Bài 15. Chiếc lược ngà

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ
Giáo viên: Phan Thành Nhơn
Trường THCS Tân Khánh Đông
Kiểm tra bài cũ:

Em hãy trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của anh thanh niên trong truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long?

Trả lời:
Vẻ đẹp của anh thanh niên thể hiện qua việc làm, cách sống, cách suy nghĩ, tình cảm và quan hệ với mọi người.
- Là người yêu nghề, có ý thức trách nhiệm trong công việc, ý thức kỷ luật cao.
- Là người có tính tình cởi mở, ân cần chu đáo, hiếu khách, khiêm tốn.
- Lạc quan yêu đời, sẵn sàng cống hiến tuổi trẻ, tài năng cho đất nước.
Tiết 71,72: Văn bản
(Trích)
Nguyễn Quang Sáng
I/ Gio?i thiờ?u:
1- Tác giả:
- Nguyễn Quang Sáng (bút danh Nguyễn Sáng) sinh 12/01/1932, quê ở xã Mỹ Luông, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.
- Ông là nhà văn đã từng trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ cứu nước.
Nguyễn Quang Sáng
Đề tài chủ yếu viết về cuộc sống con người Nam Bộ qua 2 cuộc kháng chiến cũng như sau hoà bình.
* Phong cách viết văn giản dị, chân thực, sâu sắc trong khắc họa tâm lí con người, đậm chất Nam Bộ.
- Ông sáng tác nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản phim... với những tác phẩm tiêu biểu như: Người quê hương, Mùa gió chướng, Cánh đồng hoang, Đất lửa, Chiếc lược ngà...
* Ông được nhận rất nhiều giải thưởng văn học nghệ thuật cao quí. Ông là nhà văn đạt giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.
2. Tác phẩm:
- "Chiếc lược ngà" sáng tác năm 1966 khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam Bộ - thời kì chống Mĩ.
- Vị trí văn bản: Thuộc phần giữa truyện.
II/ Đọc, hiểu văn bản:
1- Do?c, gia?i thi?ch tu` kho?,
to?m ta?t:
- Ông Sáu ra đi kháng chiến đến khi con gái lên tám tuổi. Ông mới có dịp về thăm nhà, thăm con.
- Bé Thu không nhận ra ba vì vết thẹo trên mặt không giống với người ba trong bức ảnh và đã đối xử như người lạ.
- Khi được bà giải thích, Thu nhận ra ba, tình ba con thức dậy mãnh liệt thì cũng là lúc ông Sáu phải ra đi.
- Ở nơi căn cứ, ông Sáu dồn hết tình cảm yêu quí, nhớ thương bé Thu vào làm chiếc lược ngà để tặng con.
- Trong trận càn, ông Sáu hi sinh. Trước khi nhắm mắt ông còn kịp đưa cây lược cho người bạn để trao lại cho cô con gái.

2- Nụ?i dung chi?nh:
Ca ngợi tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong cảnh éo le của chiến tranh.
3- Tình huống truyện:
Câu hỏi 1: Tình cha con sâu sắc thiêng liêng của ông Sáu và bé Thu thể hiện trong mấy tình huống? Kể lại những tình huống đó?
* Tình huống 1:
Ông Sáu về phép thăm nhà, nhưng thật trớ triu là bé Thu đã không nhận ông là ba, đến lúc hiểu ra sự thật thì ba con phải chia tay.
 Tình cảm mãnh liệt của bé Thu với ba.

* Tình huống 2:
Ở khu căn cứ, ông dành hết tình thương, mong nhớ làm cây lược để tặng con, nhưng ông đã hi sinh chưa kịp trao món quà cho con.
 Tình cảm sâu sắc của cha với con.
III/ Tìm hiểu văn bản:
1.Nhân vật bé Thu :

Khi mới gặp ông Sáu:
...con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác lạ lùng...
- Bé Thu giật mình, ngơ ngác, lạ lùng, hốt hoảng, tái mặt, bổ chạy thét lên: "Má! Má!"....
 Ngạc nhiên, ngờ vực, sợ hãi, né tránh.
a) Thái độ và hành động của bé Thu trước khi nhận ra ông Sáu là ba:

Những ngày ông Sáu ở nhà:

Câu hỏi (học sinh thảo luận):
Trong những ngày ông Sáu ở nhà, Bé Thu có thái độ, hành động gì? Em có suy nghĩ gì về thái độ, hành động của bé Thu?

Những ngày ông Sáu ở nhà:
Bé Thu nói trổng, không chịu kêu ba...
- Không chịu nhờ ông Sáu chắt nước cơm dùm, tự chắt lấy...
- Hất cái trứng cá, oà khóc, bỏ chạy sang bà ngoại...


? Cỏ tớnh uong ng?nh, cuong quy?t, dỏo d?, th? hi?n nột h?n nhiờn, ngõy tho.
 Tình cảm sâu sắc, chân thật nhưng cũng thật dứt khoát, rạch ròi của bé Thu với người ba trong ảnh, ẩn chứa cả sự kiêu hãnh của trẻ thơ về tình yêu ba.

 Giá trị tố cáo chiến tranh.

 Tài quan sát, thuật lại sinh động của người kể chuyện, am hiểu tâm lí trẻ của tác giả.

b) Thái độ và hành động của bé Thu khi nhận ra người cha:

Nhận ra cha trong tiếng kêu “như xé sự im lặng và như cả gan ruột mọi người”
2. Tình cảm cha con sâu nặng:
Thể hiện sâu sắc khi ông Sáu ở tại khu căn cứ.
Nỗi nhớ thương, day dứt, ân hận vì trót đánh, mắng con gái.
Dồn hết công sức, tâm trí vào việc làm cây lược.
Chiếc lược đã làm dịu nỗi ân hận, nỗi nhớ đối với con gái.
Ông Sáu hi sinh trong một trận càn, khi chưa kịp trao chiếc lược cho con gái.
IV.Tổng kết:
Bằng việc sáng tạo tình huống bất ngờ mà tự nhiên, hợp lí, đoạn trích truyện Chiếc lược ngà đã thể hiện thật cảm động tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.
Truyện thành công trong việc miêu tả tâm lí và xây dựng tính cách nhân vật, đặc biệt là nhân vật bé Thu.

Chợ Mới, An Giang quê của tác giả Nguyễn Quang Sáng

Mỹ Luông, Chợ Mới, An Giang quê của tác giả Nguyễn Quang Sáng

Dặn dò:

Chuẩn bị văn bản Cố hương
Chân thành cám ơn thầy cô và các em!