Bài 15. Thuyết minh về một thể loại văn học

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
CÙNG CÁC EM
GV: Duong Minh Lý
Tổ: Ng? van
Trường: THCS Truong Vinh Ký
Kiểm TRA bài cũ
Các bước làm văn thuyết minh sau đây là đúng hay sai?
1. Tìm hiểu đề.
2. Quan sát, tìm hiểu đối tượng.
3. Lập dàn ý.
4. Viết bài.
5. Kiểm tra hoàn thiện bài viết.
?A. Đúng.
?B. Sai.
A. Đúng.
Tiết 64:
Thuyết minh về một thể loại văn học
Đề bài:
"Thuyết minh đặc điểm thể thơ thất ngôn bát cú"
Đập đá ở Côn Lôn


(Phan Châu Trinh)
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,
Lừng lẫy làm cho lở núi non.
Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con!
Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác
(Phan Bội Châu)
Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu,
Chạy mỏi chân thì hãy ở tù.
Đã khách không nhà trong bốn bể,
Lại người có tội giữa năm châu.
Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế,
Mở miệng cười tan cuộc oán thù.
Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp,
Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu.
Mỗi bài thơ có mấy cõu? Mỗi cõu có mấy chữ ( tiếng)?
Đập đá ở Côn Lôn

(Phan Châu Trinh)
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,
Lừng lẫy làm cho lở núi non.
Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con!
Tiếng có thanh huyền, thanh ngang gọi là tiếng bằng, kí hiệu là B.
Tiếng có thanh hỏi, ngã, nặng, sắc gọi là tiếng trắc, kí hiệu là T
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Em h·y ghi kÝ hiÖu B, T cho tõng tiÕng trong bµi th¬?
Đập đá ở Côn Lôn
T
T
T
T
T
B
T
B
B
B
B
B
T
T
T
B
T
T
B
B
B
B
B
T
B
B
T
T
B
B
B
B
T
T
B
B
B
T
T
T
B
B
B
B
T
T
T
B
T
B
T
T
T
B
T
Lµm trai ®øng gi÷a ®Êt C«n L«n
Lõng lÉy lµm cho lë nói non.
X¸ch bóa ®¸nh tan n¨m bÈy ®èng,
Ra tay ®Ëp bÓ mÊy tr¨m hßn.
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
Gian nan chi kÓ viÖc con con!
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
B
Đập đá ở Côn Lôn
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.
Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con!
trai
B
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,
Lừng lẫy làm cho lở núi non
Xách búa đánh tan năm bẩy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền dạ sắt son
Những kẻ vá trời khi lỡ bước
Gian nan chi kể việc con con!
T
T
B
B
B
T
T
T
T
T
T
B
T
T
B
T
B
B
B
B
B
B
T
B
Đập đá ở Côn Lôn
T
T
B
B
B
T
T
T
T
T
T
B
T
T
B
T
B
B
B
B
B
B
T
B
Đập đá ở Côn Lôn
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,
Lừng lẫy làm cho lở núi non
Xách búa đánh tan năm bẩy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền dạ sắt son
Những kẻ vá trời khi lỡ bước
Gian nan chi kể việc con con!
Niêm
Đập đá ở Côn Lôn

(Phan Châu Trinh)
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,

Lừng lẫy làm cho lở núi non.

Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.

Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.

Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con
Lôn
B
non
B
hòn
B
son
B
con
B

Gian nan chi kÓ viÖc con con!
Đập đá ở Côn Lôn
Lµm trai ®øng gi÷a ®Êt C«n L«n
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Ra tay ®Ëp bÓ mÊy tr¨m hßn.
X¸ch bóa ®¸nh tan n¨m bÈy ®èng,
Lõng lÉy lµm cho lë nói non.
Mưa nắng càng bền dạ sắt son
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Lập dàn ý
Đề:Thuyết minh đặc điểm thể thơ
thất ngôn bát cú .
Dàn bài
a.Mở bài: - Thơ "Thất ngôn bát cú" thông dụng trong thơ Đường, được nhiều nhà thơ Việt Nam ưa chuộng.
b.Thân bài:
Số câu, số chữ: Một bài thơ có 8 câu, 1câu có 7 chữ
Bố cục gồm 4 phần : đề (câu 1 +2), thực (câu3+4), luận (câu 5+6) ,
kết (câu 7+8)
- Luật B-T:
+ Tiếng thứ 2 câu 1 thanh bằng: luật B.
(Tiếng thứ 2 câu 1 thanh trắc: luật T).
+ Tiếng 2,4,6 của mỗi dòng thơ thanh đối nhau�: B T B hoặc T B T
Tiếng 2,4,6 ở dòng trên và dòng dưới câu 1-2�;3-4�;5-6�;7-8: đối nhau
+ Niêm�: tiếng 2,4,6 ở câu 1-8;2-�3; 4-5; 6-7
hoặc câu 1- 8; 2-7 ;3-6; 4-5:thanh trùng nhau
- Gieo vần:
+ Thường gieo vần B.
+ Vị trí�: tiếng thứ 7 của câu 1,2,4,6,8. Các chữ phải hiệp vần với nhau.
- Cách ngắt nhịp: - Nhịp 4/3�; 2/2/3...
c. Kết luận: - Cân đối, hài hoà,có nhạc điệu...
- Gò bó, công thức...
BÁNH TRÔI NƯỚC

Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.

( Hồ Xuân Hương )
BÁNH TRÔI NƯỚC
Thân em vừa trắng lại vừa tròn

Bảy nổi ba chìm với nước non

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Mà em vẫn giữ tấm lòng son.

( Hồ Xuân Hương )
T
B
T
B
T
B
T
B
T
B
T
B
trßn
non
son
Bài ca dao
Anh di anh nh? quờ nh�
Nh? canh rau mu?ng nh? c� d?m tuong
Nh? ai dói n?ng d?m suong
Nh? ai tỏt nu?c bờn du?ng hụm nao.
cà
nao
đường
nhà
sương
tương
GHI NHỚ
* Muốn thuyết minh đặc điểm một thể loại
văn học ( thể thơ hay văn bản cụ thể),
trước hết phải quan sát, nhận xét, sau đó,
khái quát thành những đặc điểm.

* Khi nêu các đặc điểm,cần lựa chọn những
đặc điểm tiêu biểu, quan trọng và cần có
những ví dụ cụ thể để làm sáng tỏ các
đặc điểm ấy.
Tôi đi
học
Lão
Hạc
Chiếc
lá cuốí
cùng
Tự sự
loại
nhỏ
Tự sự
loại
nhỏ
Tự sự
loại
nhỏ
- “Tôi”
- Ông
hiệu
trưởng
-Lão Hạc
-Ông giáo,
và vợ,
-Binh Tư
Giôn-xi ,
Xiu và Cụ
Bơ-men
-Nhà ông
Giáo nhà
Lão Hạc
- mấy ngày
- Buổi học
đầu tiên
-Trên đường
đến trường
Xung quanh
việc bán chó
và cái chết
của lão Hạc
Tâm trạng n/v “tôi” khi nhớ về ngày khai
trường
Căn gác
của
Giôn-xi
So sánh ,
đối chiếu
Miêu tả
Tâm lí
nhân vật.
Đảo ngược
tình
huống
hai lần
Giôn-xi tuyệt vong
và cụ Bơ-men vẽ
chiếc lá cứu sống
Giôn-xi
- Truyện ngắn: là hình thức tự sự loại nhỏ
- Ít nhân vật , sự kiện
- Không gian, thời gian hạn chế
- Nội dung: Đề cập đến một vấn đề trong cuộc sống.
- Nghệ thuật : đối lập, tương phản, đối chiếu
- Ngôi kể: ngôi thứ nhất hoặc thứ ba.
- Trình tự kể: theo thời gian hoặc theo hồi tưởng
Đề: Thuyết minh đặc điểm chính của truyện ngắn.
+ Nội dung: Đề cập đến một vấn đề trong cuộc sống.
+ Nhân vật, sự việc :Ít nhân vật , sự việc
+ Không gian, thời gian: Hạn chế
+ Nghệ thuật : đối lập, tương phản, đối chiếu
a, Mở bài
b, Thân bài
c, Kết bài
Nêu định nghĩa chung về loại truyện ngắn:
Truyện ngắn là hình thức tự sự loại nhỏ
-Nêu cảm nhận của em (hoặc giá trị) của thể loại truyện này
+ Ngôi kể: ngôi thứ nhất hoặc thứ ba.
+Trình tự kể: theo thời gian hoặc theo hồi tưởng
Bài tập trắc nghiệm
a) Quan sát, nhận xét, sau đó khái quát thành các đặc điểm .
b). Nhận xét, quan sát, sau đó khái quát thành các đặc diểm.
c) Khái quát thành các đặc điểm rồi quan sát, nhận xét.
d) Quan sát, khái quát thành những đặc điểm rồi nhận xét.
Trình tự các bước khi thuyết minh một thể loại văn học?
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc ghi nhớ (SGK)
Tự tìm hiểu, tích luỹ kiến thức để thuyết minh các thể loại văn học khác
Chân thành cám ơn các thầy cô giáo và các em