Bài 15. Đông máu và nguyên tắc truyền máu

Kính chào quý thầy cô giáo và các em!
Nêu thành phần cấu tạo của máu và vai trò các thành phần của máu?

ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC
TRUYỀN MÁU
Tiết 15
Bài 15
I. ĐÔNG MÁU
Máu lỏng
Tế bào máu
Huyết tương
vỡ
enzim
Chất sinh tơ máu
Ca2+
Huyết thanh
Khối máu đông
Tơ máu (fibrin)
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
Sơ đồ cơ chế đông máu
Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I. Đông máu:

Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?


Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?


Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?


Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?
Giúp bảo vệ cơ thể không mất máu khi bị thương
Liên quan tới tiểu cầu là chủ yếu và có sự tham gia của ion Ca2+ có trong huyết tương
Nhờ búi tơ máu ôm giữ các tế bào máu làm thành khối máu đông bịt kín vết thương
Tiểu cầu vỡ giải phóng enzm tham gia vào quá trình đông máu
I. ĐÔNG MÁU
Thảo luận nhóm để hòan thành vào PHT: 5’
I. ĐÔNG MÁU:
Máu lỏng
Các tế bào máu
Huyết tương

Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
Vỡ
Enzim
Chất sinh tơ máu
Tơ máu
Huyết thanh
Khối máu đông
Ca++
SƠ ĐỒ QUÁ TRÌNH ĐÔNG MÁU
- Lượng tiểu cầu trong 1ml máu người khoảng 200-300 nghìn, tuổi thọ của tiểu cầu từ 8- 10 ngày.
- Ở người có số lượng tiểu cầu quá ít, dưới 35000/ml máu, máu sẽ khó đông khi bị chảy máu.
- Nếu người bị vết thương sâu, rộng, khó cầm máu cần được cấp cứu bằng biện pháp đặc biệt: sơ cứu, tiêm thuốc cầm máu làm máu nhanh đông.
- Vậy muốn giữ máu không đông khi ra khỏi mạch ta làm thế nào?
- Làm kết tủa Ca++
- Lấy hết tơ máu.
- Trong y học sử dụng phương pháp này để làm gì?
Giữ máu không đông để truyền máu.
I. Đông máu.
Tiết 15: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
II. Các nguyên tắc truyền máu
1. Các nhóm máu ở người
Thí nghiệm của Các Lanstâynơ
Các Lanstâynơ (Karl Landsteiner) đã dùng hồng cầu của một người trộn với huyết tương của những người khác và ngược lại, lấy huyết tương của một người trộn với hồng cầu của những người khác.
Thí nghiệm Các Lanstaynơ (Kaarl Landsteiner)
Hồng cầu không bị kết dính

Hồng cầu bị kết dính
Tổng hợp lại : có 4 nhóm máu.
Hãy đánh dấu mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ:
SƠ ĐỒ TRUYỀN MÁU:
II. CÁC NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU:
O
O
A
A
AB
AB
B
B
1. Các nhóm máu ở người:
2. Các nguyên tắc tuân thủ khi truyền máu:
Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu là gì?
_ Xét nghiệm máu trước khi truyền để lựa chọn máu truyền cho thích hợp (tránh hồng cầu người cho bị kết dính trong huyết tương người nhận gây tắc mạch).
_ Tránh nhận máu nhiễm các tác nhân gây bệnh.

1
2
3
4
5
6
7
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
Hàng 1: Có 7 chữ cái
Đây là môt loại tế bào máu chứa huyết sắc tố Hb tạo màu đỏ cho máu, có chức vận chuyển O2, CO2
Hàng 2: Có 7 chữ cái
Đây là một loại tế bào máu khi vỡ giải phóng ra enzim làm chất sinh tơ máu biến thành tơ máu
Hàng 3: Có 10 chữ cái
Đây là một thành phần máu có 90% là nước, 10% là các chất khác: chất dinh dưỡng, kháng thể......
Hàng 4: Có 11 chữ cái
Tên một thành phần có trên hồng cầu dựa vào sự có mặt của nó để xác định nhóm máu
Hàng 5: Có 7 chữ cái
Đây là hiện tượng máu chảy ra khỏi mạch vón lại thành cục
Hàng 6: Có 8 chữ cái
Tên một thành phần có trong huyết tương gây kết dính kháng nguyên tương ứng trên hồng cầu.
Hàng 7: Có 7 chữ cái
Tên một loại tế bào máu tham gia bảo vệ cơ thể khi vi khuẩn, vi rút xâm nhập vào.
Đây là một hoạt động mang ý nghĩa nhân đạo, đang được phát động mạnh mẽ và thu hút rất nhiều người tham gia ?
Ở Việt Nam lấy ngày 7 tháng 4
là ngày HIẾN MÁU NHÂN ĐẠO
Lợi ích của việc hiến máu.
- Về nhà học bài, trả lời câu hỏi SGK T50
- Đọc phần “Em có biết”.
- Chuẩn bị trước bài mới. bài 16: Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết.
- Xem lại kiến thức tuần hoàn của lớp thú

Huướng dẫn về nhà
CHÚC
CÁC THẤY CÔ GIÁO MẠNH KHỎE
CÁC EM CHĂM NGOAN HỌC GIỎI!
CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY!
1- Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
2- Máu không có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?
3- Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV,...) có thể đem truyền cho người khác được không? Vì sao?
- Không. Vì gây kết dính với  và 
- Được. Vì không gây kết dính
- Không. Vì gây nhiễm bệnh cho người nhận máu.
TRẢ LỜI CÂU HỎI
Bài tập vận dụng
Một người bị tai nạn mất rất nhiều máu được đưa vào viện cấp cứu, Bác sĩ cho truyền máu ngay mà không xét nghiệm.
Vậy máu đem truyền là nhóm gì? Vì sao không cần xét nghiệm?
Bài tập vận dụng
Trong một gia đình người bố có nhóm máu B, người mẹ có nhóm máu O, người con trai có nhóm máu B.

Người con trai bị tai nạn giao thông mất rất nhiều máu,
cần truyền máu gấp. Vậy ai là người trong gia đình có
thể truyền máu cho con?
Trong mỗi nhóm máu có kháng nguyên và kháng thể nào?
Không có
α, β
A
β
B
α
A, B
Không có
(antibodies β)
(antibodies α)
(α, β)