Bài 15. Ôn tập phần Tập làm văn

và các em học sinh về dự giờ học
nhiệt liệt chào MừNG
các thầy cô giáo
Kiểm tra bài cũ
Chị Cốc thoạt nghe tiếng hát từ trong đất văng vẳng lên, không hiểu như thế nào, giật nẩy hai đầu cánh, muốn bay. Đến khi định thần lại, chị mới trơn tròn mắt, giương cánh lên như sắp đánh nhau. Chị lò dò về phía cửa hang tôi, hỏi:
- Đứa nào cạnh khóe gì tao thế? Đứa nào cạnh khóe gì tao thế?
Tôi chui tọt ngay vào hang, lên giường nằm khểnh bắt chân chữ ngũ. Bụng nghĩ thú vị: “Mày tức thì mày cứ tức, mày ghè vỡ đầu mày ra cho nhỏ đi, nhỏ đến đâu thì mày cũng không chui nổi vào tổ tao đâu!”
(Dế Mèn phiêu lưu kí – Tô Hoài)
Đoạn văn được viết theo phương thức biểu đạt nào ?
Đoạn văn được kể theo ngôi thứ mấy ? Vì sao ?
Nội dung của đoạn văn trên kể về sự việc gì ?
SƠ ĐỒ TƯ DUY
Tiết 78 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN (Tiết 2)
Tiết 78 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN (Tiết 2)
Câu
Tên gọi
Kiến thức cần ghi nhớ
5
Đối thoại
- là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.
Độc thoại
- là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng đã được phát ra thành lời và có gạch đầu dòng.
Độc thoại nội tâm
- là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng không được phát ra thành lời và không có gạch đầu dòng.
Vai trò
- là hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật
Tác dụng
- khắc họa được sâu sắc tính cách và phẩm chất nhân vật, làm câu chuyện sinh động.
6
I. Lý thuyết
Tiết 78 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN (Tiết 2)
Câu
Tên gọi
Kiến thức cần ghi nhớ
Vai trò của người kể chuyện
6
- người kể xưng «tôi»
+ Ưu điểm
: người kể đi sâu vào tâm tư tình cảm, miêu tả được diễn biến tâm lí tinh vi, phức tạp đang diễn ra trong tâm hồn nhân vật ‘’tôi’’. Người kể chuyện không chỉ đồng cảm, chia sẻ tình cảm, ý nghĩ của nhân vật mà còn rất chủ động điều chỉnh nhịp kể theo trạng thái cảm xúc của mình, chủ động đưa ra ý kiến bình luận để dẫn dắt sự tiếp nhận của người đọc , người nghe.Chọn ngôi kể phù hợp khiến cho câu chuyện thêm sức thuyết phục, trở nên đáng tin cậy,mang tính chủ quan .
+ Hạn chế:
không miêu tả bao quát các đội tượng khách quan, gây sự đơn điệu trong giọng văn trần thuật.
- Người kể chuyện giấu mình nhưng có mặt ở khắp nơi trong văn bản. Người kể này dường như biết hết mọi việc,mọi hành động, tâm tư tình cảm của các nhân vật..
+ Ưu điểm :
Tạo ra cái nhìn nhiều chiều và tránh được sự đơn điệu cho giọng văn trần thuật,mang tính khách quan.
+ Hạn chế :
Không đi sâu vào nội tâm của nhân vật chính
Người kể chuyện kể theo ngôi thứ nhất :
Người kể chuyện kể ở ngôi thứ ba :
- dẫn dắt người đọc đi vào câu chuyện ,giới thiệu nhân vật và tình huống truyện, tả cảnh vật, đưa ra các nhận xét , đánh giá về những điều được kể.
