Bài 15. Giun đất

TRƯỜNG THCS LONG GIANG
SINH HỌC 7
TRƯỜNG THCS LONG GIANG
NGÀNH GIUN ĐỐT
GIUN D?T
KI?M TRA BÀI CŨ
Giun móc câu nguy hiểm hơn vì chúng ký sinh ở tá tràng, thường được gọi là nơi "bếp nút" của ống tiêu hoá.
1. Căn cứ vào nơi kí sinh hãy so sánh giun kim và giun móc câu, loài giun nào nguy hiểm hơn?
2. Đặc điểm chung của giun tròn? đặc điểm nào dễ nhận biết chúng?
Cơ thể hình trụ, thuôn 2 đầu, có khoang cơ thể chưa chính thức.
* Hình giun, thuôn 2 d?u và mình tròn.
- Cơ quan tiêu hoá bắt đầu từ miệng và kết thúc ở hậu môn.
TIẾT 15
NGÀNH GIUN ĐỐT
B�i 15
GIUN D?T
M?C TI�U B�I H?C
- HS nêu được đặc điểm cơ bản về cấu tạo di chuyển và dinh dưỡng, sinh sản của giun đất đại diện cho ngành giun đốt.
Chỉ rõ đặc điểm tiến hóa hơn của giun đũa so với giun tròn.
Rèn kỹ năng quan sát, so sánh, phân tích, TĐN.

- GD ý thức bảo vệ ĐV có ích.
Giun đất thường sống ở đâu? Em thấy giun đất vào thời gian nào?
Bài học hôm nay gồm 4 phần:
1. CẤU TẠO CỦA GIUN ĐẤT.
2. DI CHUYỂN CỦA GIUN ĐẤT
3. DINH DƯỠNG CỦA GIUN ĐẤT
4. SINH SẢN CỦA GIUN ĐẤT
BÀI 15
GIUN D?T
Giun dốt phân biệt với giun tròn ở các đặc điểm sau: cơ thể phân đốt, mỗi đốt đều có đôi chân bên, có khoang cơ thể chính thức.
1. CẤU TẠO CỦA GIUN ĐẤT.
Quan sát hình vẽ:
(caáu taïo ngoaøi).
BÀI 15
GIUN D?T
Vòng
tơ
Lỗ sinh
dục cái
Mặt
bụng
Lỗ sinh
dục đực
Phần
đầu
Cơ và đai
sinh dục
Hậu
môn
1. Giun đất có cấu tạo ngoài phù hợp với lối sống chui rúc trong đất như thế nào?
1. CẤU TẠO CỦA GIUN ĐẤT.
Quan sát hình vẽ: caáu taïo trong.
BÀI 15
GIUN D?T
Vòng
hầu
Mạch
bụng
Hạch
não
Chuỗi
thần
Kinh
bụng
Mạch
Vòng
hầu
Mạch
lưng
Thảo luân nhóm
Các câu hỏi sau:
2. So sánh với giun tròn, tìm ra cơ quan và hệ cơ quan mới xuất hiện ở giun đất?
3. Hệ cơ quan mới của giun đất có cấu tạo như thế nào?
Miệng
Hầu
Thực
quản
Dạ
dày
cơ
Ruột
tịt
Ruột
Diều
Hệ tiêu hóa
Hệ tuần hoàn, thần kinh
* Cấu tạo ngoài:
+ Phân đốt, mỗi đốt có vòng tơ ( chi bên)
+ Cơ thể dài, thuôn 2 đầu.
+ Chất nhày -> da trơn.
+ Có đai sinh dục và lỗ sinh dục.
* Cấu tạo trong:
+ Có khoang cơ thể chính thức, chứa dịch.
+ Hệ tiêu hoá: phân hoá rõ: lỗ miệng -> hầu -> thực quản -> diều, dạ dày cơ -> ruột tịt -> hậu môn.
+ Hệ tuần hoàn: mạch lưng, mạch bụng, vòng hầu ( tim đơn giản), tuần hoàn kín.
+ Hệ thần kinh : chuỗi hạch thần kinh, dây thần kinh
BÀI 15
GIUN D?T
2/ DI CHUYỂN CỦA GIUN ĐẤT
Quan sát hình vẽ hoàn thành bài tập mục V/tr54: đánh số vào ô trống cho đúng thứ tự các động tác di chuyển của giun đất.
BÀI 15
GIUN D?T
d) Giun chuẩn bị bò
a)Thu mình làm phồng đoạn đầu, thun đoạn đuôi.
c)Dùng toàn thân và vòng tơ làm chỗ dựa, vươn đầu về trước.
b) Thu mình làm phồng đoạn đầu thun đoạn đuôi.
d) Giun chuẩn bị bò
a)Thu mình làm phồng đoạn đầu, thun đoạn đuôi.
c)Dùng toàn thân và vòng tơ làm chỗ dựa, vươn đầu về trước.
b) Thu mình làm phồng đoạn đầu thun đoạn đuôi.
2/ DI CHUYỂN CỦA GIUN ĐẤT
- Vòng tơ làm chỗ tựa -> kéo cơ thể về 1 phía.
Giun đất di chuyển bằng cách:
Đáp án
- Cơ thể phình duỗi xen kẽ.
2,1,4,3 -> giun đất di chuyển từ trái qua phải.
BÀI 15
GIUN D?T
3/ DINH DƯỠNG CỦA GIUN ĐẤT
+ Quá trình tiêu hoá của giun đ�ất diễn ra như thế nào?
BÀI 15
GIUN D?T
Thức ăn giun đất
-> lỗ miệng
-> hầu
-> diều (chứa thức ăn)
-> dạ dày cơ (nghiền nhỏ)
-> ruột tịt (enzim biến đổi)
-> bã đưa ra ngoài.
Miệng
Hầu
Thực quản
Dạ dày cơ
Ruột tịt
Ruột
Diều
Thức ăn
Enzim
3/ DINH DƯỠNG CỦA GIUN ĐẤT
+ Vì sao khi mưa nhiều, nước ngập úng, giun đất chui lên mặt đất?
+ Cuốc phải giun đất, thấy có chất lỏng màu đỏ chảy ra, đó là chất gì? Tại sao lại có màu đỏ?
-> Nước ngập, giun đất không hô hấp được.
-> Chất lỏng màu đỏ là máu do có oxi.
BÀI 15
GIUN D?T
- Hô hấp qua da
- Thức ăn giun đất ->
- Dinh dưỡng: ăn vụn thực vật, mùn đất.
BÀI 15
GIUN D?T
3/ DINH DƯỠNG CỦA GIUN ĐẤT
lỗ miệng ->
hầu ->
diều (chứa thức ăn ) ->
dạ dày (nghiền nhỏ) ->
ruột tịt (enzim biến đổi) và hấp thu qua thành ruột vào máu ->
bã đưa ra ngoài.

