Bài 15. Thuyết minh về một thể loại văn học

Tiết 61:
Bài 16
THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC
THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC
Tiết 61
A.Lí thuyết : Từ quan sát đến miêu tả, thuyết minh một thể loại văn học
*Đề bài: Thuyết minh đặc điểm thể thơ thất ngôn bát cú Dường luật
1. Tìm hiểu đề:
- Thể loại: thuyết minh về một thể loại văn học
- Đối tượng thuyết minh: thể thơ thất ngôn bát cú Dường luật
- Phạm vi tri thức: Đặc điểm về :số câu, ti?ng ; luật bằng, trắc; niờm; nhịp; vần; đối; bố cục
- Phương pháp thuyết minh:
+ Nêu định nghĩa
+ Phân tích
+ Nêu ví dụ.
1. Tìm hiểu đề:
THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC
Tiết 61
A.Lí thuyết : Từ quan sát đến miêu tả, thuyết minh một thể loại văn học
*Đề bài: Thuyết minh đặc điểm thể thơ thất ngôn bát cú Dường luật
1. Tìm hiểu đề:
2. Quan sát- nhận xét:
? Cách làm một bài văn thuyết minh?
Để làm một bài văn thuyết minh, cần tìm hiểu đối tượng thuyết minh, xác định rõ phạm vi tri thức về đối tượng đó, sử dụng phương pháp thuyết minh thích hợp, chính xác, dễ hiểu.

1 Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
B T B
2 Lừng lẫy làm cho lở núi non.
T B T
3 Xách búa đánh tan dăm bảy đống,
T B T
4 Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
B T B
5 Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
B T B
6 Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
T B T
7 Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
T B T
8 Gian nan chi kể việc con con!
B T B
Thể thơ : thất ngôn bát cú Đường luật.
*S? cõu :B�i tho có 8 câu.
*S? ti?ng : Mỗi câu có 7ti?ng.
*V? v?n : hiệp vần ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8 (vần chân-độc vần)_luụn gieo v?n b?ng .
*Theo h�ng ngang: Ti?ng th? 4 luụn trỏi thanh v?i ti?ng th?2 v� 6 ;Cỏc ti?ng th? 2,4,6 ? cỏc c?p cõu : 1-2 ; 3-4 ; 5-6 ; 7-8 luụn trỏi ngu?c nhau v? thanh => Lu?t : Nh? t? l?c phõn minh ,nh?t tam ngu b?t lu?n
*Theo h�ng d?c :Cỏc c?p cõu :1-8 ; 2-3 ; 4-5 ; 6-7 trựng nhau v? thanh ? cỏc ti?ng th? 2,4,6 =>Niờm( nếu tiếng của dòng trên là B thì tiếng của dòng dưới cũng là B => gọi là niêm( dính) với nhau.)
*V? phộp d?i: Cặp câu 3 - 4 ; 5 - 6.
+V? hỡnh th?c :-D?i nhauv? t? lo?i(cựng t? lo?i)
-D?i nhau v? thanh di?u(ngu?c thanh)
+V? n?i dung : B? sung cho nhau v? ý nghia
*Bố cục 4 phần: đề, thực, luận, kết (mỗi phần gồm có hai câu).
*V? nh?p : 2/2/3 ho?c 4/3 ;
ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN
*2câu đề :V/đề về quan niệm làm trai của người tù C.M=>Nêu và mở đề (phá đề và thừa đề )
* 2câu thực :M.tả về công việc đập đá của người tù C.M=>M.tả cụ thể để làm rõ đề
*2câu luận :Từ công việc đập đá suy ngẫm về con dường hoạt động C.M =>Mở rộng nội dung đề làm cho đề sâu rõ hơn.
*2câu kết :K.định lai v/đề : dù có khó khăn gian khổ đến đâu vẫn q.tâm theo đuổi lí tưởng của mình =>Thâu tóm ý toàn bài .
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
T B T
Cỏ cây chen đá lá chen hoa .
B T B
Lom khom dưới núi tiều vài chú ,
B T B
Lác đác bên sông chợ mấy nhà .
T B T
Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc
T B T
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
B T B
Dừng chân đứng lại trời non nước
B T B
Một mảnh tình riêng ta với ta.
