giáo và các em học sinh !