Bài 15. Chiếc lược ngà

các thầy cô giáo về dự giờ
Môn Ngữ văn 9
Nhiệt liệt chào mừng
Người thực hiện : Nguyễn Văn Cử
Trường THCS Nghĩa Phong
Tiết 71: Văn bản
các thầy cô giáo về dự giờ
Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo về dự giờ
Nhiệt liệt chào mừng
Trân trọng chào đón quý thầy cô về dự giờ !
Môn Ngữ Văn 9
Năm học 2009-2010
Tiết 71: Văn bản
Chiếc lược ngà
( Trích - Chiếc lược ngà )
Nguyễn Quang Sáng
Tiết 71: Văn bản
Chiếc lược ngà
( Trích - Chiếc lược ngà )
Nguyễn Quang Sáng
Ông sáng tác nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản phim... với những tác phẩm tiêu biểu như: Người quê hương, Mùa gió chướng, Cánh đồng hoang...
Ông được nhận rất nhiều giải thưởng văn học nghệ thuật cao quí.
Ông là nhà văn đạt giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt II năm 2000.
I/ Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
1- Tác giả:
- Nguyễn Quang Sáng (bút danh Nguyễn Sáng) sinh 12/01/1932, quê ở xã Mỹ Luông - huyện Chợ Mới - tỉnh An Giang.
- Ông là nhà văn đã từng trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước.
* Đề tài sáng tác:
Ông chủ yếu viết về cuộc sống con người Nam Bộ qua 2 cuộc kháng chiến cũng như sau hoà bình.
* Phong cách viết văn:
- giản dị, chân thực, sâu sắc trong khắc hoạ tâm lý con người, đậm chất Nam Bộ.
2- Tác phẩm:
- "Chiếc Lược Ngà" sáng tác năm 1966 khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam Bộ - thời kỳ chống Mỹ.

* Hoàn cảnh sáng tác truyện ngắn " Chiếc lược ngà":
"Dói an thì an ng?u nghi?n, còn tôi dói vi?t thì ch? trong ngòi bút c? tr�o ra - Không có b�n d? vi?t - Tôi ng?i trên xu?ng, l?y t?m ván kê lên hai d?u g?i l�m b�n - C?nh cái "b�n vi?t" l� chi?c c?n câu. Khi vi?t tôi nhu không nghe th?y ti?ng máy bay ph?n l?c, nhu không nghe ti?ng bom n? r?n trên d?ng nu?c, ti?ng pháo "đì đùng" b? lo?i ra hai tai tôi, tôi c? c?m d?u vi?t, vi?t v� vi?t - Tôi vi?t miên man, vi?t m?t m?ch t? ch? d?u d?n ch? cu?i, ch? t? trong đầu tôi ch?y xu?ng ngòi bút, ch?y nhu dòng su?i t? trên thác d? xu?ng v?y - Chi?c lu?c ng� Truy?n ng?n vi?t trong m?t bu?i sáng, bu?i sáng ng�y 23.9.1966."

II/ Đọc, tìm hiểu chung văn bản:
* Đọc:
* Tóm tắt:
1
2
3
4
5
6
Hướng dẫn đọc

- Người kể chuyện : giọng kể mạch lạc , đầm ấm , ngậm ngùi, xúc động
- Ông Sáu : giọng âu yếm, xúc động khi mới được gặp con;buồn bực, khổ tâm khi bé Thu không chịu nhận ông là cha.
- Bé Thu: giọng thất thanh khi sợ hãi ; trống không cộc lốc , lạnh nhạt khi chưa nhận ra ông Sáu là cha; giọng xúc động khi chia tay Ba.
- Trong trận càn, ông Sáu hi sinh. Trước khi nhắm mắt ông còn kịp đưa cây lược cho người bạn để trao lại cho cô con gái.
* Tóm tắt:
- Ông Sáu ra đi kháng chiến đến khi con gái lên tám tuổi, ông mới có dịp về thăm nhà, thăm con.
- Bé Thu không nhận ra ba vì vết thẹo trên mặt không giống với người ba trong bức ảnh nên đã đối xử như người lạ.
- Khi được bà giải thích, Thu nhận ra ba, tình ba con thức dậy mãnh liệt thì cũng là lúc ông Sáu phải ra đi.
- ở nơi căn cứ, ông Sáu dồn hết tình cảm yêu quí, nhớ thương bé Thu vào làm chiếc lược ngà để tặng con.
II/ Đọc, tìm hiểu chung văn bản:
* Đọc:
* Tóm tắt:
* Thể loại:
Truyện ngắn
* Phương thức biểu đạt:
Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm, nghị luận
* Tình huống:
2 tình huống:
- Sau tám năm xa cách ông Sáu mới có dịp về thăm nhà và con, nhưng bé Thu lại không nhận ra ba , đến lúc thu nhận ra ba thì cũng là lúc ông Sáu phải chia tay.