T B T
ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN

1 Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
B T B
2 Lừng lẫy làm cho lở núi non.
T B T
3 Xách búa đánh tan dăm bảy đống,
T B T
4 Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
B T B
5 Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
B T B
6 Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
T B T
7 Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
T B T
8 Gian nan chi kể việc con con!
B T B
QUA ĐÈO NGANG
=>Bài thơ làm theo luật bằng
=>Bài thơ làm theo luật trắc
Lưu ý :Căn cứ vầo tiếng thứ 2 ở câu thứ nhất , thể thơ Đường luật thất ngôn bát cú có 2 dạng :
-Làm theo luật bằng (V.D:Đập đá ở Côn Lôn,Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác ...)
-Làm theo luật trắc (V.D :Qua Đèo Ngang,Bạn đến chơi nhà ...)
Câu:
Tiếng: 2 4 6 2 4 6
Bài thơ làm theo luật bằng
Bài thơ làm theo luật trắc
Thể thơ : thất ngôn bát cú Đường luật.
*S? cõu :B�i tho có 8 câu.
*S? ti?ng : Mỗi câu có 7ti?ng.
*V? v?n : hiệp vần ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8 (vần chân-độc vần)_luụn gieo v?n b?ng .
*Theo h�ng ngang: Ti?ng th? 4 luụn trỏi thanh v?i ti?ng th?2 v� 6 ;Cỏc ti?ng th? 2,4,6 ? cỏc c?p cõu : 1-2 ; 3-4 ; 5-6 ; 7-8 luụn trỏi ngu?c nhau v? thanh => Lu?t : Nh? t? l?c phõn minh ,nh?t tam ngu b?t lu?n
*Theo h�ng d?c :Cỏc c?p cõu :1-8 ; 2-3 ; 4-5 ; 6-7 trựng nhau v? thanh ? cỏc ti?ng th? 2,4,6 =>Niờm( nếu tiếng của dòng trên là B thì tiếng của dòng dưới cũng là B => gọi là niêm( dính) với nhau.)
*V? phộp d?i: Cặp câu 3 - 4 ; 5 - 6.
+V? hỡnh th?c :-D?i nhauv? t? lo?i(cựng t? lo?i)
-D?i nhau v? thanh di?u(ngu?c thanh)
+V? n?i dung : B? sung cho nhau v? ý nghia
*Bố cục 4 phần: đề, thực, luận, kết (mỗi phần gồm có hai câu).
*V? nhip : 2/2/3 ho?c 4/3 ;2/5
3. Dàn bài:
a. Më bài:
-ThÓ th¬ TNBC§L lµ thÓ th¬ th«ng dông trong c¸c thÓ th¬ §L ®­îc c¸c nhµ th¬ VN yªu chuéng…
b. Thân b�i:
*Xu?t x? :L� th? tho cú ngu?n g?c t? T.Qu?c,l�m theo lu?t tho du?c d?t ra t? th?i Du?ng .Thu?ng vi?t theo l?i v?nh v?t ho?c v?nh c?nh d? t? chớ ,t? lũng .
*Giới thiệu đặc điểm của thể thơ:
- Số câu, số chữ trong b�i.
Cách gieo vần,
Quy luật bằng trắc (Niờm -Lu?t =>L�m theo lu?t b?ng ho?c tr?c ?)
Nghệ thuật đối
Cấu trúc bài thơ.
Ngắt nhịp
*Nh?n xột :Uu - nhu?c di?m c?a th? tho
b. Thân b�i:
*Xu?t x? :L� th? tho cú ngu?n g?c t? T.Qu?c,l�m theo lu?t tho du?c d?t ra t? th?i Du?ng
*Giới thiệu đặc điểm của thể thơ:
- Số câu, số chữ trong b�i.
Cách gieo vần,
Quy luật bằng trắc
Nghệ thuật đối
Cấu trúc bài thơ.
Ngắt nhịp
Nh?n xột :Uu - nhu?c di?m c?a th? tho
3. Dàn bài:
a. Më bài:
-ThÓ th¬ TNBC§L lµ thÓ th¬ th«ng dông trong c¸c thÓ th¬ §L ®­îc c¸c nhµ th¬ VN yªu chuéng…
Thảo luận nhóm :
Nhận xét ưu di?m( vẻ đẹp, nhạc điệu), nhược di?m c?a th? tho này trong thơ ca Việt Nam?
- Thể thơ này đẹp ở sự tề chỉnh, hài hoà, âm thanh trầm bổng, nhạc điệu phong phú, bố cục cân đối hài hoà, vần điệu nhịp nhàng mang đậm chất cổ điển. Ng?n g?n , sỳc tớch .
