Bài 15. Chiếc lược ngà

Chào mừng các thây cô đến dự giờ
Người dạy: Trần Văn Quân
Môn: Ngữ văn 9
a. Tác giả :
I. Đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả tác phẩm
Nguyễn Quang Sáng (bút danh Nguyễn Sáng) sinh năm 1932, quê ở huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.
Ông là nhà văn đã từng tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước.
a. Tác giả :
I. Đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả tác phẩm
+ Truyện ngắn:
“Con chim vàng” (1957)
“Chiếc lược ngà” (1966)…
+ Truyện vừa:
“Câu chuyện bên trận địa pháo” (1966)
“Cái áo thằng hình rơm” (1975)…
+ Tiểu thuyết:
“Nhật kí người ở lại” (1962)
“Dòng sông thơ ấu” (1985)…
+ Kịch bản phim:
“Mùa gió chướng” (1977)
“Cánh đồng hoang” (1978)…
I. Đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả tác phẩm
Tác giả Nguyên An nhận xét: “Truyện ngắn của Nguyễn Quang Sáng thường hấp dẫn người đọc bằng những tình huống bất ngờ mà tự nhiên hợp lí, bằng mạch kể chậm rãi, từ tốn mà đượm chất xung đột của kịch. Ngôn ngữ Nam bộ trong sáng tác của ông cũng vừa phải, có chỗ đậm đặc song vẫn dễ gần”.
b. Tác phẩm :
- Hoàn cảnh sáng tác: Tác phẩm “Chiếc lược ngà” được viết năm 1966, khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam bộ.
- Chủ đề: Tình cảm cha con trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.
Thể loại: Truyện ngắn hiện đại
Phương thức biểu đạt: Tự sự xen lẫn miêu tả biểu cảm
a. Tác giả :
a. Tác giả :
I. Đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả tác phẩm
b. Tác phẩm :
2. Đọc, tóm tắt đoạn trich
Hướng dẫn đọc
Giọng đọc thay đổi theo nhân vật bác Ba, bé Thu , ông Sáu :
- Bác Ba (người kể chuyện): Giọng kể mạch lạc đầm ấm ngậm ngùi xúc động
- Ông Sáu: Giọng âu yếm xúc động khi mới gặp con, buồn bực khổ tâm khi bé Thu không nhận ông là cha.
- Bé Thu: Giọng thất thanh khi sợ hãI, nói trống không cộc lốc và lạnh nhạt khi chưa nhận ông Sáu là cha, giọng xúc động khi chia tay ba

a. Tác giả :
I. Đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả tác phẩm
b. Tác phẩm :
2. Đọc, tóm tắt đoạn trich
TÓM TẮT VĂN BẢN
Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến.Mãi đến khi con gái lên tám tuổi , ông mới có dịp về thăm nhà , thăm con . Bé Thu không nhận ra cha vì vết sẹo trên mặt làm ba em không còn giống với người trong bức ảnh chụp chung với má mà em đã biết . Em đối xử với ba như với người xa lạ . Đến lúc Thu nhận ra cha, tình cha con thức dậy mãnh liệt trong em thì cũng là lúc ông Sáu phải ra đi . Ở khu căn cứ,người cha dồn hết tình cảm yêu quý, nhớ thương đứa con vào việc làm một chiếc lược bằng ngà voi để tặng cô con gái bé bỏng .Trong một trận càn , ông hi sinh . Trước lúc nhắm mắt, ông còn kịp trao cây lược cho người bạn.
a. Tác giả :
I. Đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả tác phẩm
b. Tác phẩm :
2. Đọc, tóm tắt đoạn trich
3. Giải thích từ khó
+ Vàm kinh + Áo bông
+ Chơi nhà chòi
+ Vết thẹo
+ Nói trổng

