Bài 16. Muốn làm thằng Cuội

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô
Tiết 62: Hướng dẫn đọc thêm:
-Tản Đà -
I. Giới thiệu:
1. Tác giả:
I. Giới thiệu:
1. Tác giả (1889 - 1939):
- Tên thật: Nguyễn Khắc Hiếu.
- Quê: Làng Khê Thượng, huyện Bất Bạt (nay thuộc Ba Vì, Hà Nội)
Xuất thân là một nhà Nho, hai lần đi thi không đỗ, chuyển sang văn chương quốc ngữ.
Thơ ông tràn đầy cảm xúc lãng mạn, đậm đà bản sắc dân tộc, có những sáng tạo, tìm tòi mới mẻ.
Có thể xem thơ ông như một gạch nối giữa nền thơ cổ điển và nền thơ hiện đại Việt Nam.

2. Tác phẩm:
* Các tác phẩm chính:
Khối tình con I, II (Thơ, 1917)
Giấc mộng con I ( Tiểu thuyết, 1917)
Thề non nước (Tiểu thuyết, 1920)
Giấc mộng con II (Du kí 1932)
Giấc mộng lớn (Tự truyện 1932)
* Văn bản "Muốn làm thằng Cuội" nằm trong quyển "Khối tình con I", xuất bản năm 1917.
II. Tiếp xúc với văn bản:
1. §äc:

2. Tìm hiểu chú thích:
3. Thể thơ:
Thất ngôn bát cú Đường luật
4. Nhan đề:
Có ý kiến cho rằng Tản Đà là một hồn thơ ngông. Chất ngông ấy được thể hiện ở ngay nhan đề của bài thơ "Muốn làm thằng Cuội". Vậy em hiểu "ngông" là gì? ý kiến trên có đúng không? Vì sao?
- Ngông có nghĩa là làm việc trái với lẽ thường, khác với mọi người bình thường.
- Ngông trong văn chương thường biểu hiện bản lĩnh của con người có cá tính mạnh mẽ, có mối bất hoà sâu sắc với xã hội, không chịu ép mình trong khuôn khổ chật hẹp của lễ nghi, lề thói thông thường.
- Ngay tựa đề bài thơ cũng đã thể hiện rất rõ chất ngông của Tản Đà. Ai cũng có ước mơ, khát vọng nhưng "làm thằng Cuội" lên cung trăng cao tít xa vời bầu bạn với chị Hằng có lẽ chỉ riêng Tản Đà mới có mong muốn ấy.
II. Tiếp xúc với văn bản:

Đọc:
Tìm hiểu chú thích:
Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật
Nhan đề: độc đáo, thể hiện ước nguyện rất ngông của tác giả.
Bố cục:

II. Tiếp xúc với văn bản:

Đọc:
Tìm hiểu chú thích:
Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật
Nhan đề: độc đáo, thể hiện ước nguyện rất ngông của tác giả.
Bố cục:
3 phần:
Phần 1 (2 câu đầu): Tâm trạng của nhà thơ
Phần 2 (4 câu tiếp): Ước nguyện của nhà thơ
- Phần 3 (2câu kết): Hình ảnh tưởng tượng của nhà thơ
III. Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết văn bản
1. Tâm sự của nhà thơ

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi.
Em cảm nhận được điều gì qua 2 câu thơ đầu tiên? (Gợi ý: Bối cảnh
Nỗi niềm?
Đối tượng tâm tình?
Cách xưng hô?...)
Hãy phân tích từng yếu tố để làm nổi bật
tâm trạng của nhà thơ trong đêm thu.

* 2 câu thực:
Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.
2. Bốn câu giữa: Ước nguyện của nhà thơ

Nhà thơ muốn bày tỏ ước muốn gỡ qua hai câu thơ trên? Cách bày tỏ ước muốn của nhà thơ có gỡ đặc biệt?
Ướm hỏi: cung quế đã ai ngồi đó chửa? ? ngôn từ giản dị, đề nghị khéo léo, tha thiết.
Cầu xin: Cành đa xin chị nhắc lên chơi ? sức tưởng tượng phong phú
Em cảm nhận như thế nào về địa điểm thoát li của nhà thơ?