- ở chiến khu ông Sáu đã dồn hết tình cảm yêu thương, nhớ mong con để làm cây lược ngà tặng con, lược làm xong chưa kịp tặng con thì ông đã hi sinh.
* Nội dung văn bản:
Tình cha con sâu nặng
* Bố cục:
2 phần:
- P1: Từ đầu -> . vừa nói vừa từ từ tuột xuống.
( Thái độ tình cảm của bé Thu từ lúc đầu gặp ba đến khi chia tay.)
- P2: Sau đó -> .anh mới nhắm mắt đI xuôi.
( Tình cảm thiêng liêng của ông Sáu dành cho con.)
... Anh bước vội vàng với những bước dài, rồi dừng lại kêu to:
- Thu ! Con.
Vừa lúc ấy , tôi đã đến gần anh.Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng , con anh sẽ chạy xô vào lòng anh , sẽ ôm chặt lấy cổ anh. Anh vừa bước , vừa khom người đưa tay đón chờ con. Nghe gọi , con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác , lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động . Mỗi lần bị xúc động, vết thẹo dài bên má lại ửng đỏ lên , giần giật, trông rất dễ sợ. Với vẻ mặt xúc động ấy và hai tay vẫn đưa về phía trước , anh chầm chậm bước
tới , giọng lặp bập run run :
- Ba đây con !
- Ba đây con !
Con bé thấy lạ quá, nó chớp mắt nhìn tôi như muốn hỏi đó là ai, mặt nó bỗng tái đi, rồi vụt chạy và kêu thét lên : "Má! Má !". Còn anh, anh đứng sững lại đó, nhìn theo con...
* Khi mới gặp ông Sáu:
III/ Tìm hiểu chi tiết:
I- Diễn biến tâm lí và tình cảm của nhân vật bé Thu .
? Ngạc nhiên, ngờ vực, sợ hãi.
Nó liền lấy đũa soi vào chén,để đó rồi bất thần hất cái trứng cá ra,cơm văng tung tóe cả mâm.
Nó cầm đũa, gắp lại cái trứng cá vào chén, rồi lặng lẽ đứng dậy bước ra khỏi mâm. ..
Nó nhảy xuống xuồng,... cố làm cho dây lòi tói khua rổn rảng, khua thật to.
Nó sang nhà ngoại mét với ngoại và khóc ở bên ấy.
*Trước khi Thu nhận ra ba:
- Suốt ngày anh chẳng đi đâu xa, lúc nào cũng vỗ về con.
Anh mong nghe được một tiếng "ba" của con bé.
Nó bảo: Thì má cứ kêu đi.

Phải gọi nhưng nó lại nói trổng:
+ Con kêu rồi mà người ta không nghe.
+ Nó cũng lại nói trổng: " Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái !"; "Cơm sôi rồi, nhão bây giờ !"

- Tự làm lấy : " Nó loay hoay rồi nhón gót lấy cái vá múc ra từng vá nước "
=>Ông càng vỗ về con bé càng đẩy ra. Chẳng bao giờ chịu gọi một tiếng`ba".
=> Nó cự tuyệt, quyết liệt trước sự quan tâm của ông Sáu.
=> Ngang ngạch, bướng bỉnh.
- Có ý kiến cho rằng: Khi hất tung cái trứng cá ra khỏi bát cơm, khi bị đánh mắng, khi nó lặng lẽ nhặt lại cái trứng cá đặt vào bát, lặng lẽ đứng dậy bỏ xuống xuồng chèo về bên nhà ngoại là lúc Thu thể hiện tình yêu mãnh liệt nhất của mình dành cho ba.
* Em có nhất trí với ý kiến trên không�? vì sao�?
Thảo luận
- Hành động hất cái trứng cá tung khỏi bát cơm chính là lúc nó thể hịên sự căm ghét anh Sáu cao độ và lúc đó nó càng tỏ ra lầm lì sẵn sàng chịu đựng và bỏ đi bất cần. Nó không kìm nén được phản ứng của mình nữa.
=> Điều đó nó chứng tỏ nó yêu thương ba nó ( người trong ảnh chụp cùng má nó khác hoàn toàn người đàn ông đáng ghét cứ muốn thay thế ba nó này). Phản ứng tâm lý của em hoàn toàn tự nhiên, nó còn chứng tỏ em có cá tính mạnh mẽ, tình cảm của em sâu sắc, chân thật,em chỉ yêu ba khi tin chắc chắn người ấy là ba. Trong cái cứng đầu của em có ẩn chứa sự kiêu hãnh trẻ thơ về một tình yêu dành cho người ba khác - người trong tấm hình chụp chung với má.
* Luyện tập:
1. Trình bày cảm nhận của em về thái độ tình cảm của nhân vật bé Thu trong những ngày đầu gặp cha?
Xin trân trọng cảm ơn các thầy cô về giáo về dự giờ thăm lớp !
Chúc thầy cô và các em mạnh khoẻ!
A- Sự đoàn tụ của gia đình ông Sáu sau tám năm xa cách.
B- Nỗi vui mừng của ông Sáu khi gặp con.
C- Nỗi day dứt, ân hận của bé Thu khi chia tay ba.
D- Tình cảm sâu sắc, cảm động, thắm thiết của ba con ông Sáu trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.
* Luyện tập:
1- Bài nhanh :
Chọn đáp án trả lời đúng nhất cho nội dung của văn bản?
Thái độ và hành động của bé Thu đối với ba khi mới gặp và những ngày ở nhà có vẻ trái ngược nhau nhưng thực ra lại xuất phát từ sự nhất quán trong suy nghĩ, tính cách của em. Em hãy giải thích điều đó?
2 Bài tập : Thảo luận
+ Bé Thu là em bé bướng bỉnh nhưng rất dễ thương
+ Bé Thu yêu ba, phản ứng không chấp nhận người khác là ba ruột của mình...