Bài 15. Chiếc lược ngà

VĂN BẢN:
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I/ Đọc, thảo luận chú thích :
1. Đọc, tóm tắt :
2. Tác giả, tác phẩm :
a. Tỏc gi?
- Nguyễn Quang Sáng 1932.
- Quê : An Giang
- Trong khỏng chi?n chống Pháp ông tham gia bộ đội hoạt động ở chiến trường Miền Nam. Từ sau 1954 tập kết ra Bắc và bắt đầu viết văn.
b. Tác phẩm: được viết 1966, đoạn trích nằm giữa tác phẩm.
c.Phương thức biểu đạt chính : Tự sự
- Có sự tham gia của miêu tả và lập luận
II/ Tìm hiểu văn bản :
1. Nhân vật bé Thu :
a. Trước khi nhận anh Sáu là cha :
+ Nghe gọi con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác lạ lùng.
+ Con bé thấy lạ quá ... mặt nó bỗng tái đi. Rồi vụt chạy và kêu thét lên : "Má ? Má ?"
- Kể, tả, tạo tình huống bất ngờ, tự nhiên.
- Bé Thu lo lắng và sợ hãi.
+ Nói trống không với anh Sáu :
+ Vô ăn cơm ?
+ Cơm chín rồi!
- Sử dụng câu thiếu thành phần thể hiện trong quan hệ ngang bằng, suồng sã.
- Không chấp nhận anh Sáu là ba.
+ Trong bữa cơm đó, anh Sáu gắp 1 cái trứng cá to vàng để vào chén nó, nó liền lấy đũa xoi vào chén, để đó rồi bất thần hất cái trứng ra, cơn văng tung toé cả mâm.
+ ... anh vung tay đánh vào mông nó. Nó nhảy xuống xuồng ... sang qua nhà ngoại, mét với ngoại và khóc ở bên ấy.
- Cự tuyệt 1 cách quyết liệt trước tình cảm của anh sáu.
b. Khi nhận anh Sáu là cha :
+ Với đôi mi dài ... sâu xa.
- Miêu tả nội tâm nhân vật.
- Thể hiện sự trong sáng, thăng bằng, không còn lo lắng sợ hãi nữa.
+ Nó bỗng kêu thét lên : Ba ...a...a... ba ?
+ Nhanh như con sóc nó nhảy thót lên và dang 2 tay ôm chặt lấy cổ ba nó ... nói trong tiếng khóc : "Ba ? Không cho ba đi nữa ? ba ở nhà với con ?"
+ Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa.
+ Con bé lại ôm chầm ba nó một lần nữa và mếu máo : Ba về ? Ba mua cho con 1 cây lược nghe ba ?
- Miªu t¶ d¸ng vÎ, lêi nãi, cö chØ ®Ó béc lé néi t©m, kÕt hîp b×nh luËn vÒ nh©n vËt.
- TiÕng kªu thÓ hiÖn tình yêu th­¬ng ruét thÞt
- Nãi ®óng t©m tr¹ng cña bÐ Thu.
- Cö chØ hån nhiªn, nång th¾m ...
- BÐ Thu muèn ®­îc ba ch¨m sãc vµ che chë ( §ã lµ mong ­íc chÝnh ®¸ng cña ®øa con yªu quÝ cha vµ tin t­ëng t×nh yªu th­¬ng cña cha m×nh )
 TL: Thu lµ 1 em bÐ hån nhiªn, ch©n thËt trong t×nh c¶m, m·nh liÖt trong t×nh yªu th­¬ng.
2. Nhân ông Sáu :
+ Tiếng gọi : Thu ? con
+ Điệu bộ : Anh vừa bước vừa khom người đưa tay đón chờ con.
- Miêu tả, kể.
- Anh Sáu vui và tin đứa con sẽ đến với mình.
+ Khi bị con từ chối : Anh đững sững lại đó, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại trông thật đáng thương và hai tay buông xưống như bị gãy.
- KÓ, t¶ néi t©m
- Buån b·, thÊt väng ...
+ Khi nghe con nãi trèng kh«ng víi m×nh,Anh quay l¹i nh×n con võa khe khÏ l¾c ®Çu võa c­êi.
+ Khi con hÊt miÕng trøng c¸ lµm c¬m vung tung toÐ : Anh vung tay ®¸nh vµo m«ng nã vµ hÐt lªn “Sao mµy cøng ®Çu qu¸ vËy, h¶”.
- Buån nh­ng s½n lßng tha thø cho con.
Thể hiện tình yêu thương của người cha dành cho con trở nên bất lực.
- Nỗi buồn do tỡnh yờu thương của người cha chưa được đền đáp.
+ Nhìn con : Nhìn với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu. Anh Sáu 1 tay ôm con, 1 tay rút khăn lau nước mắt, rồi hôn lên mái tóc con.
- Nâng niu và gìn giữ tình phụ tử.
+ Anh Sáu cứ ân hận sao mình lại đánh con. Nỗi khổ tâm đó cử giày vò anh.
+ Cưa từng chiếc răng lược thận trọng, tỉ mỉ mà cố công như người thợ bạc ... gò lưng tẩn mẩn khắc từng nét: "Yêu nhớ tặng Thu con của ba".
- Miêu tả nội tâm, miêu tả, biểu cảm.
- Hiền lành nhân hậu, nâng niu tình cảm cha con, chiều con và giữ lời hứa với con.
+Anh ®­a tay vµo tói mãc c©y l­îc, ®­a cho t«i vµ nh×n t«i mét håi l©u.
- Nhí ®Õn mong ­íc cña con, nh¾n göi ®ång ®éi thay m×nh thùc hiÖn mong ­íc cña con. ( ng­êi cha yªu th­¬ng con ®Õn tét cïng )
 TL: Víi sù kÕt hîp tù sù, miªu t¶, miªu t¶ néi t©m nh©n vËt ... hiÖn lªn 1 ng­êi cha chÞu nhiÒu thiÖt thßi nh­ng v« cïng ®é l­îng vµ tËn tuþ v× t/y th­¬ng con, 1 ng­êi cha ®Ó bÐ Thu suèt ®êi yªu quÝ vµ tù hµo.
IV/ Ghi nhớ :
V/ Luyện tập :
1. Tóm tắt toàn phần trích