Bài 15. Chiếc lược ngà

Tuần 16 - Tiết 76 - 77
Văn bản :
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
(Trích)
Kieåm tra baøi cuõ
Khi d?c " L?ng l? Sa Pa", ?n tu?ng c?a em v? m?nh d?t v� con ngu?i Sa Pa nhu th? n�o?
Những hậu quả của cuộc chiến tranh để lại
Tiết 76 - 77: Chiếc Lược Ngà
(Trích)
Nguyễn
Quang
Sáng
I/ Giới thiệu chung:
1/ Taùc giaû:
- Nguyeãn Quang Saùng sinh naêm 1932, queâ ôû huyeän Chôï Môùi, tænh An Giang.
- OÂng laø nhaø vaên töøng traûi qua 2 cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp vaø choáng Mó
- Taùc phaåm cuûa oâng coù nhieàu theå loaïi: tieåu thuyeát, truyeän ngaén, kòch baûn phim vaø haàu nhö chæ vieát veà cuoäc soáng vaø con ngöôøi Nam Boä trong hai cuoäc chieán cuõng nhö trong hoøa bình.
Hãy cho biết vài nét về tác giả Nguyễn Quang Sáng?
Chân dung của nhà văn Nguyễn Quang Sáng
2/ Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm:
Truyện ngắn Chiếc lược ngà được viết năm 1966 (khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam Bộ) và được đưa vào tập truyện cùng tên.
Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?
OÂng Saùu xa nhaø ñi khaùng chieán. Maõi ñeán khi con gaùi leân taùm tuoåi, oâng môùi coù dòp veà thaêm nhaø, thaêm con. Beù Thu khoâng nhaän ra ba vì seïo treân maët cuûa ba laøm ba khoâng gioáng vôùi ngöôøi trong böùc aûnh maø em ñaõ bieát. Em ñoái xöû vôùi ba nhö ngöôøi xa laï. Ñeán luùc Thu nhaän ra ba, tình cha con thöùc daäy maõnh lieät trong em thì cuõng laø luùc oâng Saùu phaûi ra ñi. ÔÛ khu caên cöù, ngöôøi cha doàn heát tình caûm yeâu quyù, nhôù thöông ñöùa con vaøo vieäc laøm chieác löôïc baèng ngaø voi ñeå taëng coâ con gaùi beù boûng. Trong moät traân caøn, oâng hi sinh. Tröôùc luùc nhaém maét, oâng coøn kòp trao caây löôïc cho ngöôøi baïn.
Em hãy kể tóm tắt cốt truyện đoạn trích trong khoảng 8 -10 câu?
II/ Phân tích:
1/ Tình huoáng truyeän:
- Hai cha con gaëp nhau sau taùm naêm xa caùch, nhöng trôù treâu laø beù Thu khoâng nhaän ba, ñeán luùc em nhaän ra vaø bieåu loä tình caûm thaém thieát thì oâng Saùu laïi phaûi ra ñi.
- ÔÛ khu caên cöù, oâng Saùu doàn heát tình yeâu thöông vaø mong nhôù ñöùa con vaøo vieäc laøm chieác löôïc ngaø ñeå tặng con, nhöng oâng ñaõ hy sinh khi chöa kòp trao moùn quaø aáy cho con
Em hãy cho biết tình huống éo le của truyện ?
Nếu như tình huống này thể hiện tình cảm của bé Thu đối với cha, vậy thì tình huống nào thể hiện tình cảm c?a ông Sáu dành cho con ?
2/Hình ảnh bé Thu trong lần
cha về thăm nhà:
a/ Trước khi Thu nhận ông Sáu là cha:
- Khi anh Sáu định ôm hôn con -> Thu hốt hoảng, tái mặt bỏ chạy, thét lên.
- Khi mẹ nó bảo mời ba vô ăn cơm, con bé nói trổng, không chịu kêu ba, và khi cần nhờ chắt nước cơm dùm => tỏ thái độ bất cần, ương ngạnh.
=> cá tính mạnh mẽ, tình cảm sâu sắc và chân thật với người ba -> tâm lí tự nhiên
b. Thái độ và hành động của Thu khi nhận ra người cha :
-Nó vừa ôm chặt lấy cổ ba nó vừa nói trong tiếng khóc : “Không cho ba đi nữa ! Ba ở nhà với con !”.
Nó bỗng kêu thét lên : “Ba…a…a… ba !”.
Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài trên má.
Thu tỏ ra ngờ vực, lảng tránh.
Khi gặp ông Sáu, Thu hốt hoảng, mặt tái đi, vụt chạy, kêu thét lên.
Thu gọi trống không với ông Sáu.
Không nhờ ông Sáu chắt nước nồi cơm to, hất cái trứng cá mà ông Sáu gắp cho.
Bị ông Sáu đánh bỏ về ngoại, cố ý khua dây cột xuồng kêu thật to.
Thái độ và hành động của Thu khi nhận ra người cha
Nó bỗng kêu thét lên : “Ba…a…a…ba !”.
-Nó vừa ôm chặt lấy cổ ba nó vừa nói trong tiếng khóc :
“Không cho ba đi nữa ! Ba ở nhà với con !”.
-Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài trên má.
Thái độ và hành động của Thu trước khi nhận ra người cha
So sánh thái độ và hành động của Thu trước và khi nhận ra cha ?
b. Thái độ và hành động của Thu khi nhận ra người cha :

Thái độ và hành động của bé Thu đột ngột thay đổi hoàn toàn.
Khi nghe giải thích về vết sẹo Thu ân hận và hối tiếc.
b. Thái độ và hành động của Thu khi nhận ra người cha :
Bao nhiêu tình cảm dồn nén bấy
lâu xa cách nay bùng ra thật mạnh
mẽ, xen lẫn cả sự hối hận.







Lúc bấy giờ tình cảm của bé
Thu đối với ông Sáu ra sao ?
Chứng kiến những biểu hiện tình cảm ấy,
trong cảnh ngộ ấy em có suy nghĩ gì ?
Trao đổi theo nhóm 2 phút.
Qua những hành động và thái độ của
bé Thu đối với ông Sáu, em có nhận
xét gì về tính cách của Thu ?
c. Một số nét tính cách của Thu thể hiện qua tâm lí và hành động :

-Tình cảm sâu sắc, mạnh mẽ, thật dứt khoát, rạch ròi; cá tính cứng cỏi tưởng như ương ngạnh nhưng vẫn hồn nhiên, ngây thơ.
-Tác giả am hiểu về tâm lí trẻ em và diễn tả rất sinh động.
3.Tình cảm cha con sâu nặng ở ông Sáu :
Thảo luận nhóm 3 phút.
Tình cảm của ông Sáu đối với con thể hiện qua những chi tiết, sự việc nào ?
3. Tình cảm cha con sâu nặng ở ông Sáu :

- Ông ân hận, ray rứt vì đã
đánh con.
- Ông luôn nhớ lời dặn của
con.
- Ông vui mừng sung sướng
khi tìm được khúc ngà.
- Ông tẩn mẫn khắc từng nét
chữ trên chiếc lược : “Yêu
nhớ tặng Thu con của ba”.
Chiếc lược ngà là một vật ý nghĩa như thế nào với ông Sáu ?
Em hãy nêu nội dung của bức tranh ?
3. Phân tích tình cảm cha con sâu nặng ở ông Sáu :
Truyện thể hiện tình cảm cha con thắm thiết, sâu nặng.
4. Nghệ thuật xây dựng truyện :
Xây dựng cốt truyện chặt chẽ, có những yếu tố bất ngờ nhưng hợp lí.
Lựa chọn nhân vật kể chuyện thích hợp : theo lời trần thuật của người bạn ông Sáu.
III. Ghi nhớ :
(SGK trang 202).
IV. Luyện tập :
1. Thái độ và hành động của bé Thu đối với ba rất trái ngược trong những ngày đầu khi ông Sáu về thăm nhà và lúc ông Sáu sắp ra đi, nhưng vẫn nhất quán trong tính cách của nhân vật. Em hãy giải thích điều đó.
Dặn dò :
-Về học bài, làm bài tập 2/SGK trang 203.
-Chuẩn bị “ÔN THƠ VÀ TRUYỆN HIỆN ĐẠI” :
. Nắm lại nội dung và nghệ thuật của các văn bản thơ, truyện hiện đại.
. Đọc thuộc các văn bản thơ và nắm vững cốt truyện của các truyện hiện đại.