Bài 15. Đông máu và nguyên tắc truyền máu

chào mừng các em đến với tiết học
chúc các em có 1 tiết học tốt
* Kiểm tra bài cũ

Câu 1: Bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể như thế nào?
Thực bào: Dùng chân giả bắt và nuốt vi khuẩn
- Tế bào B tiết ra kháng thể vô hiệu hóa các
kháng nguyên
- Tế bào T phá hủy các tế bào đã nhiễm khuẩn

Các tế bào máu:
Bạch cầu
Hồng Cầu
Tiểu cầu

Tiểu cầu giữ vai trò gì?
?
Chảy máu tay rồi! Làm sao đây?
Bài 15:
ĐÔNG MÁU
VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU

Mô tả hiện tượng sau khi chảy máu? (tốc độ và độ đặc loãng của máu)?
?
Thời gian: 3 phút
* Th¶o luËn:
- Đông máu là gì?

- Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?
Thời gian : 2 phút
I. Đông máu
1. Hiện tượng đông máu
- Đông máu là hiện tượng máu lỏng chảy ra khỏi mạch tạo thành cục máu đông bịt kín vết thương.
2. Vai trò
- Giúp cơ thể chống mất máu khi bị thương.
- Hạn chế mất máu trong quá trình giải phẫu
- Giữ máu không đông trong quá trình truyền
Thời gian: 4 phút
* Thảo luận:

- Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?
- Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?
- Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?
- Vì sao máu trong mạch không đóng lại thành cục (không đông)?

Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?

Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?



Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?


Vì sao máu trong mạch không đóng lại thành cục (ko đông)?
Đông máu có liên quan tới hoạt động của tiểu cầu là chủ yếu.
Tơ máu kết mạng lưới ôm giữ các tế bào máu tạo thành khối máu đông.
Bám vào vết rách và bám vào nhau để tạo thành nút tiểu cầu bịt tạm vết rách.
. Giải phóng enzim giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông bịt kín vết thương.
.Vì khi đó mạch không bị rách, tiểu cầu không bị vỡ và không giải phóng enzim gây đông máu.
Cơ chế đông máu
Máu
Tế bào máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu
(axitamin, Ca2+)
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
- Cơ chế:
Máu lỏng
Các tế bào máu
Huyết tương
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
Chất sinh tơ máu
Vỡ
Enzim
Tơ máu
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Cô y tá đang làm gì?
Truyền máu cho bệnh nhân
1. Các nhóm máu ở người
II. Các nguyên tắc truyền máu

Kết quả thí nghiệm phản ứng giữa các nhóm máu
II. Các nguyên tắc truyền máu
1. Các nhóm máu ở người
- Hồng cầu máu người cho có loại kháng nguyên nào?
- Huyết tương máu của người nhận có loại kháng thể nào?
+ Hồng cầu máu người cho có 2 loại kháng nguyên là: A và B.
+ Huyết tương máu của người nhận có 2 loại kháng thể là  (gây kết dính A) và  (gây kết dính B).
Hồng cầu không bị kết dính
Hồng cầu bị kết dính
O
A
B
AB
AB AB
? Đánh dấu chiều mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ sau:
O O
A A
B B
AB AB
Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu.
Chuyên cho
Chuyên nhận
II. Các nguyên tắc truyền máu
1. Các nhóm máu ở người
- Có 4 nhóm máu : A, B, AB và O
2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu
Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm O được không? Vì sao?

Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV...) có thể truyền cho người khác được không? Vì sao?
Máu có cả kháng nguyên A và B không truyền cho người có nhóm máu O được vì sẽ bị kết dính hồng cầu.
Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được vì không bị kết dính hồng cầu.
Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV...) không được đem truyền cho người khác vì sẽ gây nhiễm các bệnh này cho người được truyền máu
* Khi truyền máu cần tuân theo các nguyên tắc:
- Lựa chọn nhóm máu cho phù hợp (theo sơ đồ truyền máu)
Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền máu.
Truyeàn töø töø.
2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu
* Bài tập
Khoanh tròn vào chữ cái câu trả lời đúng:
1. Tế bào máu nào tham gia vào quá trình đông máu?
A. Hồng cầu
B. Bạch cầu
C. Tiểu cầu
D. Hồng cầu và tiểu cầu.
Khoanh tròn vào chữ cái câu trả lời đúng:
2. Hồng cầu không có cả A và B, huyết tương có α và β là đặc điểm của nhóm máu::
A. nhóm A
B nhóm O
C. nhóm B
D. nhóm AB
Khoanh tròn vào chữ cái câu trả lời đúng:
3. Máu có kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu:
A. Nhóm A
B. Nhóm AB
C. Nhóm B
D. Nhóm O
? Tình huống:
Bệnh nhân bị thương nặng và mất nhiều máu, bác sĩ quyết định truyền ngay máu và lấy máu của bệnh viện. Người nhà bệnh nhân thắc mắc: “Tại sao lại không thử máu và lấy máu của người nhà để truyền cho người bệnh”.
Em hãy giải thích giúp bác sĩ cho người nhà bệnh nhân hiểu?
Đáp án:
Trong trường hợp khẩn cấp, cần truyền ngay máu cho bệnh nhân mất nhiều máu không có thời gian để bệnh viện lấy máu và thử máu. Do vậy bác sĩ đã quyết định phải truyền máu ngay để cứu sống bệnh nhân.
Nhóm máu được truyền là nhóm máu O  không cần xét nghiệm máu của người nhận
Hướng dẫn về nhà
Làm câu 2, 3 SGK- 50.
Đọc "em có biết."
Ôn tập cấu tạo và hoạt động hệ tuần hoàn của thỏ.
Chuẩn bị câu hỏi:
+ Cấu tạo hệ tuần hoàn ở người
+ Đường đI của máu trong vòng tuần hoàn lớn và vòng tuần hoàn nhỏ.

Em có biết?
Phong tr�o hi?n mỏu nhõn d?o
Ngày 7/4 là ngày hiến máu nhân đạo ở Việt Nam
Thực hiện tháng 11 năm 2009
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT