Bài 15. Ôn luyện về dấu câu

TIẾT 59: ÔN LUYỆN VỀ DẤU CÂU


I. BẢNG TỔNG KẾT VỀ DẤU CÂU
Dấu chấm (.)
Dấu chấm hỏi (?)

Dấu chấm than (!)
Kết thúc câu.
Đặt cuối câu nghi vấn.
Đặt cuối câu cầu khiến, câu cảm thán.
1.
2.
3.
4.
Stt
Dấu câu
Công dụng
Dấu phẩy
Ngăn cách các vế câu, các thành phần
trong câu
Dấu chấm phẩy
( ; )
Đánh dấu ranh giới giữa các vế câu ghép có cấu tạo phức tạp, đánh dấu ranh giới các bộ phận liệt kê có cấu tạo phức tạp
5.
6.
Dấu chấm lửng
( . . . )
Tỏ ý chưa liệt kê hết; lời nói bỏ dở hay ngắt quãng; giãn nhịp câu văn chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ, hài hước, châm biếm.
Dấu gạch ngang
_
Đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích; đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật; liệt kê.
(* Lưu ý: Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang dùng để nối các tiếng trong một từ phiên âm tên người, địa phương, tên sản phẩm nước ngoài -> không phải là dấu câu, nó chỉ là một quy định về chính tả.)

Dấu ngoặc đơn ( )
Đánh dấu phần chú thích ( phần giải thích, bổ sung thêm, thuyết minh)
8
7
9
Dấu hai chấm
( : )
Đánh dấu( báo trước) phần giải thích, thuyết minh cho nội dung trước đó; đánh dấu lời dẫn trực tiếp
( với dấu ngoặc kép) hay lời đối thoại ( với dấu gạch ngang)
10
Dấu ngoặc kép
“ ”
Đánh dấu từ ngữ, câu đoạn dẫn trực tiếp; đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay mỉa mai; đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo…
Ví dụ 1:
Tác phẩm “ Lão Hạc” làm em vô cùng xúc động trong xã hội cũ, biết bao nhiêu người nông dân đã sống nghèo khổ cơ cực như lão Hạc.
 Lỗi : Thiếu dấu ngắt câu khi câu đã kết thúc
Chữa lại:
Tác phẩm “ Lão Hạc” làm em vô cùng xúc động . Trong xã hội cũ, biết bao nhiêu người nông dân đã sống nghèo khổ cơ cực như lão Hạc.
Thời còn trẻ, học ở trường này. Ông là học sinh xuất sắc nhất.
 Lỗi : Dùng dấu ngắt câu khi câu chưa kết thúc
.
Chữa lại:
Thời còn trẻ, học ở trường này, ông là học sinh xuất sắc nhất.
Ví dụ 2:
Cam quýt bưởi xoài là đặc sản của vùng này.
 Lỗi : Thiếu dấu thích hợp để tách các bộ phận của câu khi cần thiết .
Chữa lại:
Cam, quýt, bưởi, xoài là đặc sản của vùng này.
Ví dụ 3:
Quả thật, tôi không biết nên giải quyết vấn đề này như thế nào và bắt đầu từ đâu? Anh có thể cho tôi một lời khuyên không. Đừng bỏ mặc tôi lúc này.
 Lỗi : Lẫn lộn công dụng của các dấu câu.
.
Ví dụ 4:
Chữa lại:
Quả thật, tôi không biết nên giải quyết vấn đề này như thế nào và bắt đầu từ đâu. Anh có thể cho tôi một lời khuyên không? Đừng bỏ mặc tôi lúc này.
Con chó cái nằm ở gầm phản bổng chốc vẩy đuôi rối rít ( ) tỏ ra dáng bộ vui mừng ( )
Anh Dậu lử thử từ cổng tiến vào với cả vẻ mặt xanh ngắt và buồn rứt như kẻ sắp bị tù tội ( )
Cái Tý ( ) thằng Dần cùng vỗ tay reo ( )
( ) A ( ) Thầy đã về ( ) A ( ) Thầy đã về ( ) …
Mặt kệ chúng nó ( ) anh chàng ốm yếu im lặng dựa gậy lên tấm phên cửa ( ) nặng nhọc chống tay vào gối và bước lên thềm ( ) Rồi lảo đảo đi đến cạnh phản ( ) anh ta lăn kềnh lên trên chiếu rách ( )
Ngoài đình ( ) mỏ đập chan chát ( ) trống cái đánh thùng thùng ( ) tù và thổi như ếch kêu ( )
Chị Dậu ôm con vào ngồi bên phản ( ) sờ tay vào trán chồng và sẽ sàng hỏi ( )
( ) Thế nào ( ) Thầy em có mệt lắm không ( ) Sao chậm về thế ( ) Trán đã nóng lên đây mà ( )
Đoạn văn:
,
.
.
,
:
-
!
!
!
!
,
,
.
,
.
,
,
,
.
,
:
-
?
?
?
!
a) Sao mãi tới giờ anh mới về, mẹ ở nhà chờ anh mãi. Mẹ dặn là: “Anh phải làm xong bài tập trong chiều nay”.
Chữa lại:
Sao mãi tới giờ anh mới về? Mẹ ở nhà chờ anh mãi. Mẹ dặn là anh phải làm xong bài tập trong chiều nay.
Chữa lại:
Từ xưa, trong cuộc sống lao động và sản xuất, nhân dân ta có truyền thống thương yêu nhau giúp đỡ lẫn nhau trong lúc khó khăn gian khổ. Vì vậy, có câu tục ngữ “ lá lành đùm lá rách”.
b) Từ xưa trong cuộc sống lao động và sản xuất nhân dân ta có truyền thống thương yêu nhau giúp đỡ lẫn nhau trong lúc khó khăn gian khổ. Vì vậy có câu tục ngữ lá lành đùm lá rách
c) Mặc dù đã qua bao nhiêu năm tháng. Nhưng tôi vẫn không quên được những kỉ niệm êm đềm thời học sinh.
Chữa lại:
Mặc dù đã qua bao nhiêu năm tháng, nhưng tôi vẫn không quên được những kỉ niệm êm đềm thời học sinh.