+ Lui cui
+ Cái vá
+ Lòi tói
Cửa kênh rạch đổ ra sông
Áo vải hoa
Trò chơi cất lều con của trẻ con
Vết thẹo
Nói trống không với người khác
Lúi húi
Cái muôi
Dây xích sắt, dây chão lớn để buộc thuyền
a. Tác giả :
I. Đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả tác phẩm
b. Tác phẩm :
2. Đọc, tóm tắt đoạn trich
3. Giải thích từ khó
4. Ngôi kể, người kể chuyện
- NgôI kể thứ nhất, người kể chuyện là bác Ba “bạn của ông Sáu”
Tác dụng của việc lựa chọn ngôI kể:
Khiến câu chuyện khách quan chân thật đáng tin cậy
Mạch kể diễn ra tự nhiên. Người kể có thể xen vào những suy nghĩ bình luận cá nhân, giúp người đọc cùng chia sẻ với quan niệm của mình về tình phụ tử cao đẹp.
a. Tác giả :
I. Đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả tác phẩm
b. Tác phẩm :
2. Đọc, tóm tắt đoạn trich
3. Giải thích từ khó
4. Ngôi kể, người kể chuyện
5. Bố cục, tình huống
*Phần 1: Từ “Các bạn!...’” đến “…từ từ tuột xuống”
-> Những ngày ông Sáu ở
chiến khu.
Bố cục:
2 Phần
-> Cuộc gặp gỡ và chia tay của cha con ông Sáu
* Phần 2: Từ “Sau đó …” đến
“… nhắm mắt đi xuôi”.
a. Tác giả :
I. Đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả tác phẩm
b. Tác phẩm :
2. Đọc, tóm tắt đoạn trich
3. Giải thích từ khó
4. Ngôi kể, người kể chuyện
5. Bố cục, tình huống
Hai cha con g?p nhau sau tỏm nam, nhung bộ Thu khụng nh?n ra cha. D?n lỳc Thu nh?n ra cha thỡ ụng Sỏu l?i ph?i ra di.
-> (Tình cảm của ông Sáu đối với con)
Tình
huống
-> (Tình cảm của bé Thu đối với cha)
Ở khu căn cứ, ông Sáu làm chiếc lược ngà để tặng con, nhưng ông đã hi sinh khi chưa kịp trao món quà ấy cho con.
I. Đọc và tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Nhân vật bé Thu
Giật mình tròn mắt nhìn
Ngơ ngác, lạ lùng
Vụt chạy và kêu thét lên
a. Thái độ và hành động của bé Thu trước khi nhận ra ông Sáu là cha :
I. Đọc và tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Nhân vật bé Thu
a. Thái độ và hành động của bé Thu trước khi nhận ra ông Sáu là cha :
Bất ngờ,ngạc nhiên
Ngờ vực, xa lạ
Hoang mang, sợ hãi
- Ngạc nhiên, ngờ vực, sợ hãi .
Giật mình tròn mắt nhìn
Ngơ ngác, lạ lùng
Vụt chạy và kêu thét lên
I. Đọc và tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Nhân vật bé Thu
Vô ăn cơm !
Cơm chín rồi !
Cơm sôI rồi, chắt nước giùm cái !
Cơm sôI rồi, nhão bây giờ !
- Lạnh nhạt, ương ngạnh , bướng bỉnh
H?t cỏi tr?ng cỏ m� anh Sỏu g?p cho ra kh?i bỏt com
B? sang ngo?i
- Hành động quyết liệt, gay gắt thể hiện thái độ cự tuyệt, không thừa nhận ông Sáu là cha.
Thảo luận
Có ý kiến cho rằng: Hành động không thừa nhận ông Sáu là ba lại chứng tỏ bé Thu rất yêu ba. Em cú suy nghi nhu th? n�o v? ý ki?n trờn ?
Đây là một nhận xét tinh tế, sâu sắc. Lúc này, bé Thu chưa nhận ra ông Sáu là cha vì trong tâm hồn em ẩn chứa niềm kiêu hãnh trẻ thơ về một tình yêu dành cho người cha trong tấm hình chụp chung với má. Hành động em không thừa nhận ông Sáu chính là hành động "bảo vệ" tình yêu ấy.
a. Thái độ và hành động của bé Thu trước khi nhận ra ông Sáu là cha :
- Ngạc nhiên, ngờ vực, sợ hãi .
I. Đọc và tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Nhân vật bé Thu
? Phản ứng tự nhiên, không đáng trách của một cô bé có cá tính mạnh mẽ, tình cảm sâu sắc, chân thật, chỉ yêu ba khi tin chắc đó đúng là ba của mình.
- Lạnh nhạt, ương ngạnh , bướng bỉnh
- Hành động quyết liệt, gay gắt thể hiện thái độ cự tuyệt, không thừa nhận ông Sáu là cha.
a. Thái độ và hành động của bé Thu trước khi nhận ra ông Sáu là cha :
- Ngạc nhiên, ngờ vực, sợ hãi .
I. Đọc và tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1. Nhân vật bé Thu
a.Thái độ và hành động của bé Thu trước khi nhận ra ông Sáu là cha :

- Lựa chọn ngôi kể thích hợp.
- Xây dựng tình huống truyện bất ngờ, hợp lí.
- Miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật tinh tế, sâu sắc.


+ Nghệ thuật:
+ Nội dung:
Thu là một cô bé có cá tính mạnh mẽ, tình cảm chân thành, có một tình yêu sâu sắc đối với người cha (trong ảnh) của em.
Luyện tập

Bài tập 1: Tâm trạng của bé Thu trong phút giây gặp gỡ và 2 ngày ông Sáu ở nhà ra sao? Em hãy tưởng tượng mình là bé Thu bộc bạch tâm trạng đó cho các bạn cùng nghe.
Bài tập 2: Trong phần đầu văn bản này có một chi tiết nghệ thuật rất quan trọng mà không có nó truyện sẽ không phát triển được hoặc phát triển theo chiều hướng khác. Đó là chi tiết nào?
Về nhà
1: Học xong đoạn truyện này, nhân vật nào để lại trong em ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?
2: Đọc lại toàn bộ văn bản.
3: Chuẩn bị cho phần bài học tiếp theo của văn bản.
Xin chân thành cảm ơn!