Bài 15. Đông máu và nguyên tắc truyền máu

Lớp 8D
GV: Tr­êng S¬n
Câu1: Máu gồm những thành phần cấu tạo nào?
Câu 2: Nêu vai trò của huyết tương và hồng cầu?
Trả lời:
Kiểm tra bài cũ
Câu 1:Máu gồm huyết tương(55%)và các tế bào máu (45%)
Các tế bào máu gồm hồng cầu ,bạch cầu và tiểu cầu.
Câu 2:
*Huyết tương duy trì máu ở trạng thái lỏng để lưu thông dễ
dàng trong mạch,vận chuyển các chất dinh dưỡng các chất
cần thiết khác và các chất thải.
*Hồng cầu vận chuyển khí ôxi và khí cacbônic.
? Em hãy nêu hiện tượng đông máu xảy ra trong thực tế?

? Em hãy quan sát sơ đồ,suy nghĩ cá nhân thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi dưới đâyvào bảng nhóm trong thời gian (4 phút):
Câu 1:Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?
Câu 2:Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?
Câu 3:Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?
Đáp án
Câu 1:Đông máu liên quan đến hoạt động tiểu cầu là chủ yếu.
Câu 2:Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ búi tơ máu được hình thành ôm giữ các tế bào máu tạo thành khối máu đông bịt kín vết rách ở mạch máu.
Câu 3:Tiểu cầu đóng vai trò giải phóng enzim làm chất sinh tơ máu biến thành tơ máu.Tơ máu kết thành mạng lưới ôm giữ các tế bào máu tạo thành khối máu đông
?Dựa vào sơ đồ em hãy trình bày cơ chế đông máu ?

Máu
Tế bào máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
?Đông máu là gì ?Nêu ý nghĩa của hiện tượng đông máu ?

Ảnh hiển vi mô tả máu đông
?Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng máu khó đông ?

       Biểu hiện bệnh là xuất huyết,(những mảng bầm tím dưới da, đám tụ máu trong cơ, chảy máu không cầm ở vị trí chấn thương) xuất huyết thường xảy ra sau khi bị va chạm, chấn thương.. Rất hay gặp triệu chứng chảy máu ở khớp lớn như khớp gối, cổ chân, khuỷu tay, thậm chí chảy máu não. Hiện tượng này lặp đi, lặp lại nhiều lần sẽ làm cho cứng khớp, teo cơ. Việc xuất huyết liên tục, nhiều còn dẫn đến tình trạng thiếu máu.
     Bệnh máu khó đông phải bổ sung yếu tố đông máu suốt đời.
           Tại nước ta, số người bệnh bị tàn tật ở người lớn là 60% và trẻ em là 25%.
 Bệnh nhân mắc bệnh máu khó đông bị chảy máu dưới da.
?Người ta xử lí như thế nào để giữ máu không đông?

?Khi gặp vết thương nhỏ chảy máu chúng ta xử lí như thế nào?

? Có mấy nhóm máu chính ở người?Kể tên
? Hồng cầu máu người cho có loại kháng nguyên nào?
? Huyết tương máu người nhận có loại kháng thể nào?
chúng có gây kết dính hồng cầu máu người cho hay không?
? Các nhóm máu có kháng nguyên gì ?có kháng thể gì?
Hồng cầu không bị kết dính
Hồng cầu bị kết dính
O
A
B
AB
 gây kết dính A
 gây kết dính B
? Đánh dấu chiều mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ sau:
O O
A A
B B
AB AB
O O
A A
B B
AB AB
? Em hãy trình bày mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu dựa vào sơ đồ trên:
? Máu có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu 0 được không?Vì sao?
?Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu 0 được không?Vì sao?
Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B ,virút HIV ….có thể đem truyền cho người khác được không ? Vì sao ?
? Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu là gì?
? Cho máu có hại cho cơ thể hay không?Giải thích.
? Nêu ý nghĩa của truyền máu?
*Cho máu không những không có hại (nếu bồi dưỡng)mà còn có lợi cho sức khoẻ.Vì nó kích thích sự sinh thêm hồng cầu.

*Truyền máu làm tăng số lượng hồng cầu ,lượng huyết cầu tố,số kháng thể(đặc biệt lấy máu người ở trạng thái miễn dịch).Tăng cường sự tạo huyết
Đáp án
Ở Việt Nam lấy ngày 7/4 là ngày HIẾN MÁU NHÂN ĐẠO
Kết luận SGK
Đông máu là một cơ chế bảo vệ cơ thể để chống mất máu.Sự đông máu liên quan đến hoạt động của tiểu cầu là chủ yếu,để hình thành một búi tơ máu ôm giữ các tế bào máu thành một khối máu đông bịt kín vết thương.
Khi truyền máu cần làm xét nghiệm trước để lựa chọn loại máu truyền cho phù hợp, tránh tai biến (hồng cầu người cho bị kết dính trong huyết tương người nhận gây tắc mạch) và tránh bị nhận máu nhiễm các tác nhân gây bệnh
Bài tập trắc nghiệm
? Em hãy chọn và khoanh tròn vào các chữ cái a,b,c,d cho ý trả lời đúng nhất trong câu sau:
1) ý nghĩa của sự đông máu với thực tế đời sống là:
a. Chế tạo thuốc làm cho máu chóng đông.
b. Giúp cơ thể chống mất máu khi bị thương .
c. Giúp máu chóng đông sau khi phẫu thuật.
d.Cả 3 câu a,b,c đều đúng.


Bài tập trắc nghiệm
? Em hãy chọn và khoanh tròn vào các chữ cái a,b,c,d cho ý trả lời đúng trong câu sau:
3) Nhóm máu B ở người có đặc điểm:
a) Huyết tương không có ? c) Huyết tương chỉ có ?
b) Hồng cầu chỉ có B d) Cả a,b,c đều đúng
Bài tập trắc nghiệm
? Em hãy chọn và khoanh tròn vào các chữ cái a,b,c,d cho ý trả lời đúng nhất trong câu sau:
2) Hồng cầu không có cả A và B,huyết tương có cả ? và ? là đặc điểm của nhóm máu nào:
a) B c) 0
b) AB d) A
?Quan sát hình và mô tả đường đi của máu trong vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn .
Hướng dẫn về nhà


* N?m ch?c n?i dung b�i h?c.
* L�m b�i t?p s? 2 & 3.
* Suu t?m thờm m?t s? hỡnh ?nh v? Hi?n mỏu nhõn d?o.
* D?c ph?n em cú bi?t
* Đọc trước bài 16. Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết