Bài 16. Cố hương

Thái độ và hành động của bé Thu khi nhận ra ông Sáu là cha:
Kiểm tra bài cũ
+ Nó kêu thét lên "ba ...a...a...ba!" và tiếng kêu như tiếng xé
+ Nó vừa kêu vừa chạy ... cổ ba nó.
+ Hai tay ... run run.
Nó hiểu ra nguyên do vết sẹo trên mặt ba nó, nhờ lời bà ngoại giải thích
- Có tình cảm sâu sắc, mạnh mẽ nhưng dứt khoát, rạch ròi. Thu có nét cá tính và sự cứng cỏi đến mức tưởng như ương ngạnh nhưng vẫn là một đứa trẻ hồn nhiên, ngây thơ. Tác giả tỏ ra rất am hiểu tâm lí trẻ em và diễn tả rất sinh động với tấm lòng yêu mến, trân trọng.
TIẾT : 76-77-78
TUẦN : 16
BÀI HỌC
cố hƯƠng
Lỗ Tấn
- Lỗ Tấn là nhà văn chiến đấu. Ông cống hiến cả cuộc đời cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Là nhà văn của nhân dân lao động TQ dưới ách áp bức bóc lột của chế độ phong kiến.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả.
Tiết 76+77+78: Cố Hương - Lỗ Tấn
(1881-1936)
Là nhà văn nổi tiếng Trung Quốc
Sinh trưởng trong gia đình quan
lại sa sút.
? Cho biết vài nét về tác giả và tác phẩm?
Sự nghiệp văn học
Lỗ Tấn rất ưa thích các tác phẩm của Nikolai Gogol. Năm 1918, truyện ngắn đầu tay của Lỗ Tấn là Nhật kí người điên lần đầu tiên được in trên tờ Thanh niên mới số tháng 5-1918, truyện được lấy tên dựa theo truyện ngắn Nhật ký của một người điên của Gogol. Từ 1918 đến 1927, Lỗ Tấn viết nhiều truyện ngắn và tạp văn. Về truyện ngắn có 2 tập: Gào Thét (14 truyện) và Bàng hoàng (11 truyện). Về tạp văn có 7 tập. Giai đoạn từ 1928 đến khi mất, ông viết tập truyện ngắn Chuyện cũ viết lại (gồm 8 truyện) và 9 tập tạp văn. Ngoài ra, ông còn dịch nhiều tác phẩm văn học thế giới ra tiếng Trung.
Tiết 76+77+78: Cố Hương - Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
Là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của tập " gào thét"
*.Tóm tắt văn bản.
3.Bố cục :
+ Từ đầu-> "sinh sống"- Tôi trên đường về
+ Tiếp->" như quét"- Những ngày Tôi ở quê.
+ Còn lại - Tôi trên đường xa quê.
Tiết 76+77+78: Cố Hương - Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
4. Phương thức biểu đạt:
? Văn bản chia làm mấy phần? Nội dung của các phần?
-3 phần
Truyện thuộc phương thức biểu đạt chính nào ?
Miêu tả
Biểu cảm
Tự sự
Nghị luận
Vì sao em biết truyện "Cố Hương" thuộc phương thức biểu đạt đó?
Vì truyện trình bày diễn biến sự việc
Vì truyện tái hiện trạng thái sự vật,con người.
Vì truyện bày tỏ tình cảm , cảm xúc.
Vì truyện nêu ý kiến đánh giá,bàn luận.
b)
c)
- Có 2 nhân vật chính nhưng nhân vật trung tâm là "Tôi" xuyên suốt từ đầu đến cuối t/phẩm, suy nghĩ, cảm xúc của n/vật này toát lên tư tưởng chủ đạo của tác phẩm.
Trong truyện có mấy nhân vật chính? N/vật nào là n/vật trung tâm? Vì sao?
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
- Thời tiết đang độ giữa đông - trời u ám ,giá lạnh .
? Nhân vật Tôi trở về thăm quê trong hoàn cảnh nào , và thời điểm nào ?
