Bài 15. Đông máu và nguyên tắc truyền máu

SINH HỌC 8
GV: Doãn Thị Thuý Hồng – THCS Hợp Châu
Câu 1: Các bạch cầu đã có những hoạt động nào để bảo vệ cơ thể?
Câu 2: Miễn dịch là gì? Phân biệt các loại miễn dịch?
TIẾT 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
Tế bào máu
Máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu
(axitamin, Ca2+)
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
SƠ ĐỒ CƠ CHẾ ĐÔNG MÁU
I. ĐÔNG MÁU
- Sự đông máu có liên quan tới yếu tố nào của máu?
Em hiểu như thế nào về hiện tượng đông máu?
- Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?
- Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu ?
D?a v�o thông tin SGK trang 48, và sơ đồ quá trình đông máu th?o lu?n tr? l?i các câu h?i sau :
Hiện tượng đông máu: Khi bị đứt mạch máu máu chảy ra một lúc rồi ngừng, nhờ một khối máu đông bịt kín vết thương.
Khái niệm: Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông bịt kín vết thương
Đông máu là một cơ chế tự bảo vệ của cơ thể. Nó giúp cho cơ thể không bị mất nhiều máu khi bị thương
Đông máu liên quan tới hoạt động của tiểu cầu là chủ yếu
Vai trò của tiểu cầu : Bám vào vết rách và bám vào nhau để tạo thành nút tiểu cầu bịt tạm thời vết rách. Giải phóng chất enzim giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông
Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ búi tơ máu được hình thành ôm giữ các tế bào máu làm thành khối máu đông bịt kín vết rách ở mạch máu
Hiện tượng đông máu là gì?
Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống của cơ thể?
Ảnh hiển vi mô tả máu đông
Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông bịt kín vết thương.

- Cơ chế: Khi bị đứt mạch máu, tiểu cầu chạm vào vết rách giải phóng ra chất enzim. Enzim này cùng với ion Ca2+ làm chất sinh tơ máu biến thành tơ máu. Các tơ máu kết thành mạng lưới ôm giữ các tế bào máu và tạo thành khối máu đông.

- ý nghĩa: Đông máu giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương.
i. đông máu:

Trong trường hợp vết thương lớn phải có sự hỗ trợ của các biện pháp cấp cứu cầm máu như:
Sử dụng dây garo khi vết thương chảy máu động mạch ở tay hoặc chân.
Ấn tay vào động mạch gần vết thương về phía tim…
iI. Các nguyên tắc truyền máu

1. Các nhóm máu ở người
- Quan sát thí nghiệm của Lanstâynơ
Hồng cầu không bị kết dính
Hồng cầu bị kết dính
O
A
B
AB
 gây kết dính A
 gây kết dính B
Hồng cầu máu người cho có loại kháng nguyên nào?
- Hồng cầu máu người cho có 2 loại kháng nguyên là A và B
- Huyết tương máu người nhận có 2 loại kháng thể là  và . Kháng thể  gây kết dính kháng nguyên A, kháng thể  gây kết dính kháng nguyên B
Huyết tương máu người nhận có loại kháng thể nào ? Chúng có gây kết dính hồng cầu máu người cho không ?
Con người có mấy nhóm máu? Đó là những nhóm máu nào?
Con người có 4 nhóm máu: Nhóm máu 0, nhóm máu A, nhóm máu B và nhóm máu AB

Hồng cầu không bị kết dính
Hồng cầu bị kết dính
O
A
B
AB
 gây kết dính A
 gây kết dính B
Đánh dấu chiều mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và nhËn giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ sau:
O
AB
B
A
A
AB
B
O
- Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
- Máu không có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
- Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV,...) có thể đem truyền cho người khác được không? Vì sao?
Máu có cả kháng nguyên A và B không thể truyền cho người có nhóm máu O ( có cả  và ) vì sẽ bị kết dính hồng cầu
Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O vì không bị kết dính hồng cầu
Máu có các tác nhân gây bệnh(virut viêm gan B, virut HIV…) không được đem truyền cho người khác vì sẽ gây nhiễm các bệnh này cho người được truyền máu
2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu
Khi truyền máu cần phải tuân thủ
- Trước khi truyền máu cần xét nghiệm máu để:
+ Lựa chọn nhóm máu truyền cho phù hợp, tránh tai biến.
+Kiểm tra mầm bệnh trong máu người cho.

Khi truyền máu cần tuân thủ những nguyên tắc nào?
Ở Việt Nam lấy ngày 7/4 là ngày HIẾN MÁU NHÂN ĐẠO
Bài tập
Chọn câu trả lời đúng
1. Các yếu tố liên qua đến quá trình đông máu:

2- Hồng cầu có cả A và B, huyết tương không có ? và ? là đặc điểm của nhóm máu :
3- Máu có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu:
a/ Tiểu cầu
d/ AB
b/ O
Bài tập về nhà
Học bài theo câu hỏi SGK.
- Ôn tập cấu tạo và hoạt động hệ tuần hoàn của thỏ.
Đọc em có biết.
- Đọc trước bài: Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết.