Bài 16. Cố hương

Hội Thi giáo viên dạygiỏi quận
Môn ngữ văn 9
Giáo viên: Dương Thu Hà
Trường THCS Chương Dương
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
(Lỗ Tấn)
Cố hương
(tiếp theo)
Qua sự đổi thay của cố hương, tác giả muốn người đọc thấy được những gì về cuộc sống đang diễn ra nơi quê hương của ông, cũng như thực trạng của xã hội Trung Quốc thời bấy giờ ?
? Cuộc sống nghèo khổ, bế tắc, tinh thần mê muội.
? Xã hội phong kiến lạc hậu, bóc lột và bần cùng hoá người dân.
? Nhân vật "tôi" buồn rầu, xót xa, thương cảm.
Cảm xúc, thái độ của "tôi" trước những đổi thay đó ?
Kiểm tra bài cũ
TIẾT 78:


I/ Đọc, tìm hiểu chung văn bản:
II/ Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1. `Tôi" trên đường về quê:
2. "Tôi" trong những ngày ở quê:
3. "Tôi" trên đường rời xa quê:
Cố hương
Tiết 3 (Lỗ Tấn)
3. Trên đường rời xa quê:
"Thuyền chúng tôi thẳng tiến. Trong hoàng hôn, những dãy núi xanh hai bên bờ sông đen sẫm lại, nối tiếp nhau chạy lùi về phía sau lái.
Ngôi nhà cũ xa dần, phong cảnh làng cũ cũng mờ dần, nhưng lòng tôi không chút lưu luyến. Tôi chỉ cảm thấy chung quanh tôi là bốn bức tường vô hình nhưng rất cao, làm cho tôi vô cùng lẻ loi, ngột ngạt. Hình ảnh đứa trẻ oai hùng, cổ đeo vòng bạc, đứng giữa ruộng dưa hấu, tôi vốn nhớ rõ lắm, nhưng bây giờ bỗng nhiên cũng mờ nhạt đi, khiến tôi lại càng thêm ảo não."
Không gian, thời gian:
+Trong hoàng hôn, trên con thuyền rời xa quê..
Tìm những chi tiết miêu tả không gian, thời gian,
cảnh vật, tâm trạng của nhân vật "tôi" trên đường rời quê?
*Tâm trạng "tôi":
+ Không chút lưu luyến, cảm giác ngột ngạt, ảo não.
+ Cảnh vật quá khứ, hiện tại đan xen
3. Trên đường rời xa quê:
* Không gian, thời gian: trong hoàng hôn, trên con thuyền rời xa quê, cảnh vật quá khứ, hiện tại đan xen.
+ Hi vọng và hướng tới tương lai.
*Tâm trạng "tôi":
+ Không chút lưu luyến, cảm giác ngột ngạt, ảo não.
Có ý kiến cho rằng: "Không phải ngẫu nhiên Lỗ Tấn để tôi trên con thuyền về quê trong đêm và rời quê lúc hoàng hôn".
ý kiến của em thế nào?
3. Trên đường rời xa quê:
Không gian, thời gian:
+ Trong hoàng hôn, trên con thuyền rời xa quê.
+ Cảnh vật quá khứ, hiện tại đan xen.
"Tôi đang mơ màng, thì trước mắt tôi hiện ra cảnh tượng một cánh đồng cát, màu xanh biếc, cạnh bờ biển; trên vòm trời xanh đậm, treo lơ lửng một vừng trăng tròn vàng thắm. Tôi nghĩ bụng: đã gọi là hy vọng thì không thể nói đâu là thực, đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất; kỳ thực, trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi."
"Tôi đang mơ màng, thì trước mắt tôi hiện ra cảnh tượng một cánh đồng cát, màu xanh biếc, cạnh bờ biển; trên vòm trời xanh đậm, treo lơ lửng một vừng trăng tròn vàng thắm. Tôi nghĩ bụng: đã gọi là hy vọng thì không thể nói đâu là thực, đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất; kỳ thực, trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi."
Đoạn văn trên đã sử dụng
những phương thức biểu
đạt nào?
Hình ảnh quê hương lại hiện
về trong tâm trí của "tôi"
nhưng có gì khác trước?
+ Hi vọng và hướng tới tương lai.
*Tâm trạng "tôi":
+ Không chút lưu luyến, cảm giác ngột ngạt, ảo não.
TS
+
MT
+
BC
+

NL
"Tôi nghĩ bụng: đã gọi là hy vọng thì không thể nói đâu là thực, đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất; kỳ thực, trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi."
Nghĩa đen: Con đường trở về quê và rời quê
Nghĩa biểu trưng: sự thay đổi liên tục của cuộc sống, con người.
Nghĩa triết lý: con đường tự do, hạnh phúc do con người tự thân tạo ra
Hình ảnh con đường
Thảo luận ( 3 phút )
Hình ảnh con đường có ý nghĩa như thế nào?
3. Trên đường rời xa quê:
* Không gian, thời gian: trong hoàng hôn, trên con thuyền rời xa quê, cảnh vật quá khứ, hiện tại đan xen.
* Hình ảnh con đường mang ý nghĩa triết lí: Con đường đi tới tương lai, hạnh phúc. Con đường đó phải do chính con người tạo ra.
+ Hi vọng và hướng tới tương lai.
*Tâm trạng "tôi":
+ Không chút lưu luyến, cảm giác ngột ngạt, ảo não.
Thông qua hình ảnh "con đường" trong suy nghĩ của "tôi" trên đường xa quê, ta hiểu được điều gì về con người Lỗ Tấn?
"Lỗ Tấn từng nói: trên mặt đất vốn không có đường, đường là do con người giẫm nát chỗ không có đường mà tạo ra, là khai phá chỗ gai góc mà có. Bất kể gặp bao nhiêu gian nan trắc trở, chúng ta cần bước tiếp, kiên định không nao núng. Trong sự nghiệp vĩ đại xây dựng chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc, hãy đứng vững trên đất, gạt bỏ hết chông gai, tinh thần phấn chấn, đoàn kết phấn đấu, không ngừng tìm tòi và sáng tạo. Đó chính là cách kỷ niệm Lỗ Tấn hay nhất."
(Giang Trạch Dân)
Nghệ thuật:
+ Màu sắc trữ tình đậm đà .
+ Nghệ thuật so sánh và đối chiếu.
+ Kết hợp nhuần nhuyễn nhiều phương thức biểu đạt.
Nội dung:
+ Cố hương là hình ảnh thu nhỏ của xã hội phong kiến Trung Hoa hai mươi năm đầu thế kỉ XX .
+ Đặt ra một vấn đề bức thiết: cần phải xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn cho thế hệ trẻ.
III. Tổng kết
IV. Luyên tập
Xóm làng tiêu điều, thê lương, phảng phất buồn
Cảnh vật v� con người thay đổi gợi nỗi đau xót đến bi đát.
Cảnh cũ mờ dần, mơ màng hiện ra cánh đồng xanh biếc, nền trời xanh với vầng trăng tròn vàng thắm, gợi niềm tin, niềm hy vọng.
Xóm làng tiêu điều, thê lương, gợi tâm trạng buồn phảng phất.
Trên đường về quê:
Những ngày ở quê:
Trên đường rời xa quê:
Bài tập về nhà
1. Đọc và tóm tắt truyện.
2. Viết đoạn văn nêu ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con đường trong tác phẩm.
4. Soạn bài: Ôn tập Tập làm văn