Bài 15. Chiếc lược ngà

1/ Vì sao trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa - pa” tác giả Nguyễn Thành Long lại không đặt tên cho các nhân vật của mình – kể cả nhân vật chính?
2/ Khái quát ý nghĩa văn bản “Lặng lẽ Sa-pa”?

Trả lời:
Không đặt tên cho nhân vật nào trong truyện , tác giả muốn nói về những người vô danh lặng lẽ, mê say cống hiến, không cần ai biết đến. Họ gồm đủ mọi lứa tuổi, làm mọi ngành nghề. Họ có thể ở ngay Sa-pa hoặc là khách của Sa-pa.
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi
Ý nghĩa văn bản: Lặng lẽ Sa-pa là câu chuyện về cuộc gặp gỡ với những con người trong một chuyến đi thực tế của nhân vật ông họa sĩ. Qua đó tác giả thể hiện niềm yêu mến đối với những con người có lẽ sống cao đẹp đang lặng lẽ cống hiến quên mình cho Tổ quốc.


Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng
Tiết 71
Van b?n
(Trích "Chiếc lược ngà"-Nguyễn Quang Sáng )
Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng
A.Tìm hiểu chung:
1- Tác giả: SGK
- Nguy?n Quang Sỏng quờ ? An Giang, l� nh� van m� cu?c s?ng v� sỏng tỏc g?n li?n v?i vựng d?t Nam b? trong hai cu?c khỏng chi?n ch?ng th?c dõn Phỏp,d? qu?c Mi v� sau hũa bỡnh (1975)

- Tác phẩm tiêu biểu: Người quê hương, Mùa gió chướng, Cánh đồng hoang...
- Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.

Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng
2. Tác phẩm:
- "Chi?c lu?c ng�"du?c vi?t năm 1966 khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam Bộ trong thời kỳ chống Mỹ.
- Vị trí văn bản: N?m phần giữa của truyện.

Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng


B. Đọc - hiểu văn bản
I/ Đọc và kể tóm tắt văn bản:
Nhìn tranh vẽ kÓ tãm t¾t néi dung ®o¹n trÝch
Ông Sáu về thăm gia đình. Bé Thu không nhận ba vì vết thẹo trên mặt.
Thu nhận ra ba cũng là lúc ông Sáu phải ra đi.

Ông Sáu dồn hết tình cảm vào làm chiếc lược ngà

Trước lúc hi sinh, ông còn kịp đưa cây lược cho người bạn

Tóm tắt doạn trích: Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến. Mãi đến khi con gái lên 8 tuổi, ông mới có dịp về thăm nhà, thăm con. BéThu không nhận cha vì vết sẹo trên mặt khiến ba em không giống với người trong bức ảnh chụp mà em đã biết. Em đối xử với ba như người xa lạ. Đến lúc Thu nhận ra cha, tình cha con thức dậy mãnh liệt trong em thì cũng là lúc ông Sáu phải ra đi. Ở khu căn cứ người cha dồn hết tình cảm nhớ thương yêu quí đứa con vào việc làm một chiếc lược bằng ngà voi để tặng con như lời đã hứa trước lúc lên đường.Trong một trận càn, ông hi sinh. Trước lúc nhắm mắt ông còn kịp trao cây lược cho người bạn.
II/Từ khó: SGK (tr201,202)

III/ Tình huống truyện:
Truyện đã thể hiện tình cha con sâu sắc của hai cha con ông Sáu trong hai tình huống:

*Hai cha con gặp nhau sau tám năm xa cách, nhưng thật trớ trêu là bé Thu không nhận ra cha, đến lúc em nhận ra và biểu lộ tình cảm thắm thiết thì ông Sáu lại phải ra đi. Đây là tình huống cơ bản của truyện.


*? khu can c?, ụng Sỏu d?n t?t c? tỡnh yờu
thuong v� mong nh? v�o vi?c l�m cõy lu?c
ng� d? t?ng con, nhung ụng dó hi sinh khi
chua k?p trao mún qu� ?y cho con gỏi.

Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng
IV/ Phân tích
1/Nhân vật ông Sáu:
a/ Khi ụng Sỏu m?i
v? d?n nh�:
+ Cái tình người cha cứ nôn nao trong ông, thuyền chưa kịp cập bến, ông Sáu đã nhảy thót lên bờ
+ Anh vừa bước vừa khom người đưa tay đón chờ con, không ghìm nổi xúc động.
+ Khi con khóc thét, vụt chạy đi ông đứng sững lại đó, nỗi đau đớn khiến mặt ông sầm lại, hai tay buông xuống như bị gãy







Tìm những chi tiết
miêu tả hành động tâm
trạng của nhân vật
ông Sáu khi mới về
đến nhà?
b Trong những ngày đoàn tụ:
*Thảo luận nhóm:
Hãy tóm tắt những việc làm và tâm trạng của ông Sáu trong những ngày đoàn tụ với con?
*Trong ba ngày phép ông không đi đâu xa lúc nào cũng vỗ về con, mong được nghe một tiếng ba của con bé nhưng con bé cứng đầu không chịu gọi, dù rơi vào thế bí.
* Đến bữa ăn ông gắp cho con miếng trứng cá nhưng nó hất ra, buồn giận không kịp suy nghĩ ông đã đánh mắng con.
* Buổi chia tay, ông đau khổ bất lực chào con, sợ con lại giẫy nẫy.
* Khi con bất ngờ gọi ba, ông sung sướng cảm động hạnh phúc vô cùng.
c/Nh?ng ng�y xa con:
Tâm trạng và hành động của ông Sáu khi xa con trở lại chiến khu như thế nào?
*Càng nhớ con ông càng day dứt ân hận vì đã đánh con,
*Quyết tâm làm chiếc lược ngà như lời hứa với con
*Chiếc lược làm xong như gỡ rối tâm trạng ông được phần nào, nhớ con ông mang lược ra ngắm.
*Giờ phút cuối cùng trước lúc hi sinh, người chiến sĩ ấy chỉ yên lòng ra đi khi biết chiếc lược sẽ được chuyển tận tay con gái.
Sơ kết: Với cách miêu tả nội tâm đặc sắc, cách tạo tình huống truyện bất ngờ, tác giả đã giúp người đọc cảm nhận được nỗi niềm của một người cha chiến sĩ thương con sâu nặng trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.

Qua việc tìm hiểu phân tích nỗi niềm hành động của người cha trong ba thời điểm, em có nhận xét gì về nhân vật ông Sáu ?
Ông Sáu là người cha chiến sĩ có tình phụ tử thiêng liêng sâu nặng trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh
Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng
Dúng vai nhõn v?t ụng Sỏu k? l?i do?n t?: "D?n lỳc du?c v? cỏi tỡnh .... kờu thột lờn Mỏ! Mỏ!"
LUYỆN TẬP
Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng
-Phõn tớch hỡnh ?nh nhõn v?t bộ Thu d? th?y ni?m khao khỏt tỡnh cha c?a ngu?i con (Tr? l?i cõu h?i s? 2 -SGK )
V. Hướng dẫn học ở nhà
1-Luyện đọc thêm và tóm tắt văn bản
2- Học bài và hoàn thành bài tập v�o v?
3- Soạn tiếp:
Chân thành cảm ơn
các thầy cô và các em !