Bài 15. Giun đất

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
GIÁO VIÊN: NGUYỄN VĂN TOẢN
TỔ SINH HÓA
TRƯỜNG THCS MƯỜNG NHÀ
NĂM HỌC: 2010-2011
Kiểm tra bài cũ:
Trình bày đặc điểm chung của ngành giun tròn?
Đáp án:
Cơ thể hình trụ, thuôn 2 đầu
Khoang cơ thể chưa chính thức
Có lớp vỏ Cuticun
Cơ quan tiêu hóa bắt đầu từ miệng , kết thúc ở hậu môn
- Đa số sống kí sinh
Giun đốt khác với ngành giun tròn ở đặc điểm: Cơ thể phân đốt, mỗi đốt đều có đôi chân bên, có khoang cơ thể chính thức. Chúng gồm các đại diện như: Giun đất, rươi, đỉa…
I. HÌNH DẠNG NGOÀI VÀ DI CHUYỂN:
1. Hình dạng ngoài:
Bằng kiến thức thực tế, hãy cho biết giun đất sống ở đâu; chúng thường kiếm ăn vào thời gian nào trong ngày?
Giun đất sống trong đất ẩm: Ruộng, vườn, nương, rẫy, đất rừng.
Kiếm ăn vào ban đêm
Quan sát mẫu, đối chiếu
với các hình. Nêu đặc
điểm hình dạng và cấu
tạo ngoài của giun đất?
- Cơ thể đối xứng hai bên.
- Cơ thể dài, thuôn 2 đầu
- Phân đốt, mỗi đốt có vòng tơ
- Da trơn (có chất nhày)
- Có đai sinh dục và lỗ sinh dục
I. HÌNH DẠNG NGOÀI VÀ DI CHUYỂN:
1. Hình dạng ngoài:
2. Di chuyển
Quan sát mẫu, hình 15.3; đọc thông tin SGK trang 53, 54 hoàn thành nội dung bài tập sau:
Đánh số vào ô trống cho đúng thứ tự
các động tác di chuyển của giun đất
- Thu mình làm phồng đoạn đầu, thun đoạn đuôi
- Giun chuẩn bị bò
- Thu mình làm phồng đoạn đầu thun đoạn đuôi
Dùng toàn thân và vòng tơ làm
chỗ dựa, vươn đầu về phía trước
2
1
3
1
2
3
4
4
Giun đất di chuyển nhờ bộ phận nào?
Giun đất di chuyển nhờ bộ phận nào?
1. Giun chuẩn bị bò
2. Thu mình làm phồng đoạn đầu, thun đoạn đuôi
3. Dùng toàn thân và vòng tơ làm chỗ dựa, vươn đầu về phía trước
4. Thu mình làm phồng đoạn đầu, thun đoạn đuôi
I. HÌNH DẠNG NGOÀI VÀ DI CHUYỂN:
1. Hình dạng ngoài:
2. Di chuyển
- Do sự chun dãn của cơ thể
- Vòng tơ làm điểm tựa kéo cơ thể về một phía
II. CẤU TẠO TRONG:
Hinh 15.4.Sơ đồ hệ tiêu hoá
Hinh 15.5.Sơ đồ hệ tuần hoàn và
hệ thần kinh
So với giun đũa, Giun đất có hệ cơ quan nào mới xuất hiện?
Quan sát các hình sau, thảo luận nhóm 3 phút hoàn thành nội dung phiếu học tập:
Sơ đồ hệ tuần hoàn
Mạch lưng
Mạch vòng vùng hầu (tim)
Mạch bụng
Hạch não
Chuỗi thần kinh bụng
Vòng hầu
Sơ đồ hệ thần kinh
PHIẾU HỌC TẬP:
1. Xác định các bộ phận của hệ tiêu hóa, hệ tuần hoàn, hệ thần kinh?
2. Qua những đặc điểm cấu tạo của giun đất, hãy nêu những điểm khác nhau giữa giun đất và giun đũa:
Chưa chính thức
Chính thức
Phân hóa
Chưa phân hóa
Đã xuất hiện (hệ tuần hoàn kín)
Chưa có
I. HÌNH DẠNG NGOÀI VÀ DI CHUYỂN:
II. CẤU TẠO TRONG:
1. Xác định các bộ phận của hệ tiêu hóa, hệ tuần hoàn, hệ thần kinh?
Miệng Hầu Thực quản
Diều Dạ dày cơ Ruột tịt
Ruột Hậu môn
- Hệ tiêu hóa phân hóa:
Sơ đồ hệ tuần hoàn
Mạch lưng
Mạch vòng vùng hầu (tim)
Mạch bụng
- Hệ tuần hoàn gồm: Mạch
lưng, mạch bụng, vòng hầu
(tim đơn giản); tuần hoàn kín
Hạch não
Chuỗi thần kinh bụng
Vòng hầu
Sơ đồ hệ thần kinh
Hệ thần kinh dạng chuỗi
hạch, gồm: Hạch thần kinh,
dây thần kinh
I. HÌNH DẠNG NGOÀI VÀ DI CHUYỂN:
II. CẤU TẠO TRONG:
Chưa chính thức
Chính thức
Phân hóa
Chưa phân hóa
Chưa có
Đã xuất hiện
(hệ tuần
hoàn kín)
- Khoang cơ thể chính thức, chứa dịch
2. Qua những đặc điểm
cấu tạo của giun đất,
hãy nêu những điểm
khác nhau giữa giun đất
và giun đũa:
I. HÌNH DẠNG NGOÀI VÀ DI CHUYỂN:
II. CẤU TẠO TRONG:
III. DINH DƯỠNG:
Giun đất ăn loại thức ăn gì?
