Bài 15. Chiếc lược ngà

Nhiệt liệt
chào mừng
Các thầy cô giáo
về dự hội thi giáo viên dạy giỏi
Môn Ngữ văn 9
Người thực hiện: Lương Thanh Vân
Trường THCS Hợp Đồng
Hãy nhận xét về ngôi kể trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng? Việc chọn ngôi kể đó có tác dụng gì?
Tên truyện “Chiếc lược ngà” có liên quan như thế nào đến nội dung câu chuyện này?
kiểm tra bài cũ
Tác giả đã kể chuyện từ nhân vật “tôi” – một người chứng kiến câu chuyện. Điều đó đã làm tăng tính chân thật, tính khách quan và hấp dẫn cho câu chuyện.
Khi cần, có thể bày tỏ trực tiếp cảm xúc, thái độ đối với sự kiện và nhân vật.
Bài 15 - Tiết 72
Văn bản:
chiếc lược ngà
(Trích)
- Nguyễn Quang Sáng -
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
ii. D?C - HI?U VAN B?N
1. Nhân vật bé Thu
Con có nhận xét gì về thái độ và tình cảm của bé Thu trong hai ngày đầu khi ông Sáu về thăm nhà?
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
Diễn biến tâm trạng của bé Thu trong những ngày ông Sáu về thăm nhà:
Từ ngạc nhiên  hoảng sợ  không muốn gọi thờ ơ, xa lánh bất cần sự giúp đỡ  Phản ứng quyết liệt.
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
ii. D?C - HI?U VAN B?N
b. Thái độ và tình cảm của bé Thu trong buổi chia tay
1. Nhân vật bé Thu
Bé Thu cảm thấy ân hận, có lỗi.
Khi được bà giải thích cho điều thắc mắc trong lòng, bé Thu đã có thái độ như thế nào?
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
Trong giờ phút chia tay, bé Thu đã có phản ứng như thế nào khi nghe ông Sáu nói: "Thôi ba đi nghe con!"?
Nó bỗng kêu thét lên : “Ba…a…a… ba !”.
-Nó vừa ôm chặt lấy cổ ba nó vừa nói trong tiếng khóc : “Không cho ba đi nữa ! Ba ở nhà với con !”.
Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài trên má.
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
ii. D?C - HI?U VAN B?N
b. Thái độ và tình cảm của bé Thu trong buổi chia tay
1. Nhân vật bé Thu
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
Qua cử chỉ, hành động của bé Thu, ta có thể cảm nhận như thế nào về tính cách của bé ?
 Hồn nhiên, chân thật trong tình cảm.
 Mãnh liệt trong tình yêu thương.
Hãy nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật của tác giả?
 Nhà văn rất am hiểu tâm lí trẻ thơ, rất yêu mến, trân trọng những tình cảm hồn nhiên trong sáng, bồng bột của các em. Cách miêu tả rất tự nhiên, nghệ thuật khắc họa tính cách tâm lí nhân vật rất thành công.
Thảo luận nhóm
Bé Thu đã không nhận ba vì vết sẹo trên mặt ông Sáu, nhưng cũng từ vết sẹo ấy, Thu đã nhận ra người cha yêu quí của mình.
Theo các con, có thể hiểu như thế được không? Vì sao?
Có thể hiểu như thế được vì:
Thu sợ vết sẹo do chưa biết ông Sáu là ba mình.
Khi biết ba mình là ông Sáu, Thu đã hôn lên vết sẹo trên má ba nó.
- Đó là phản ứng của tình cảm ruột thịt.
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
ii. D?C - HI?U VAN B?N
2. Nhân vật ông Sáu
Vì sao người thân mà ông Sáu khao khát được gặp nhất chính là bé Thu? Được về gặp con, ông Sáu cảm thấy như thế nào?
Từ tám năm nay, ông Sáu chưa một lần được gặp mặt đứa con gái đầu lòng mà ông vô cùng thương nhớ.
Vui mừng khôn xiết và tin rằng con sẽ đón nhận mình.
Hình ảnh ông Sáu bị con từ chối được miêu tả ra sao? Chi tiết “hai tay buông xuống như bị gãy” phản ánh một nội tâm như thế nào?
“…Anh đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại trông thật đáng thương và hai tay buông xuống như bị gãy…”
 Buồn bã, thất vọng
Khi phải đối mặt với thái độ phản ứng quyết liệt và sự xa lánh, thờ ơ của bé Thu, ông Sáu có thái độ, tâm trạng như thế nào? (Đặc biệt trong bữa cơm)
 Đau đớn, hụt hẫng, ngậm ngùi nhưng sẵn lòng tha thứ cho con.
Theo các con, vì sao ông Sáu lại đánh con? Từ những biểu hiện đó, cho thấy nỗi lòng ông Sáu được bộc lộ như thế nào?
Do người cha nóng giận không kiềm chế được.
Đấy là cách dạy trẻ hư.
Do tình thương yêu của người cha dành cho con trở nên bất lực.
 Nỗi buồn thương do tình yêu thương của người cha chưa được con đền đáp.
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
ii. D?C - HI?U VAN B?N
2. Nhân vật ông Sáu
Đột nhiên được con nhận ba, ông Sáu cảm thấy như thế nào?
- Được con nhận ba, ông Sáu vô cùng sung sướng, cảm động, hạnh phúc nghẹn ngào. Không muốn rời xa con.
Tình cảm của ông Sáu đối với con gái sau chuyến về phép trở lại chiến khu diễn ra như thế nào?
- Khi trở lại mặt trận, ông Sáu luôn nhớ thương con, xen lẫn sự day dứt, ân hận vì đã trót đánh con. Ông quyết tâm làm chiếc lược ngà tặng con giữ đúng lời hứa với con.
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
ii. D?C - HI?U VAN B?N
2. Nhân vật ông Sáu