Có bầu có bạn can chi tủi mới vui.
Cùng gió, cùng mây thế
Em có cảm nhận như thế nào về cuộc sống trên cung quế mà tác giả tưởng tượng ra qua 2 câu luận:
Trong hai câu thơ này, tác giả đã sử dụng những yếu tố nghệ thuật nào? Tác dụng của các yếu tố nghệ thuật đó?
Em hãy đọc hai câu kết, hình dung và phân tích hình ảnh cuối bài thơ? Em hiểu cái cười
ở đây có ý nghĩa gì?

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.
ý nghĩa của cái cười:
- Cười thoả mãn vì đã đạt được khát vọng thoát ly mãnh liệt, xa lánh cõi trần bụi bặm.
- Cười thể hiện sự mỉa mai, khinh bỉ cõi trần gian.
Hãy chứng minh Tản Đà là một hồn thơ ngông qua bài thơ Muốn làm thằng Cuội.
Cái ngông của Tản Đà trong bài "Muốn làm thằng Cuội":
- Muốn làm thằng Cuội - sánh đôi với chị Hằng, được sống cuộc đời tươi vui, thanh cao.
- Muốn làm thằng Cuội - cười nhạo thế gian.
- Chán thực tại, thoát ly vào cõi mộng với ước muốn độc đáo: làm thằng Cuội
Muốn làm thằng Cuội
(Tản Đà)
buồn
cười
vui
tủi
chán
Sầu (buồn chán)
Mạch cảm xúc của bài thơ:
Khát vọng thoát ly
Khát vọng sống
thanh cao, vui tươi
Khát vọng hạnh phúc,
cười nhạo thế gian
Tâm Sự của nhà thơ trong "Muốn làm thằng Cuội"
Cái tôi
trữ tình
Trần thế
Bất hạnh
Buồn, cihán, tủi
Qua tâm sự của nhà thơ, em hiểu gì về hồn thơ Tản Đà?
Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi
Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.
Rồi cứ mỗi năm rằm tháng Tám
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.
Có bầu có bạn can chi tủi
Cùng gió, cùng mây thế mới vui.
Muốn làm thằng Cuội
(Tản Đà)
Theo em những yếu tố nghệ thuật nào đã tạo nên sức hấp dẫn của bài thơ?
Những yếu tố nghệ thuật:
Nguồn cảm xúc mãnh liệt dồi dào, vừa phóng túng, bay bổng, lại vừa sâu lắng thiết tha, được biểu hiện một cách tự nhiên, thoải mái, nhuần nhị như giọng tâm tình thân mật với người bạn tri kỉ, tri âm.
Lời lẽ giản dị trong sáng, không đẽo gọt cầu kì mà vẫn mượt mà, ý nhị, giàu sức biểu cảm, lại rất đa dạng trong lối biểu hiện.
Sức tưởng tượng phong phú, táo bạo đã tạo ra được một giấc mộng kì thú với nhữg chi tiết gợi cảm và bất ngờ.
Thể thơ Đường luật trong tay tác giả vẫn tuân thủ nghiêm chỉnh các quy tắc về vần, luật nhưng hoàn toàn không còn gò bó, công thức.
IV. Tổng kết: Ghi nhớ - SGK
Muốn làm thằng Cuội
Nội dung
Nghệ thuật
(thể thơ thất ngôn bát cú)
Cảm xúc lãng mạn
Sầu
Ngông
Cổ điển
Hiện đại
Kết cấu
Niêm luật
- Thi liệu
Ngôn từ
- Giọng điệu
Phong cách Tản Đà
(Gạch nối giữa thơ cổ điển và thơ hiện đại)
Phong tình
1
2
4
3
Hướng dẫn học bài:

- Học thuộc bài thơ Muốn làm thằng Cuội, nắm được nội dung và các yếu tố nghệ thuật của bài thơ.
- So sánh ngôn ngữ và giọng điệu ở bài thơ Muốn làm thằng Cuội với bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan.
- Soạn bài: Hai chữ nước nhà.
Đọc kĩ văn bản.
Trả lời các câu hỏi sgk.