Thức ăn: Vụn thực vật, mùn đất
SƠ ĐỒ BIẾN ĐỔI THỨC ĂN TRONG HỆ TIÊU HÓA CỦA GIUN ĐẤT
Thức ăn được biến đổi như thế nào trong hệ tiêu hóa của giun đất?
Thức ăn Miệng Hầu Thực quản Diều Dạ dày cơ Ruột tịt Ruột Hậu môn
I. HÌNH DẠNG NGOÀI VÀ DI CHUYỂN:
II. CẤU TẠO TRONG:
III. DINH DƯỠNG:
Thức ăn Miệng Hầu
Thực quản Diều Dạ dày
cơ Ruột tịt Ruột Hậu môn
Giun đất trao đổi khí (Hô hấp) nhờ bộ phận nào?
Sự trao đổi khí (hô hấp) được thực hiện qua da
Dựa vào thông tin về dinh dưỡng và cấu tạo trong của giun đất, hãy giải thích các hiện tượng sau đây ở giun đất:
Vì sao mưa nhiều, giun đất lại chui lên mặt đất?
Trả lời: Mưa nhiều giun chui lên mặt đất vì: nước ngập cơ thể chúng làm chúng ngạt thở (Giun đất hô hấp qua da)
2. Cuốc phải giun đất thấy có chất lỏng màu đỏ chảy ra. Đó là chất gì và tại sao lại có màu đỏ?
Trả lời: Vì giun đất có hệ tuần hoàn kín, máu mang sắc tố chứa sắt nên có màu đỏ
I. HÌNH DẠNG NGOÀI VÀ DI CHUYỂN:
II. CẤU TẠO TRONG:
III. DINH DƯỠNG:
IV. SINH SẢN:
Hình: Giun đất ghép đôi
Quan sát tranh hình, nêu đặc điểm sinh sản của giun đất?
Giun đất lưỡng tính
Có hiện tượng ghép đôi
Trứng phát triển trong kén tạo thành giun con.
Tại sao giun đất lưỡng tính, khi sinh sản lại ghép đôi?
TL: Ghép đôi giúp giun đất trao đổi tinh dịch tạo điều kiện cho thế hệ sau phát triển tốt hơn
I. HÌNH DẠNG NGOÀI VÀ DI CHUYỂN:
1. Hình dạng ngoài:
- Cơ thể đối xứng hai bên.
- Cơ thể dài, thuôn 2 đầu
- Phân đốt, mỗi đốt có vòng tơ
- Da trơn (có chất nhày)
- Có đai sinh dục và lỗ sinh dục
2. Di chuyển
- Do sự chun dãn của cơ thể
- Vòng tơ làm điểm tựa kéo cơ thể về một phía
II. CẤU TẠO TRONG:
Miệng Hầu Thực quản Diều Dạ dày cơ Ruột tịt Ruột Hậu môn
- Hệ tiêu hóa phân hóa:
- Hệ tuần hoàn gồm: Mạch lưng, mạch bụng, vòng hầu (tim đơn giản); tuần hoàn kín
III. DINH DƯỠNG:
Thức ăn Miệng Hầu Thực quản Diều Dạ dày cơ Ruột tịt Ruột Hậu môn
Sự trao đổi khi (hô hấp) thực hiện qua da
IV. SINH SẢN:
Giun đất lưỡng tính
Có hiện tượng ghép đôi
Trứng phát triển trong kén tạo thành giun con.
Củng cố - Kiểm tra đánh giá:
Những đặc điểm cấu tạo ngoài của giun đát thích nghi với lối sống chui rúc trong đất ẩm là:
a. Cơ thể lưỡng tính
b. Đầu thuôn nhỏ
c. Cơ thể phân đốt, có vòng tơ ở mỗi đốt.
d. Da trơn – có chất nhầy
e. Hệ tuần hoàn kín
Điểm tiến hóa của giun đất so với giun đũa:
a. Có đai sinh dục
b. Hệ tiêu hoá phân hoá rõ
c. Hô hấp qua da
d. Xuất hiện hệ tuần hoàn
e. Hệ thần kinh tập trung thành chuỗi hạch
x
x
x
x
x
x
Hướng dẫn về nhà:
Học bài, làm bài tâp: 1, 2, 3 SGK trang 55
Đọc mục “Em có biết?” SGK trang 55
Nghiên cứu nội dung thực hành Bài 16
Mỗi tổ chuẩn bị 3 con giun đất to, giờ sau thực hành
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO ĐÃ VỀ DỰ GIỜ