Bài 15. Đông máu và nguyên tắc truyền máu

Chaøo möøng
Quùi thaày coâ giaùo vaø caùc em hoïc sinh
Đại Đồng, ngày 21 tháng 10 năm 2009
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi: - Máu gồm những thành phần nào? Nêu chức năng của hồng cầu và bạch cầu?
* Máu gồm: Huyết tương và các tế bào máu. Các tế bào máu gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.
* Chức năng:
Hồng cầu: Vận chuyển O2 và CO2
- Bạch cầu: Bảo vệ cơ thể bằng 3 hàng rào phòng thủ.
+ Sự thực bào
+ Tế bào B
+Tế bào T
BÀI 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU
Tiết 15
Nghiên cứu thông tin SGK cùng sơ đồ sau. Thảo luận theo nhóm, hoàn thành nội dung phiếu học tập.
1. Hiện tượng
2. Cơ chế
3. Khái niệm
4. Ý nghĩa
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU
Tiết 15
Khi bị thương đứt mạch máu, làm máu chảy ra ngoài sau một lúc rồi ngừng nhờ một khối máu đông bịt kín vết thương.
Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông hàn kín vết thương
Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương
Nội dung phiếu học tập:Tìm hiểu hiện tượng đông máu
Tiêu chí
Nội dung
- Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU
Tiết 15
- Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông hàn kín vết thương
Tế bào máu
Máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu
(axitamin, Ca2+)
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
SƠ ĐỒ CƠ CHẾ ĐÔNG MÁU
Tế bào máu
Máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu
(axitamin, Ca2+)
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
SƠ ĐỒ CƠ CHẾ ĐÔNG MÁU
- Sự đông máu có liên quan tới yếu tố nào của máu?
Đông máu liên quan tới hoạt động của tiểu cầu là chủ yếu, cùng với sự tham gia của ion canxi (Ca2+)
- Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu ?
Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ búi tơ máu được hình thành ôm giữ các tế bào máu làm thành khối máu đông bịt kín vết rách ở mạch máu
- Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?
+ Bám vào vết rách và bám vào nhau để tạo thành nút tiểu cầu bịt tạm thời vết rách.
+ Giải phóng enzim giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông.
Ảnh hiển vi mô tả máu đông
Trong trường hợp vết thương lớn phải có sự hỗ trợ của các biện pháp cấp cứu cầm máu như:
Sử dụng dây garô khi vết thương chảy máu động mạch ở tay hoặc chân.
Ấn tay vào động mạch gần vết thương về phía tim…
Dây garô
Ấn động mạch
- Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU
Tiết 15
- Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông hàn kín vết thương
- Cơ chế: Sơ đồ SGK
Ở Việt Nam lấy ngày 7/4 là ngày HIẾN MÁU NHÂN ĐẠO
- Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU
Tiết 15
- Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông hàn kín vết thương
- Cơ chế: Sơ đồ SGK
II. CÁC NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
1. Các nhóm máu ở người
- Nghiên cứu thông tin SGk và hình vẽ bên, hãy cho biết ở người có mấy loại nhóm máu? Đó là những nhóm máu nào?
Ở người có 4 loại nhóm máu:
- Nhóm máu O
- Nhóm máu A
- Nhóm máu B
- Nhóm máu AB
- Hồng cầu máu người có loại kháng nguyên nào?
Huyết tương máu người có loại kháng thể nào ? Chúng có gây kết dính hồng cầu máu người không ?
- Hồng cầu máu người có 2 loại kháng nguyên là A và B
Huyết tương máu người có 2 loại kháng thể là  và . Kháng thể  gây kết dính kháng nguyên A, kháng thể  gây kết dính kháng nguyên B
- Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU
Tiết 15
- Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông hàn kín vết thương
- Cơ chế: Sơ đồ SGK
II. CÁC NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
1. Các nhóm máu ở người
- Ở người có 4 loại nhóm máu: O, A, B, AB.
Hồng cầu không bị kết dính
Hồng cầu bị kết dính
O
A
B
AB
 gây kết dính A
 gây kết dính B
(0)
(A)
(B)
(A,B)

O
AB
B
A
A
AB
B
O
Đánh dấu chiều mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ sau:
- Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU
Tiết 15
- Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông hàn kín vết thương
- Cơ chế: Sơ đồ SGK
II. CÁC NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
1. Các nhóm máu ở người
2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu
- Ở người có 4 loại nhóm máu: O, A, B, AB.
O
O
A
B
B
AB
AB
A
Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu:
- Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
- Máu không có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
- Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV,...) có thể đem truyền cho người khác được không? Vì sao?
Máu có cả kháng nguyên A và B không thể truyền cho người có nhóm máu O ( có cả  và ) vì sẽ bị kết dính hồng cầu
Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O vì không bị kết dính hồng cầu
Máu có các tác nhân gây bệnh(virut viêm gan B, virut HIV…) không được đem truyền cho người khác vì sẽ gây nhiễm các bệnh này cho người được truyền máu
Thảo luận theo đôi bạn, trả lời các câu hỏi sau:
Khi truyền máu cần phải tuân thủ
Khi truyền máu cần tuân thủ những nguyên tắc nào?
- Lựa chọn nhóm máu phù hợp.
- Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền.
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU
Tiết 15
II. CÁC NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
1. Các nhóm máu ở người
2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu
- Ở người có 4 loại nhóm máu: O, A, B, AB.
O
O
A
B
B
AB
AB
A
Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu:
- Lựa chọn nhóm máu phù hợp.
- Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền.
Chọn câu trả lời đúng
1. Các yếu tố liên quan đến quá trình đông máu:
2 - Máu có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu:
a/ Tiểu cầu
d/ AB
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
Tế bào máu
Máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu
(axitamin, Ca2+)
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
Dựa vào sơ đồ, hãy trình bày cơ chế của quá trình đông máu?
Bài tập về nhà
Làm câu 2, 3 SGK- 50.
- Ôn tập cấu tạo và hoạt động hệ tuần hoàn của thỏ.
Đọc em có biết.
- Ôn tập, hoàn thành vở bài tập.