Bài 16. Cơ năng

Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
MÔN VẬT LÝ 8
GI�O �N DI?N T?
KÍNH CHÚC CÁC THẦY CÔ GIÁO SỨC KHỎE
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Tiết 20
BÀI : CƠ NĂNG
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Kiểm tra bài cũ :


1. Công suất là gì ?
Viết công thức và nêu đơn vị công suất ?


2. Nêu điều kiện để có công cơ học ?



?
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Tiết 20 : Bài : CƠ NĂNG

???
Hàng ngày ta thường nghe nói đến từ ”năng lượng” ví dụ nhà máy thuỷ điện Hoà Bình đã biến năng lượng của dòng nước thành năng lượng điện.Con người muốn hoạt động phải có năng lượng.Vậy năng lượng là gì?Nó tồn tại dưới dạng nào?

Trong bài này chúng ta sẽ tìm hiểu dạng năng lượng đơn giản nhất là cơ năng.
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Khi một vật có khả năng thực hiện công cơ học,ta nói vật đó có cơ năng.

Vật có khả năng thực hiện công cơ học càng lớn thì cơ năng của vật càng lớn.Cơ năng cũng được đo bằng đơn vị Jun .
I . CƠ NĂNG :
Tiết 20 : Bài : CƠ NĂNG
Cơ năng là dạng năng lượng có liên quan đến chuyển động cơ học của một vật ”chuyển động và đứng yên”
Vậy cơ năng gồm những dạng nào ?
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Tiết 20 : Bài : CƠ NĂNG
1.Thế năng hấp dẫn
Quả nặng A đứng yên trên mặt đất (H16.1a) có khả năng sinh công hay không ?
Quả nặng A đứng yên trên mặt đất không có khả năng sinh công .
C1. Nếu đưa quả nặng lên một độ cao nào đó (H16.1b)thì nó có cơ năng không? Tại sao ?
I . CƠ NĂNG :
II. THẾ NĂNG :
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Quả nặng A chuyển động xuống phía dưới làm căng sợi dây . Sức căng của sợi dây làm thỏi gỗ B chuyển động,tức là thực hiện công.Như vậy quả nặng A khi đưa lên độ cao nào đó có khả năng sinh công ,tức là có cơ năng .
Cơ năng của vật trong trường hợp này được gọi là thế năng
Vật ở vị trí càng cao so với mặt đất thì công mà vật có khả năng thực hiện được càng lớn,nghĩa là thế năng của vật càng lớn.
Thế năng được xác định bởi độ cao của vật so với mặt đất gọi là thế năng hấp dẫn .
Khi vật nằm trên mặt đất thì thế năng hấp dẫn của vật bằng o.
CHÚ Ý :
Ta có thể không lấy mặt đất mà lấy một vị trí khác làm mốc để tính độ cao.Vậy thế năng hấp dẫn phụ thuộc vào mốc tính độ cao .
Thế năng hấp dẫn của vật còn phụ thuộc vào khối lượng của nó.Vật có khối lượng càng lớn thì thế năng càng lớn.
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
2.Thế năng đàn hồi :
Có một lò xo được làm bằng thép uốn thành vòng tròn (H16.2a) Lõ xo bị nén lại nhờ buộc sợi dây,phia trên đặt một tấm gỗ(H16.2b)
C2.Lúc này lò xo có cơ năng Bằng cách nào để biết được lò xo có cơ năng ?
Tiết 20 : Bài : CƠ NĂNG
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Làm đứt sợi dây,lò xo đấy miếng gỗ lên cao tức là thực hiện công,lò xo khi biến dạng (bị nén) có cơ năng .
Cơ năng của lò xo trong trường hợp này cũng được gọi là thế năng.Lò xo càng bị nén nhiều thì công do lò xo sinh ra càng lớn ,nghĩa là thế năng của lò xo càng lớn.Vì thế năng phụ thuộc vào độ biến dạng đàn hồi nên được gọi là thế năng đàn hồi .
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Tiết 20 : Bài : CƠ NĂNG
???
Một vật ở trạng thái đứng yên như đã xét ở trên có cơ năng . Còn một vật đang chuyển động thì có cơ năng hay không ?
Dạng cơ năng này được gọi là gì ?
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
III. ĐỘNG NĂNG :
1.Khi nào vật có động năng?
Thí nghiệm 1:
Cho quả cầu A bằng thép lăn từ vị trí (1) trên máng nghiêng xuống đạp vào miếng gỗ B (H16.3)
Tiết 20 : Bài : CƠ NĂNG
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
C4. Chứng minh rằng quả cầu A đang chuyển động có khả năng thực hiện công ?
Quả cầu A tác dụng vào miếng gỗ B một lực làm miếng gỗ B chuyển động,tức là đã thực hiện công.
C5. Từ kết quả thí nghiệm hãy tìm từ thích hợp cho chỗ trống của kết luận : Một vật chuyển động có khả năng ……………………tức là có cơ năng.
thực hiện công
Cơ năng năng của vật do chuyển động mà có được gọi là động năng
Quả cầu A lăn xuống đập vào miếng gỗ B làm miếng gỗ B chuyển động một đoạn.
C3.Hiện tượng sẽ xảy ra như thế nào ?
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
2. Động năng của vật phụ thuộc những yếu tố nào?
Thí nghiệm 2 :
Cho quả cầu A lăn trên máng nghiêng từ vị trí (2) cao hơn vị trí (1) (H16.3) tới đập vào miếng gỗ B
Tiết 20 : Bài : CƠ NĂNG
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
So với TN 1,l ần này miếng gỗ B chuyển động được đoạn dài hơn .
Như vậy khả năng thực hiện công của quả cầu A lần này lớn hơn lần trước .Quả cầu A lăn từ vị trí cao hơn nên vận tốc của nó khi đập vào miếng gỗ B lớn hơn trước.
Qua TN có thể rút ra kết luận : Động năng của quả cầu A phụ thuộc vào vận tốc của nó.Vận tốc càng lớn thì động năng càng lớn.
C6. Độ lớn vận tốc của quả cầu lúc đập vào miếng gỗ B thay đổi thế nào so với thí nghiệm 1?