4/ SINH SẢN:
Quan sát hình vẽ và trả lời câu hỏi:
+ Giun đất sinh sản như thế nào?
+ Tại sao giun đất lưỡng tính, khi sinh sản lại ghép đôi?
-> Tạo kén
BÀI 15
GIUN D?T
- Giun đất lưỡng tính.
- Ghép đôi trao đổi tinh dịch tại đai sinh dục.
- Đai sinh dục tuột khỏi cơ thể tạo kén chứa trứng.
KẾT LUẬN CHUNG
Cơ thể giun đất đối xứng 2 bên.
Phân đốt và có khoang cơ thể chính thức.
Nhờ sự chun dãn cơ thể kết hợp với vòng tơ mà giun đất di chuyển được.
Giun đất có cơ quan tiêu hoá phân hoá.
Hô hấp qua da.
Hệ tuần hoàn kín.
Hệ thần kinh kiểu chuỗi hạch.
Giun đất lưỡng tính. Khi sinh sản chúng ghép đôi. Trứng được thụ tinh phát triển trong kén để thành giun non.
BÀI 15
GIUN D?T
Bài tập: chú thích hình vẽ.
Vòng tơ
Lỗ sinh dục cái
3
4
BÀI 15
GIUN D?T
1
2
Mặt bụng
Lỗ sinh dục đực
Cơ thể giun đất có đặc điểm nào tiến hoá so với ngành ĐV trước?
Vòng tơ (chi bên).
Phân đốt và có khoang cơ thể chính thức.
Cơ quan tiêu hoá phân hoá.
Hô hấp qua da.
Hệ tuần hoàn kín. Máu màu đỏ
Hệ thần kinh kiểu chuỗi hạch.
BÀI 15
GIUN D?T
Lợi ích của giun đất đối với trồng trọt như thế nào?
Làm đất tơi xốp, tạo điều kiện cho không khí thấm vào đất.
Làm tăng độ màu mỡ cho đất: do phân và chất bài tiết ở cơ thể giun thải ra.
BÀI 15
GIUN D?T
BÀI 15
GIUN D?T
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
Học bài, trả lời câu hỏi 1, 2sgk tr/ 55.
Đọc mục " em có biết"
Chuẩn bị bài thực hành: mỗi nhóm 1 con giun đất.
BÀI 15
GIUN D?T