? Trên đường về thăm quê , nhân vật "tôi" cảm nhận như thế nào về quê hương . Anh có suy nghĩ gì?
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
a. Trên đường về quê
Thấp thoáng thôn xóm tiêu điều .
Đẹp không ngôn ngữ nào diễn tả được
Trời âm u, cảnh tượng hiu quạnh
Cảnh thật thê lương
Đẹp tràn đầy sức sống
Cảnh thần tiên "vầng trăng tron vàng thắm"
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
a. Trên đường về quê
Xưa
Nay
?Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả ?
- Sử dụng nghệ thuật kể kết hợp tả, biểu cảm, so sánh, đối chiếu.
- buồn se sắt
- ngạc nhiên, không tin là làng mình.
Tiết 76+77+78: Cố Hương - Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
a. Trên đường về quê
-> Tâm trạng:
? Qua đây ta thấy tâm trạng của anh như thế nào ?Vì sao lại có
tâm trạng như vậy?
Thất vọng, hụt hẫng vì làng xóm tiêu điều,
hoang vắng
- Cảnh :
- Sáng tinh mơ - Trên mái ngói mấy cọng rơm phất phơ - các gia đình đã dọn đi nhiều, càng hiu quạnh
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
a. Trên đường về quê
b.Những ngày ở nhà
? Cảnh làng quê hiện ra như thế nào?
-> Hoang vắng, hiu quạnh gợi cảm giác buồn.
-Nỗi buồn của người sắp rời phải nơi mình sinh ra và lớn lên,từng gắn bó niềm vui nỗi buồn trong cuộc đời mà chưa hẹn ngày gặp lại - Nỗi buồn khó nói thành lời - Đó chính là nỗi buồn trước sự thay đổi của quê hương.
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
a. Trên đường về quê
b.Những ngày ở nhà
? Những người ở quê qua cảm nhận của Tôi như thế nào?
-Mọi người thay đổi: tiều tuỵ,nghèo đói, sa sút,tình bạn không còn
? Trước cảnh âý tâm trạng của Tôi như thế nào?
-Tâm trạng:Càng buồn, đau xót,cô đơn,chấp nhận chia tay với
quê
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
a. Trên đường về quê
b.Những ngày ở nhà
c.Trên thuyền rời cố hương.
?Trên đường rời quê, cảm xúc, và tâm trạng nhân vật " tôi"
như thế nào? "Tôi" nghĩ gì?
- Con thuyền, cảnh vật xa dần > không chút lưu luyến
Hi vọng và tin tưởng vào tương lai,mơ ước cuộc đời đổi mới
tốt đẹp hơn.
? Tác giả lưu giữ hình ảnh Nhuận Thổ khi còn nhỏ là một hình ảnh tuyệt đẹp. Hãy tìm chi tiết chứng minh điều đó.?
?Tác giả nói "Tôi nhận ra ngay Nhuận Thổ nhưng không phải là Nhuận Thổ trong kí ức tôi". So với trước, NT có gì thay đổi?
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
2.Các nhân vật khác.
a. Nhân vật Nhuận Thổ.
- Khuôn mặt tròn trĩnh, nước da bánh mật, cổ đeo vòng bạc.
- Cao gấp đôi trước, da vàng sạm, có nếp nhăn
- Đội mũ lông chiên bé tí tẹo.
- Đội mũ lông chiên rách bươm, mặc chiếc áo bông mỏng dính.
Bàn tay hồng hào lanh lẹ mập mạp. Tỏ ra biết nhiều chuyện.
- Tay nứt nẻ như vỏ cây thông. Tỏ ra rụt rè.
Tình cảm bạn bè , thân thiết
Nói năng thiểu não, xưng hô cung kính
Lúc nhỏ còn là cậu bé nông dân khoẻ mạnh, lanh lợi tháo vát, hiểu biết nhiều
Thay đổi nhiều - Là người nông dân già nua,nghèo khổ,đần độn,mụ mẫm, cam chịu số phận
-> Thay đổi rất nhiều: Tiều tuỵ, già nua, nghèo khổ,
đần độn.
?Nguyên nhân nào khiến Nhuận Thổ thay
đổi như vậy ?
- Do xã hội phong kiến - đông con nhà nghèo, chỗ nào cũng hỏi tiền không luật lệ gì cả , mất mùa thuế nặng , lính tráng , trộm cắp, quan lại đày đoạ.
?Em hiểu gì về thực trạng của xã hội phong kiến Trung Quốc thời bấy giờ ?
- Phản ảnh hiện thực đầy đau khổ của xã hội Trung Quốc thời bấy giờ . Tình trạng mụ mẫm,thái độ cam chịu của Nhuận Thổ nói riêng và số phận của người nông dân Trung Quốc nói chung , đó chính là điều nguy hiểm ,trăn trở đau xót nhất của nhà văn.
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
2.Các nhân vật khác.
a. Nhân vật Nhuận Thổ.
Theo em trong con người Nhuận Thổ điều duy nhất không thay đổi là gì?
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
2.Các nhân vật khác.
a. Nhân vật Nhuận Thổ.
-> Phẩm chất quý bạn giữ nguyên.
b.Chị Hai Dương
Nàng Tây Thi đậu phụ - lưỡng quyền không cao
Người đàn bà trên dưới 50 tuổi - lưỡng quyền nhô ra
Môi không mỏng,chị là người phụ nữ khá xinh đẹp
Môi mỏng dính chân nhỏ xíu giống chiếc compa
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
2.Các nhân vật khác.
a. Nhân vật Nhuận Thổ.
? Em có nhận xét gì về hình dáng, cử chỉ, hành động của chị
Hai Dương? So với trước kia bây giờ chị thế nào?
b.Chị hai Dương
Hình hài: xấu xí, tiều tuỵ.
Tính cách: đanh đá, ngoa ngoắt, đơm đặt,tham lam, ích kỷ
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
2.Các nhân vật khác.
a. Nhân vật Nhuận Thổ.
? Qua sự thay đổi của các nhân vật tác giả muốn nói lên điều gì?
->Sự sa sút, điêu tàn của quê hương vì nghèo đói, lạc hậu
-> Nhân cách con người cũng thay đổi.
Đây là hình ảnh XH Trung Quốc đầu thế kỷ XX thu nhỏ.

Đó là con đường "Tôi" và cả gia đình đang đi. Con đường đi lên cho tất cả hình ảnh ở tương lai, đổi mới,đó là niềm hy vọng của nhà văn về một ngày mai tươi sáng đối với cả dân tộc.
Nêu suy nghĩ của em về hình ảnh con đường được nói đến ở cuối truyện ?
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
I. Tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Nhân vật " Tôi"
2.Các nhân vật khác.
3. Hình ảnh con đường.
Vấn đề đặt ra: Xây dựng những cuộc đời mới, những con
đường mới tốt đẹp hơn cho tương lai. Hi vọng vào thế hệ trẻ
làm thay đổi quê hương.
Con đường biểu tượng-> suy nghĩ, liên tưởng về hiện tại và
tương lai.
Em hãy nêu chủ đề của truyện Cố Hương?
a/ Nội dung: Thông qua việc tường thuật chuyến về quêlần cuối của nhân vật "Tôi",những rung cảm của "Tôi" trước sự thay đổi của quê hương,đặc biệt là của Nhuận Thổ, tác giả đã phản ánh hiện trạng của xã hội phong kiến Trung Quốc đồng thời đặt ra vấn đề đường đi của người nông dân,của toàn xã hội để mọi người suy ngẫm.
b/ Nghệ thuật:Bố cục chặt chẽ,cách sử dụng sinh động những thủ pháp nghệ thuật : hồi ức, hiện tại,đối chiếu,đầu cuối tương ứng.
Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật đọc đáo góp phần khắc hoạ tính cách nhân vật và chủ đề tác phẩm.
Tiết 76+77+78: Cố Hương
Lỗ Tấn
III. Tổng kết
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ:
Chuẩn bị : Bài ôn tập tập làm văn gồm 5 câu hỏi trang 206 sgk