Bài 15. Đông máu và nguyên tắc truyền máu

Sinh học 8
Giáo viên: Nguyễn Thị Bích Thuỷ
Trường THCS Nguyễn Văn Cừ
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Bạch cầu đã tạo nên những hàng rào phòng thủ nào để bảo vệ cơ thể?
Đáp
Bạch cầu bảo vệ cơ thể bằng 3 cơ chế:
- Sự thực bào: Bạch cầu hình thành chân giả bắt, nuốt và tiêu hoá vi khuẩn.
- Tế bào B: Tiết kháng thể để vô hiệu hoá kháng nguyên.
- Tế bào T: Phá huỷ tế bào cơ thể đã bị nhiễm bệnh.
TIẾT 14
BÀI 15
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. Đông máu
Máu
Tế bào máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu

Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
I. Đông máu
TIẾT 14
BÀI 15
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
Máu
Tế bào máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu

Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
Sơ đồ đông máu
Thảo luận nhóm( 4 p )
Câu 1. Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?
Câu 2. Sự đông máu liên quan tới yếu tố chủ yếu nào của máu?
Câu 3. Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?
Câu 4. Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?

Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất nhiều máu khi bị thương.

Sự đông máu liên quan tới hoạt động của tiểu cầu là chủ yếu.
Máu không chảy ra khỏi mạch là do tơ máu kết mạng lưới ôm giữ các tế bào máu tạo thành khối máu đông bịt kín vết thương.

Khi vỡ tiểu cầu giải phóng enzim giúp hình thành búi tơ máu ôm giữ các tế bào máu để tạo thành khối máu đông.
Câu 1. Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?

Đáp
Câu 2. Sự đông máu liên quan tới yếu tố chủ yếu nào của máu?
Đáp
Câu 3. Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?
Đáp
Câu 4. Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?


Đáp
TIẾT 14
BÀI 15
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. Đông máu
- Cơ chế.
 - Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông bịt kín vết thương
- Ý nghĩa: Bảo vệ cơ thể chống mất máu khi bị thương
TIẾT 15
BÀI 15
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. Đông máu
Ảnh hiển vi mô tả máu đông
? Vì sao máu chỉ đông khi chảy ra khỏi mạch, còn lưu thông ở trong mạch thì không bị đông?
Trả lời
- Trong mạch do thành mạch trơn, nhẵn nên tiểu cầu không bị vỡ do đó không giải phóng enzim biến chất sinh tơ máu thành tơ máu.
- Còn khi ra khỏi mạch , khi va chạm vào bờ vết thương thì tiểu cầu bị vỡ nên giải phóng enzim biến chất sinh tơ máu thành tơ máu ôm giữ các tế bào máu tạo thành khối máu đông
TIẾT 14
BÀI 15
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
II. Các nguyên tắc truyền máu
1. Các nhóm máu ở người.
 - Có 2 loại kháng nguyên trên hồng cầu là A và B
- Có 2 loại kháng thể trong huyết tương là α (gây kết dính A) và β (gây kết dính B)
I. Đông máu
- Ở người có 4 nhóm máu chính: O, A, B, AB
O
A
B
AB
Không có
Có cả α và β


A
β

B
B

A, B

α

Không có

A
Hồng cầu không bị kết dính
Hồng cầu bị kết dính
O
A
B
AB
 gây kết dính A
 gây kết dính B
TIẾT 14
BÀI 15
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
Hãy hoàn thành sơ đồ cho và nhận giữa các nhóm máu ở người
O O
A A
B B
AB AB
Sơ đồ cho và nhận giữa các nhóm máu ở người

Câu 1: Máu có cả kháng nguyên A và B có truyền cho nhóm máu O được không? Vì sao?
Cõu 2: Mỏu khụng cú khỏng nguyờn A v� B cú truy?n cho nhúm mỏu O du?c khụng? Vỡ sao?
I. Đông máu
II. Các nguyên tắc truyền máu
1. Các nhóm máu ở người.
2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu
Thảo luận nhóm( 3p )
Câu 3: Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh( Virut viêm gan B, virut HIV có đem truyền cho người khác được không? Vì sao?
TIẾT 14
BÀI 15
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. Đông máu
II. Các nguyên tắc truyền máu
1. Các nhóm máu ở người.
2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu
 - Làm xét nghiệm trước khi truyền để chọn loại máu truyền cho phù hợp, tránh tai biến( hồng cầu người cho bị kết dính trong huyết tương người nhận)
- Tránh bị nhận máu nhiễm các tác nhân gây bệnh
TIẾT 14
BÀI 15
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
TIẾT 14
BÀI 15
ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
Ở Việt Nam lấy ngày 7/4 là ngày HIẾN MÁU NHÂN ĐẠO
1.Tình huống: một người bị thương rất nặng, mất nhiều máu được người nhà đưa đến bệnh viện. Để cứu sống nạn nhân ngay lập tức bác sĩ cho truyền máu. Cách làm đó khiến người nhà rất băn khoăn lo lắng. Em hãy giải thích để người nhà nạn nhân yên tâm.
Bài tập:
2. Chọn đáp án đúng nhất
Người có nhóm máu B sẽ nhận được máu từ người có nhóm máu:
A. Nhóm máu O và A
B. Nhóm máu O và B
C. Nhóm máu O và AB
D. Nhóm máu A và B
1. Chọn cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống trong các câu sau:
Đông máu là một cơ chế bảo vệ cơ thể ...........(1)..........
Sự đông máu có vai trò quan trọng của .....(2)...
Khi truyền máu cần ...........(3).............
để tránh tai biến
chống mất máu
tiểu cầu
tuân thủ nguyên tắc truyền máu
B
NHIỆM VỤ Ở NHÀ:


* Làm bài tập số 2 & 3.
* Vì sao người nhóm máu O cho được nhóm máu A còn điều ngược lại thì không ?
* Sưu tầm thêm một số hình ảnh về Hiến máu nhân đạo.
* Đọc phần em có biết
* Đọc bài 16.