Bài 16. Cố hương

Thứ ba
Ngày 25 tháng 12 năm 2007
Môn: Ngữ văn
Lớp 9
Theo dõi đoạn văn " Thế là ngày nào tôi cũng mong năm mới đến.. không hề gặp mặt nhau nữa".
? Đoạn văn đó kể về Nhuận Thổ thời điểm nào ?
+ Nhuận Thổ thời quá khứ ( khoảng 11, 12 tuổi )
? Bằng cách nào để tác giả miêu tả Nhuận Thổ trong quá khứ ?
+ Tác giả đã để nhân vật "tôi" hồi tưởng lại quá khứ trong kí ức.
* Nghệ thuật: hồi ức.
Tìm chi tiết, hình ảnh miêu tả Nhuận Thổ hiện tại:
+ Nhóm 1: Về hình thức
+ Nhóm 2: Về nét mặt
+ Nhóm 3: Về cử chỉ, điệu bộ.
+ Nhóm 4: Về lời nói.
Anh cao gấp hai trước, khuôn mặt tròn trĩnh, nước da bánh mật trước kia nay đổi thành vàng sạm, lại có thêm những nếp răn sâu hoắm. Cặp mắt giống hệt cặp mắt bố anh ngày trước, mi mắt viền đỏ húp mọng lên. Anh đội một cái mũ lông chiên rách bươm, mặc một chiếc áo bông mỏng dính, người co ro cúm rúm, .. Bàn tay này cũng không phải là bàn tay tôi còn nhớ, hồng hào, lanh lẹn, mập mập, cứng rắn, mà vừa thô kệch vừa nặng nề, nứt nẻ như vỏ cây thông.
" Nhuận Thổ đừng dừng lại, nét mặt vừa hớn hở, vừa thê lương, môi mấp máy, nhưng cũng không nói ra tiếng. Rồi bỗng anh lấy một dáng điệu cung kính, chào rất rành mạch:
Bẩm ông !
. Anh ta ngoảnh đầu lại gọi:
Thuỷ Sinh. Con không lạy ông đi kìa !
.Mẹ tôi và cháu Hoàng chừng đã nghe thấy tiếng từ trên gác đi xuống.
Anh Nhuận Thổ nói:
- Lạy cụ ạ ! Thư cụ con đã nhận được, biết ông có về chơi, thật mừng quá ! ."
Về hình thức:
+ Nước da vàng sạm
+ Nếp răn sâu hoắm
+ Mi mắt viền đỏ, húp mọng.
+ Đội mũ lông chiên rách bươm
+ Người co ro cúm rúm.
+ Tay thô kệch, nặng nề, nứt nẻ.
- Hình ảnh Tương phản ( với quá khứ )
* Nhuận Thổ: già nua, tiều tuỵ,
khắc khổ.
Nhuận Thổ trong hiện tại:
+ Nét mặt: vừa hớn hở, vừa thê lương
+ Cử chỉ, điệu bộ: môi mấp máy nhưng cũng nói không ra tiếng, lắc đầu, cung kính, chào.
+ Lời nói: bẩm ông !, lạy cụ ạ, thật mừng quá,...
* Con người: khúm núm, tự ti, sống cách biệt.
" Đến chiều anh dọn xong mấy thứ: một đôi bàn dài, bốn chiếc ghế dựa, một bộ tam sự, và một cái cân. Anh lại xin tất cả các đống tro ., chờ khi nào chúng tôi lên đường là đem thuyền đến chở."
* Nhuận Thổ rất tham lam và nhếch nhác.
" Tôi nghĩ đến những niềm hi vọng, bỗng nhiên hoảng sợ. Khi Nhuận Thổ xin chiếc lư hương và đôi đèn nến, tôi cười thầm, cho rằng anh ta lúc nào cũng không quên sùng bái tượng gỗ."
* Nhuận Thổ: mê tín, lạc hậu, kém hiểu biết.

Nhuận Thổ trong hiện tại:
thay đổi tàn tạ cả về hình thể và tâm hồn.

Sự thay đổi đáng chú ý nhất, đau đớn nhất là sự thay đổi trong tâm hồn, tính cách của Nhuận Thổ.
"Con đông, mùa mất, thuế nặng, lính tráng, trộm cướp, quan lại, thân hào đày đoạ thân anh khiến anh trở thành đần độn, mụ mẫm đi !".
* Nguyên nhân sự thay đổi của Nhuận Thổ:
+ Do bản thân con người lạc hậu, kém hiểu biết.
+ Do vua quan sống sa đoạ, áp bức bóc lột nhân dân tàn ác.
? Theo em, viết về NV Nhuận Thổ, tác giả đã chủ yếu sử dụng phương thức biểu đạt nào ? Ngoài ra còn dùng phương thức nào khác ? Tác dụng của việc sử dụng những phương thức biểu đạt ấy ?
+ Phương thức chính là tự sự ( kể về Nhuận Thổ trong quá khứ, trong hiện tại )
+ Có xen miêu tả, biểu cảm, nghị luận, .
* Giúp người đọc thấy rõ sự đổi thay tàn tạ của Nhuận Thổ. Qua đó thể hiện niềm cảm thông, thương xót.

Việc kết hợp các phương thức miêu tả, biểu cảm, . trong văn tự sự sẽ giúp cho bài văn thêm sinh động, gợi cảm hơn.
1. Nhân vật Hai Dương:
Quá khứ: Xinh đẹp.
Hiện tại: Gầy, xấu, thô lỗ, bẩn tính
2. Nhân vật Thuỷ Sinh: Vàng vọt, gầy còm, cổ không đeo vòng bạc.
3. Nhân vật mấy người hàng xóm: Bần tiện, hèn kém.
* Cuộc sống quá nghèo khổ, cơ cực.
Một cảnh Trung Quốc xưa
Tác giả Lỗ Tấn
Trích từ báo " Việt Nam net":
"Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản cho biết: Hiện nay Trung Quốc đang đứng thứ 3 trên thế giới về phát triển kinh tế, Trung Quốc sẽ vượt qua Nhật Bản trở thành cường quốc kinh tế thứ hai trên thế giới vào 2015, vị trí thứ nhất vào năm 2040." ( 18/ 12/ 2007 )
Toà nhà Ngân hàng Trung Quốc
ở trung tâm Hồng Kông
Cảnh một góc phố đêm ở Trung Quốc
Một góc Thượng Hải - Trung Quốc