Bài 16. Cơ năng

Hân Hoan Chào Đón
Quý Thầy , Cô
Và các em học sinh thân mến !
GV: NGUYỄN LÊ QUANG VINH
C1. Khi nào có công cơ học? Chọn câu trả lời đúng nhất
a. Khi có lực tác dụng lên vật và vật dịch chuyển theo phương của lực
b. Khi có lực tác dụng lên vật và vật dịch chuyển theo phương vuông góc với phương của của lực
c. Khi có lực tác dụng
d. Cả 3 trường hợp trên.
C2. Một hòn bi A được thả lăn từ trên máng nghiêng xuống chạm vào vật B và làm cho vật B chuyển động. Hãy cho biết trong hai vật A và B vật nào đã sinh công?
Bài 16 :
I. CƠ NĂNG
Khi một vật có khả năng thực hiện công cơ học, ta nói vật đó có cơ năng.
Vật có khả năng thực hiện công cơ học càng lớn thì cơ năng của vật càng lớn. Cơ năng cũng được đo bằng đơn vị Jun.
1. Thế năng hấp dẫn.
Quả nặng A đứng yên trên mặt đất, không có khả năng sinh công.
C1. Nếu đưa quả nặng lên một độ cao nào đó thì nó có cơ năng không? Tại sao?
Cơ năng của vât trong trường hợp này được gọi là thế năng.
Vật ở vị trí càng cao so với mặt đất thì công mà vật có khả năng thực hiện được càng lớn, nghĩa là thế năng của vật càng lớn.
Thế năng được xác định bởi vị trí của vật so với mặt đất gọi là thế năng hấp dẫn.
Khi vật nằm trên mặt đất thì thế năng hấp dẫn của vật bằng 0
Chú ý :
Ta có thể không lấy mặt đất mà lấy một vị trí khác làm mốc tính độ cao. Vậy thế năng hấp dẫn phụ thuộc vào mốc tính độ cao.
Thế năng hấp dẫn của một vật còn phụ thuộc vào khối lượng của nó. Vật có khối lượng càng lớn thì thế năng càng lớn.
II. THẾ NĂNG
2. Thế năng đàn hồi:
Có một lò xo được làm bằng thép uốn thành vòng tròn. (hình vẽ) Lò xo bị nén lại nhờ buộc sợi dây. Phía trên đặt một miếng gỗ.
C2. Lúc này lò xo có cơ năng. Bằng cách nào để biết được lò xo có cơ năng?
Cơ năng của lò xo trong trường hợp này cũng được gọi là thế năng. Lò xo bị nén nhiều thì công do lò xo sinh ra càng lớn. Nghĩa là thế năng của lò xo càng lớn. Vì thế năng này phụ thuộc vào độ biến dạng đàn hồi, nên được gọi là thế năng đàn hồi
III ĐỘNG NĂNG
1. Khi nào vật có động năng?
Thí nghiệm 1 : Cho quả cầu A bằng thép lăn từ vị trí (1) trên máng nghiêng xuống đập vào miếng gỗ B.
C3. Hiện tượng xảy ra như thế nào?
C4. Chứng minh rằng quả cầu A đang chuyển động có khả năng sinh công.
Kết luận :
Một vật chuyển động có khả năng ..............tức là có cơ năng
Cơ năng của vật do chuyển động mà có được gọi là Động năng
thực hiện công
2. Động năng phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Thí nghiệm 2 : Cho quả cầu A lăn trên máng nghiêng từ vị trí 2 cao hơn vị trí 1 tới đập vào miếng gỗ B.
C6. Độ lớn vận tốc quả cầu thay đổi thế nào so với thí nghiệm 1?
So sánh công của quả cầu A thực hiện trong hai trường hợp. Từ đó suy ra động năng của quả cầu A phụ thuộc thế nào vào vận tốc?
Động năng của quả cầu A càng lớn khi vận tốc của quả cầu A càng lớn.
Thí nghiệm 3 : Thay quả cầu A bằng quả cầu A` có khối lượng lớn hơn và cho lăn trên máng nghiêng xuống đập vào quả cầu B.
C7. So sáng công thực hiện của hai quả cầu A và A`. Từ đó suy ra động năng của quả cầu phụ thuộc như thế nào vào khối lượng của nó?
Động năng của quả cầu càng lớn khi khối lượng của quả cầu càng lớn.
Từ các thí nghiệm trên cho thấy động năng của vật càng lớn khi khối lượng và vận tốc của vật càng lớn.
C8. Từ các thí nghiệm trên cho thấy động năng của vật phụ thuộc vào những yếu tố nào? Và phụ thuộc như thế nào?
Khi vật có khả năng sinh công, ta nói vật có cơ năng
Cơ năng của vật phụ thuộc vào vị trí của vật so với mặt đất
hoặc so với một vị trí khác được chọn làm mốc để tính độ cao,
gọi là thế năng hấp dẫn. Vật có khối lượng càng lớn và ở càng
cao thì thế năng hấp dẫn càng lớn.
Cơ năng của vật phụ thuộc vào độ biến dạng của vật gọi là thế
năng đàn hồi.
Cơ năng của vật do chuyển động mà có gọi là động năng. Vật có khối lượng càng lớn và chuyển động càng nhanh thì động năng của vật càng lớn.
Động năng và thế năng là hai dang của cơ năng.
Cơ năng của một vật bằng tổng động năng và thế năng của nó.

C9. Nêu ví dụ vật có cả động năng và thế năng.
C10. Cơ năng của từng vật trong hình 16.4 a,b,c thuộc dạng cơ năng nào?
C1. Thế năng hấp dẫn phụ thuộc vào yếu tố nào?
a. Khối lượng vật
b. Trọng lượng riêng của vật
c. Khối lượng và vị trí của vật so với mốc thế năng
d. Khối lượng và vận tốc
C2. Thế năng đàn hồi phụ thuộc vào yếu tố nào?
a. Khối lượng
b. Độ biến dạng của vật đàn hồi
c. Chất làm vật
d. Vận tốc
DẶN DÒ VỀ NHÀ
Chép phần ghi nhớ.
Học bài và làm bài tập 16.1 đến 16.5 trong sách bài tập.
Xem trước bài 17 trong sách giáo khoa.

Hẹn gặp lại các em vào tiết học sau !