So sánh công của quả cầu A thực hiện lúc này với lúc trước.Từ đó suy ra động năng của quả cầu A phụ thuộc thế nào vào vận tốc của nó ?
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Tiết 20 : Bài : CƠ NĂNG
2. Động năng của vật phụ thuộc những yếu tố nào?
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Thí nghiệm 3 :
Thay quả cầu A bằng quả cầu A’có khối lượng lớn hơn và cho lăn trên máng nghiêng từ vị trí(2) đập vào miếng gỗ B .
C7. Hiện tượng xảy ra có khác gì so với TN2 ?
So sánh công thực hiện được của hai quả cầu A và A’.Từ đó suy ra động năng của quả cầu còn phụ thuộc thế nào vào khối lượng của nó?
Miếng gỗ chuyển động được đoạn đường dài hơn.
Như vậy công của quả cầu A’ thực hiện được lớn hơn công của quả cầu A thực hiện lúc trước.
TN cho thấy : động năng của quả cầu còn phụ thuộc vào khối lượng của nó ,khối lượng của vật càng lớn thì động năng của vật càng lớn.
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
C8. Các thí nghiệm trên cho thấy động năng phụ thuộc những yếu tố gì và phụ thuộc như thế nào?
Động năng và thế năng là hai dạng của cơ năng.Một vật có thể vừa có động năng vừa có thế năng.Cơ năng của vật lúc đó bằng tổng động năng và thế năng của nó.
Động năng phụ thuộc vận tốc và khối lượng của nó.
Chú ý :
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
IV. VẬN DỤNG:
C9. Nêu ví dụ vật có cả động năng và thế năng .
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Con lắc đang dao động
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Máy bay đang bay
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
THẾ NĂNG ĐÀN HỒI
ĐỘNG NĂNG
THẾ NĂNG HẤP DẪN
C10. Cơ năng của từng vật ở hình 16.4 a,b,c thuộc dạng cơ năng nào?
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
GHI NHỚ :
Khi vật có khả năng sinh công,ta nói vật có cơ năng
Cơ năng của vật phụ thuộc vào độ cao của vật so với mặt đất hoặc so với một vị trí khác được chọn làm mốc để tính đọ cao,gọi là thế năng hấp dẫn.Vật có khối lượng càng lớn và ở càng cao thì thế năng hấp dẫn của vật càng lớn.
Cơ năng của vật do chuyển động mà có gọi là động năng
Vật có khối lượng càng lớn và chuyển động càng nhanh thì động năng càng lớn.
Động năng và thế năng là hai dạng của cơ năng .
Cơ năng của vật bằng tổng thế năng và động năng của nó.
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Củng Cố
1)Muĩ tên được bắn đi từ cái cung là nhờ năng lượng của mũi tên hay của cánh cung? Đó là dạng năng lượng nào?
Năng lượng của cánh cung. Đó là thế năng đàn hồi.

2)Búa đóng vào đinh làm đinh làm cho đinh ngập sâu vào gỗ. Đinh ngập sâu vào gỗ là nhờ năng lượng nào? Đó là dạng năng lượng gì?
Nhờ năng lượng của búa. Đó là động năng.
Bài giảng đạt giải tỉnh năm 2010
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo đã tham dự giờ học này