- Nhược điểm: có nhiều ràng buộc gò bó, cụng th?c khuôn mẫu, không phóng khoáng như thơ tự do
c. Kết b�i :
-Thơ ca VN có nhiều bài thơ hay được sáng tác theo thể thơ này. Ngày nay thể thơ này vẫn được ưa chuộng.
-Đây là thể thơ có vai trò rất quan trọng trong đời sống v.học dân tộc
THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC
Tiết 61
A.Lí thuyết : Từ quan sát đến miêu tả, thuyết minh một thể loại văn học
*Đề bài: Thuyết minh đặc điểm thể thơ thất ngôn bát cú Dường luật
1. Tìm hiểu đề:
2. Quan sát- nhận xét:
3. Dàn bài:
4.Ghi nhớ :sgk (154)
Từ quan sát trên, rút ra bài học như
thế nào về cách thminh đặc điểm
1 thể loại văn học?
Muốn thuyết minh một thể loại văn học , trước hết phải quan sát, nhận xét, sau đó khái quát thành đặc điểm.
Khi nêu các d?c di?m cần chú ý lựa
chọn ntn?
Khi nêu các đặc điểm cần lựa chọn đặc điểm tiêu biểu, quan trọng và cần có ví dụ cụ thể để làm sáng tỏ các đặc điểm ấy.
B. Luyện tập.
THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC
Tiết 61
A.Lí thuyết : Từ quan sát đến miêu tả, thuyết minh một thể loại văn học
*Đề bài: Thuyết minh đặc điểm thể thơ thất ngôn bát cú Dường luật
1. Tìm hiểu đề:
2. Quan sát- nhận xét:
3. Dàn bài:
4.Ghi nhớ :sgk (154)
B. Luyện tập:
B.tập1 :Thuyết minh đăc điểmchính của truyện ngắn
2.Quan sát: Qua 3 văn bản truyện ngắn đã học :Tụi di h?c ,Lóo H?c , Chi?c lỏ cu?i cựng
*Định nghĩa thể loại truyện ngắn: thuộc thể tự sự loại nhỏ.
*Dung lượng ( Nội dung phản ánh):
Dung lượng nhỏ, tập trung mô tả một mảng cuộc sống hay một biến cố, một hành động, một trạng thái nào đó trong cuộc đời nhân vật, thể hiện một khía cạnh của tính cách hay một mặt nào đó của đời sống xã hội (ví dụ minh hoa)
* Nhân vật sự kiện: ít
* Cốt truyện thường diễn ra một khoảng không gian, thời gian hạn chế, không kể trọn vẹn một quá trình diễn biến một đời người mà chọn những khoảnh khắc, những lát cắt của cuộc sống để thể hiện.
*Kết cấu thường là sự sắp đặt những đối chiếu tương phản để làm nổi bật chủ đề.
*Truyện ngắn tuy dung lượng ngắn nhưng thường đề cập vấn đề lớn của cuộc s?ng
1. Tìm hiểu đề:
- Thể loại: thuyết minh về một thể loại văn học
- Đối tượng thuyết minh: Truy?n ng?n
- Phạm vi tri thức: Đặc điểm :về dung lu?ng, v? nhõn v?t ,v? c?t truy?n ,v? k?t c?u..
.- Phương pháp thuyết minh : Nêu định nghĩa ; Phân tích ; Nêu ví dụ.
3.Dàn ý :
THUYẾT MINH MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC
Tiết 61
A.Lí thuyết : Từ quan sát đến miêu tả, thuyết minh một thể loại văn học
*Đề bài: Thuyết minh đặc điểm thể thơ thất ngôn bát cú Dường luật
1. Tìm hiểu đề:
2. Quan sát- nhận xét:
3. Dàn bài:
4.Ghi nhớ :sgk (154)
B. Luyện tập.
B.tập1 :Thuyết minh đăc điểmchính của truyện ngắn
1. Tìm hiểu đề:
2.Quan sát:
3.Dàn ý :
3.Dàn ý :
a.MB :Truyện ngắn là một thể loại tự sự nhỏ...
b.TB :Giới thiệu các đặc điểm tiêu biểu :
+Về dung lượng
+Về nhân vật
+Về cốt truyện
+Về kết cấu ...
c.KB :K.định vai trò , ý nghĩa của thể loại truyện ngắn
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI:
+Hoàn thành bài tập1 :Xõy d?ng d�n ý chi ti?t
+Chuẩn bị bài :Mu?n l�m th?ng Cu?i , Hai ch? nu?c nh