Bài 15. Thuyết minh về một thể loại văn học

Đề 1: Giới thiệu về tác giả Nam Cao.
Đề 2: Thuyết minh về chiếc nón lá Việt Nam.
Đề 3: Giới thiệu về hoa ngày Tết ở Việt Nam.
Đề 4: Thuyết minh đặc điểm của thơ lục bát.
Đề bài
Đối tượng
TM
X
X
X
X

Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

Lom khom dưới núi tiều vài chú,

Lác đác bên sông chợ mấy nhà.

Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,

Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.

Dừng chân đứng lại: trời, non, nước.

Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

Xách búa đánh tan năm bảy đống,

Ra tay đập bể mấy trăm hòn.

Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,

Mưa nắng càng bền dạ sắt son.

Những kẻ vá trời khi lỡ bước,

Gian nan chi kể việc con con!
QUA ĐÈO NGANG
ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN
1
2
3
4
5
6
7
8
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
7
7
Tiếng Việt có 6 thanh: sắc, nặng, hỏi, ngã, huyền và thanh ngang:
- Tiếng có thanh huyền và thanh ngang gọi là tiếng “bằng”  (B)
- Tiếng có thanh sắc, nặng, hỏi, ngã gọi là tiếng “trắc”  (T)
T
T
T
T
T
B
T
B
B
B
B
B
T
T
T
B
T
T
B
B
B
B
B
T
B
B
T
T
B
B
B
B
T
B
T
B
B
B
T
T
T
B
B
B
B
T
T
T
B
T
B
T
T
T
B
T
ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN

Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

Lom khom dưới núi tiều vài chú,

Lác đác bên sông chợ mấy nhà.

Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,

Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.

Dừng chân đứng lại: trời, non, nước.

Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

Xách búa đánh tan năm bảy đống,

Ra tay đập bể mấy trăm hòn.

Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,

Mưa nắng càng bền dạ sắt son.

Những kẻ vá trời khi lỡ bước,

Gian nan chi kể việc con con!
QUA ĐÈO NGANG
ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN

Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

Lom khom dưới núi tiều vài chú,

Lác đác bên sông chợ mấy nhà.

Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,

Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.

Dừng chân đứng lại: trời, non, nước.

Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

Xách búa đánh tan năm bảy đống,

Ra tay đập bể mấy trăm hòn.

Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,

Mưa nắng càng bền dạ sắt son.

Những kẻ vá trời khi lỡ bước,

Gian nan chi kể việc con con!
QUA ĐÈO NGANG
ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN
=>Bài thơ làm theo luật bằng
=>Bài thơ làm theo luật trắc
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

Xách búa đánh tan năm bảy đống,

Ra tay đập bể mấy trăm hòn.

Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,

Mưa nắng càng bền dạ sắt son.

Những kẻ vá trời khi lỡ bước,

Gian nan chi kể việc con con!
ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN
Đề
Thực
Luận
Kết

Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

Lom khom dưới núi tiều vài chú,

Lác đác bên sông chợ mấy nhà.

Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,

Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.

Dừng chân đứng lại: trời, non, nước.

Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

Xách búa đánh tan năm bảy đống,

Ra tay đập bể mấy trăm hòn.

Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,

Mưa nắng càng bền dạ sắt son.

Những kẻ vá trời khi lỡ bước,

Gian nan chi kể việc con con!
QUA ĐÈO NGANG
ĐẬP ĐÁ Ở CÔN LÔN
Muốn thuyết minh đặc điểm của một thể loại văn học:
- Trước hết, phải quan sát, nhận xét.
- Sau đó, khái quát thành những đặc điểm.
Khi nêu đặc điểm:
- Cần lựa chọn những đặc điểm tiêu biểu, quan trong.
- Cần có ví dụ cụ thể để làm sáng tỏ đặc điểm ấy.
b.Thân bài: Giới thiệu các đặc điểm tiêu biểu:
- Về dung lượng: dung lượng nhỏ, tập trung miêu tả một mảnh của cuộc sống.
- Về nhân vật, sự kiện: thường ít.
- Về cốt truyện: thường diễn ra trong một thời gian, không gian hạn chế.
- Về kết cấu: thường sắp đặt những đối chiếu, tương phản để làm nổi bật chủ đề của truyện.
- Về giá trị: Có thể đề cập đến những vấn đề lớn của cuộc sống.
a. Mở bài: Truyện ngắn là hình thức tự sự loại nhỏ.
Thuyết minh đặc điểm chính của truyện ngắn trên cơ sở các truyện ngắn: Tôi đi học, Lão Hạc, Chiếc lá cuối cùng.
c. Kết bài: Khẳng định vai trò, ý nghĩa của thể loại truyện ngắn.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Ôn lại các bước làm bài thuyết minh về thể loại văn học.

2. Ôn lại các đặc điểm của thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.

3. Đọc, tìm hiểu đặc điểm các thể thơ như: thất ngôn tứ tuyệt, lục
bát, song thất lục bát…

4. Đọc thêm bài “Muốn làm thằng cuội”.