Bài 15. Đông máu và nguyên tắc truyền máu

NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM MUÔN NĂM
Nhơn Lộc, tháng 9 năm 2015
THAO GIẢNG
GD&ĐT
BÌNH ĐỊNH
SỞ GD & ĐT BÌNH ĐỊNH * TRƯỜNG THPT SỐ 3 AN NHƠN *
Chúc thầy và các bạn luôn vui vẻ, hạnh phúc và mạnh khỏe Thực hiện bài giảng: Tổ 3
CHÀO MỪNG THẦY GIÁO VÀ CÁC BẠN
THAM DỰ BUỔI HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA
CHỦ ĐỀ:
THANH NIÊN VỚI TÌNH BẠN, TÌNH YÊU VÀ GIA ĐÌNH
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ ĐẾN DỰ GIỜ!
MÔN: SINH HỌC 8
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THĂNG BÌNH
TRƯỜNG THCS PHAN ĐÌNH PHÙNG
Giáo viên : Hồ Thị Kim Thoa
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trình bày cơ chế bảo vệ cơ thể của bạch cầu theo hình vẽ sau?
Sự thực bào
Tiết kháng thể vô hiệu hóa kháng nguyên (LimphoB)
Phá hủy tế bào đã bị nhiễm khuẩn

(Lim pho T)
Tiết 15:
ĐÔNG MÁU
VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. ĐÔNG MÁU:
Máu
Tế bào máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu
(axitamin, Ca2+)
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. SỰ ĐÔNG MÁU:
Máu
Tế bào máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu
(axitamin, Ca2+)
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
Đông máu là gì?


Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?

Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?

Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?

Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?
Là hiện tượng máu lỏng chảy ra khỏi mạch tạo thành cục máu đông bịt kín vết thương.
Giúp cơ thể tự bảo vệ, chống mất máu khi bị thương.
Đông máu có liên quan tới hoạt động của tiểu cầu là chủ yếu.
Tơ máu kết mạng lưới ôm giữ các tế bào máu tạo thành khối máu đông.
- Bám vào vết rách và bám vào nhau để tạo thành nút tiểu cầu bịt tạm vết rách.
- Giải phóng chất giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông.
Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
Cấu tạo hiển vi cục máu đông
Khối máu đông bịt kín vết thương
I. Đông máu
1. Khái niệm:

2. Cơ chế:
3. Ý nghĩa: Giúp cơ thể tự bảo vệ, chống mất máu khi bị thương.
Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU

Đông máu là hiện tượng hình thành khối
máu đông bịt kín vết thương.
Tại sao máu chảy trong hệ mạch lại không bị đông?
Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
- Ở người có mấy nhóm máu? Đó là những nhóm máu nào?
II. Các nguyên tắc truyền máu
Nghiên cứu thí nghiệm của Cac Lanstâynơ và quan sát hình 15 trả lời các câu hỏi sau:
1. Các nhóm máu ở người
- Hồng cầu của người cho có những loại kháng nguyên nào?
- Huyết tương của người nhận có những loại kháng thể nào? Chúng có gây kết dính hồng cầu không?
Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
Thí nghiệm CacLanstayno (Kaarl Landsteiner)
Huyết tương nhóm máu (người nhận)
Hồng cầu của các nhóm máu người cho
O
A
B
AB
O (α, β)
A (β)
B (α)
AB (0)
Hồng cầu không bị kết dính
Hồng cầu bị kết dính
Thí nghiệm Các Lanstaynơ (Kaarl Landsteiner)
Huyết tương nhóm máu (người nhận)
Hồng cầu của các nhóm máu người cho
O
A
B
AB
O (α, β)
A (β)
B (α)
AB (0)
Kết quả thí nghiệm phản ứng giữa các nhóm máu
- Ở người có mấy nhóm máu? Đó là những nhóm máu nào?
Ở người có 4 nhóm máu: A, AB, B, O
Hồng cầu ở người cho có những kháng nguyên nào?
Hồng cầu người cho có 2 loại kháng nguyên là : A và B
Huyết tương nhóm máu người nhận có những loại
kháng thể nào?
Huyết tường của máu người nhận có 2 loại kháng thể là  (gây kết dính A) và  (gây kết dính B)
Hãy đánh dấu mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ sau:
O O
A A
B B
AB AB
Ở người có 4 nhóm máu : A, B, AB, O
Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu:
1. Các nhóm máu ở người:
II. Các nguyên tắc truyền máu
Thí nghiệm Các Lanstaynơ (Kaarl Landsteiner)
Huyết tương nhóm máu (người nhận)
Hồng cầu của các nhóm máu người cho
O
A
B
AB
O (α, β)
A (β)
B (α)
AB (0)
Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm O được không? Vì sao?
Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV...) có thể truyền cho người khác được không? Vì sao?
Khi truyền máu cần tuân theo nguyên tắc:
+ Xét nghiệm máu trước để lựa chọn nhóm máu cho phù hợp.
+ Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền máu, tránh bị nhận máu nhiễm các tác nhân gây bệnh.
Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
II. Các nguyên tắc truyền máu
2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu:
Máu
Tế bào máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu
(axitamin, Ca2+)
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
CỦNG CỐ
CỦNG CỐ
CỦNG CỐ
Bài tập 1: Trong một gia đình: người bố có nhóm máu O, người mẹ có nhóm máu AB, người con trai có nhóm máu A và người con gái có nhóm máu B.
- Người con trai bị tai nạn giao thông mất rất nhiều máu cần truyền máu gấp, vậy trong gia đình ai là người có thể cho máu?
- Trong trường hợp bố cần phải truyền máu thì trong gia đình họ ai sẽ cho được máu? Và ta sẽ giải quyết như thế nào?