Bài 15. Thuyết minh về một thể loại văn học

TRƯỜNG THCS TÂN DÂN
8
GIÁO VIÊN : TRẦN THỊ THU HÀ
THUYẾT MINH
VỀ MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC
I/ Từ quan sát đến mô tả, thuyết minh đặc điểm một thể loại văn học :





Đề : Thuyết minh thể thơ Đường luật thất ngôn bát cú.
1/ Quan sát, tìm hiểu :
a/ Số câu, số chữ :
 
Đập đá ở Côn Lôn
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
Lừng lẫy làm cho lở núi non
Xách búa đánh tan năm bảy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền dạ sắt son
Những kẻ vá trời khi lở bước
Gian nan chi kể việc con con
Phan Châu Trinh

QUA ĐÈO NGANG
Bước tới đèo Ngang bóng xế tà
Cỏ cây chen đá lá chen hoa
Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
Dừng chân đứng lại trời non nước
Một mảnh tình riêng ta với ta
Bà Huyện Thanh Quan


1/ Quan sát, tìm hiểu :
a/ Số câu, số chữ :
- Mỗi bài thơ có 8 câu, mỗi câu 7 chữ.
- Số câu, số chữ là bắt buộc, không được thêm bớt.

b/ Luật bằng trắc :
B
T
Thanh ngang Thanh huyền
Thanh sắc
Thanh hỏi
Thanh ngã
Thanh nặng

Làm trai(B) đứng giữa(T) đất Côn(B) Lôn
Lừng lẫy(T) làm cho(B) lở núi(T) non
Xách búa(T) đánh tan(B) năm bảy(T) đống
Ra tay(B) đập bể(T) mấy trăm(B) hòn
Tháng ngày(B) bao quản(T) thân sành(B) sỏi
Mưa nắng(T) càng bền(B) dạ sắt(T) son
Những kẻ(T) vá trời(B) khi lở(T) bước
Gian nan(B) chi kể(T) việc con(B) con


2
4
6

Bước tới(T) đèo Ngang(B) bóng xế(T) tà
Cỏ cây(B) chen đá(T ) lá chen(B) hoa
Lom khom( B) dưới núi(T) tiều vài(B) chú
Lác đác(T) bên sông(B) chợ mấy(T) nhà
Nhớ nước(T) đau lòng(B) con quốc(T) quốc
Thương nhà(B) mỏi miệng(T) cái gia(B) gia
Dừng chân(B) đứng lại(T) trời non(B) nước
Một mảnh(T) tình riêng(B) ta với(T) ta


2
4
6
1/ Quan sát, tìm hiểu :
a/ Số câu, số chữ :
- Mỗi bài thơ có 8 câu, mỗi câu 7 chữ.
- Số câu, số chữ là bắt buộc, không được thêm bớt.
b/ Luật bằng trắc :
Theo luật : Nhất tam ngũ bất luận
Nhị tứ lục phân minh
c/ Đối và niêm :
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
Lừng lẫy làm cho lở núi non
Xách búa đánh tan năm bảy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền dạ sắt son
Những kẻ vá trời khi lở bước
Gian nan chi kể việc con con


Đối
Đối
c/ Đối và niêm :
+ Câu 3 > < câu 4
Câu 5 > < câu 6

Làm trai(B) đứng giữa(T) đất Côn(B) Lôn
Lừng lẫy(T) làm cho(B) lở núi(T) non
Xách búa(T) đánh tan(B) năm bảy(T) đống
Ra tay(B) đập bể(T) mấy trăm(B) hòn
Tháng ngày(B) bao quản(T) thân sành(B) sỏi
Mưa nắng(T) càng bền(B) dạ sắt(T) son
Những kẻ(T) vá trời(B) khi lở(T) bước
Gian nan(B) chi kể(T) việc con(B) con


Niêm
Niêm
Niêm
Niêm
c/ Đối và niêm :
+ Câu 3 > < câu 4
Câu 5 > < câu 6
+ Câu 1 niêm câu 8
Câu 2 niêm câu 3
Câu 4 niêm câu 5
Câu 6 niêm câu 7

d/ Vần :
Đập đá ở Côn Lôn
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
Lừng lẫy làm cho lở núi non
Xách búa đánh tan năm bảy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền dạ sắt son
Những kẻ vá trời khi lở bước
Gian nan chi kể việc con con
Phan Châu Trinh

Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn ( 1 )
Lừng lẫy làm cho lở núi non ( 2 )
Xách búa đánh tan năm bảy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn ( 4 )
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền dạ sắt son ( 6 )
Những kẻ vá trời khi lở bước
Gian nan chi kể việc con con ( 8 )


QUA ĐÈO NGANG
Bước tới đèo Ngang bóng xế tà
Cỏ cây chen đá lá chen hoa
Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
Dừng chân đứng lại trời non nước
Một mảnh tình riêng ta với ta
Bà Huyện Thanh Quan


d/ Vần :
Gieo cuối câu 1, 2, 4, 6, 8

e/ Nhịp :





Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
Lừng lẫy làm cho lở núi non
Xách búa đánh tan năm bảy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền dạ sắt son
Những kẻ vá trời khi lở bước
Gian nan chi kể việc con con


d/ Vần :
Gieo cuối câu 1, 2, 4, 6, 8

e/ Nhịp : 4/3

g/ Bố cục :





Đập đá ở Côn Lôn
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
Lừng lẫy làm cho lở núi non
Xách búa đánh tan năm bảy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền dạ sắt son
Những kẻ vá trời khi lở bước
Gian nan chi kể việc con con
Phan Châu Trinh

Đề
Thực
Luận
Kết
d/ Vần :
Gieo cuối câu 1, 2, 4, 6, 8

e/ Nhịp : 4/3

g/ Bố cục : Đề, thực, luận, kết





2/ Lập dàn bài :
Mở bài : Nêu định nghĩa về thể thơ Đường luật thất ngôn bát cú
Thân bài : Thuyết minh về đặc điểm thơ
- Số câu, số chữ
- Luật bằng trắc
- Đối và niêm
- Vần
- Nhịp
- Bố cục
Kết bài : Cảm nhận về vẻ đẹp của thể thơ
II/ Luyện tập :
Đề : Thuyết minh đặc điểm truyện ngắn
DÀN BÀI
Mở bài : Nêu định nghĩa về truyện ngắn
Thân bài : Thuyết minh các đặc điểm truyện ngắn
Kết bài : Vị trí, tác dụng truyện ngắn




DẶN DÒ
- Lập dàn ý cho bài làm văn thuyết minh một thể loại văn học tự chọn.
- Đọc thêm tài liệu thuyết minh một thể loại văn học.
Sọan bài : Muốn làm thằng Cuội
Xem, trả lời các câu hỏi SGK

 
XIN CHÀO
TẠM BIỆT