Tiết 78 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN (Tiết 2)
Câu
Tên gọi
Kiến thức cần ghi nhớ
7
Các nội dung về văn bản tự sự đã học ở lớp 9 vừa lặp lại kiểu văn bản, vừa nâng cao cả về kiến thức lẫn kĩ năng
Nội dung về văn bản tự sự đã học ở lớp 9 so với lớp dưới
+ Giống nhau :
Văn bản tự sự phải có :
Nhân vật chính và nhân vật phụ
Cốt truyện : có sự việc chính và sự việc phụ
+ Khác nhau :
Ở lớp 9 có thêm :
Sự kết hợp giữa tự sự với biểu cảm và miêu tả nội tâm.
Sự kết hợp giữa tự sự và nghị luận.
Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Người kể chuyện trong văn bản tự sự.
8
- Trong một kiểu văn bản có đủ các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận mà vẫn gọi đấy là văn bản tự sự .Vì các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận chỉ là những yếu tố bổ trợ nhằm làm nổi bật phương thức chính là phương thức tự sự. Khi gọi tên một văn bản, người ta căn cứ vào phương thức biểu đạt chính của văn bản đó. Trong thực tế khó có một văn bản nào đó chỉ vận dụng một phương thức biểu đạt duy nhất.
II. Luyện tập
Tiết 78 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN (Tiết 2)
Bài tập 1: Đọc hai đoạn văn sau, xác định ngôi kể và cho biết tác dụng của ngôi kể trong hai đoạn văn ấy?
a. Những lời giới thiệu trước ấy làm nhà họa sĩ già xúc động mạnh khi nhìn thấy người con trai tầm vóc bé nhỏ, nét mặt rạng rỡ từ trên sườn núi trước mặt chạy lại chỗ xe đỗ. Ông không chú ý cô con gái cũng víu chặt vào vai ông, nửa vì tò mò, nửa để tự vệ chống lại một cái gì đó.
(Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long)
b.Nhìn cảnh ấy, bà con xung quanh có người không cầm được nước mắt, còn tôi bỗng thấy khó thở như có bàn tay ai nắm lấy trái tim tôi.
(Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng)
 Ngôi kể thứ ba
 Ngôi kể thứ nhất
Tác dụng : Biết được mọi hành động của các nhân vật trong truyện cũng như tâm trạng của các nhân vật trong truyện.
Tác dụng : chủ động thể hiện được tâm trạng của mình trong việc kể chuyện và điều chỉnh cảm xúc cũng như đưa ra lời bình luận.
Chị Cốc thoạt nghe tiếng hát từ trong đất văng vẳng lên, không hiểu như thế nào, giật nẩy hai đầu cánh, muốn bay. Đến khi định thần lại, chị mới trợn tròn mắt, giương cánh lên như sắp đánh nhau. Chị lò dò về phía cửa hang tôi, hỏi:
- Đứa nào cạnh khóe gì tao thế? Đứa nào cạnh khóe gì tao thế?
Tôi chui tọt ngay vào hang, lên giường nằm khểnh bắt chân chữ ngũ. Bụng nghĩ thú vị: “Mày tức thì mày cứ tức, mày ghè vỡ đầu mày ra cho nhỏ đi, nhỏ đến đâu thì mày cũng không chui nổi vào tổ tao đâu!”
(Dế Mèn phiêu lưu kí – Tô Hoài)
Trong đoạn trích đâu là lời đối thoại, đâu là lời độc thoại ?
Bài tập 2
II. Luyện tập
Tiết 78 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN (Tiết 2)
Bài tập 3: Tìm trong các văn bản đã học
Một đoạn văn có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm và yếu tố nghị luận?
Một đoạn văn có sử dụng độc thoại và độc thoại nội tâm
Bài tập 4 : Viết một đoạn văn kể về tâm trạng của em khi được điểm tốt hoặc làm được một việc tốt ( đoạn văn có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm và nghị luận )
Hướng dẫn về nhà
Về nhà : Xem lại toàn bộ những phần đã ôn tập
Ôn tập kĩ phần Tiếng Việt và phần Thơ và truyện hiện đại để chuẩn bị kiểm tra.
Soạn tiếp các câu hỏi giờ sau sẽ ôn tập tiếp.
CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ, HỌC GIỎI