".Thận
trọng
tỉ mỉ và
cố công
như
người
thợ bạc."
Yêu nhớ tặng Thu con của ba

Việc ông Sáu dồn hết tâm lực để làm chiếc lược ngà để tặng con chứng tỏ điều gì?
Đó là biểu hiện của tình cảm trong sáng, sâu nặng ở người cha bắt nguồn từ tình thương yêu và hi vọng dành cho con mình.
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
ii. D?C - HI?U VAN B?N
2. Nhân vật ông Sáu
Lúc sắp qua đời, người cha vẫn luôn nhớ đến con. Ông muốn nhắn gửi đồng đội thay mình thực hiện mong ước của con.
Đó là một người cha yêu thương con đến tận cùng.
Hình ảnh cuối cùng của ông Sáu, khi bị viên đạn của máy bay Mĩ bắn vào ngực: “anh đưa tay vào túi móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu”? Chi tiết này có ý nghĩa gì?
 Ông Sáu một người cha chịu nhiều thiệt thòi nhưng vô cùng độ lượng và hết lòng thương yêu con. Một người cha để bé Thu suốt đời yêu quí và tự hào.
Từ tất cả những biểu hiện của ông Sáu, ta thấy bé Thu đã có một người cha như thế nào?

Thu đã
trở thành
một cô
giao liên
gan dạ
anh dũng
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
ii. D?C - HI?U VAN B?N
iiI. T?NG K?T
Đọc “Chiếc lược ngà”, con cảm nhận được vẻ đẹp nào của tình cha con bé Thu. Từ đó, giá trị tình cảm nào của con người được khẳng định trong chiến tranh?
1. Nội dung:
- Truyện ca ngợi tình cha con thiêng liêng, sâu nặng, bền chặt dù trong hoàn cảnh éo le.
- Trong chiến tranh, những giá trị tình cảm của con người càng trở nên thắm thiết, bền chặt.
2. Nghệ thuật:
- Cách kể chuyện tự nhiên, giản dị, kết hợp nhiều phương thức biểu đạt. Nhập vai nhân vật “tôi” để kể.
- Xây dựng tình huống truyện bất ngờ, hợp lí và hấp dẫn.
Để thể hiện các nhân vật và thái độ của mình, nhà văn đã có cách kể chuyện như thế nào? Cách tạo tình huống ra sao?
* Ghi nhớ: SGK
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
IV. LUY?N T?P
Bài tập 1: Hãy điền những từ thích hợp sau vào chỗ trống trong đoạn văn để có được một lời nhận xét hoàn chỉnh về truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng?
1966
cuộc chiến đấu
tình cảm
tình cha con
“…Truyện ngắn “Chiếc lược ngà” được viết năm , khi cuộc chiến tranh chống Mĩ cứu nước đang diễn ra ác liệt. Nhưng Nguyễn Quang Sáng không viết về sinh tử với kẻ thù mà ông viết về một trong những thiêng liêng nhất trên đời nay: .Tình cảm ấy được thể hiện trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh nên càng và thấm thía.”
cảm động
………
…………………
…………
……………
……………
1966
cuộc chiến đấu
tình cảm
tình cha con
cảm động
Bài tập 2: ( câu hỏi 1)
Truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng nhằm ca ngợi điều gì ?
IV. LUY?N T?P
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
Bài tập 2: (câu hỏi 2)
Nhận định nào sau đây không phù hợp với giá trị nghệ thuật của truyện “Chiếc lược ngà”?
Tiết 72: Văn bản
chiếc lược ngà
IV. LUY?N T?P
Trò chơi ô chữ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
B ẫ T H U
N G Ư Ờ I K Ể C H U Y Ệ N
ễ N G S � U
V Ế T T H Ẹ O
B � C B A
C H I ? N K H U
C H I Ế N T R A N H
D U N G C ? M
C Ô G I A O L I Ê N
C H I ? C L U ? C N G �
1. Ô chữ gồm 5 chữ cái: Đây là một nhân vật trong đoạn trích “Chiếc lược ngà”
2. Ô chữ gồm 13 chữ cái: Bác Ba (người bạn chiến đấu của ông Sáu) trong đoạn trích đóng vai trò là người…..
3. Ô chữ gồm 6 chữ cái: Đây là một nhân vật trong đoạn trích “Chiếc lược ngà”
4. Ô chữ gồm 7 chữ cái: Đây là một nguyên nhân dẫn đến bé Thu không nhận ra ông Sáu là ba mình.
5. Ô chữ gồm 5 chữ cái: Đây là một nhân vật trong đoạn trích “Chiếc lược ngà”
6. Ô chữ gồm 8 chữ cái: Đây là nơi mà ông Sáu đã trở lại sau khi có chuyến về thăm nhà.
7. Ô chữ gồm 10 chữ cái: Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến cảnh cha con ông Sáu không nhận ra nhau.
8. Ô chữ gồm 7 chữ cái: Đây là một trong những phẩm chất của người chiến sĩ. Sau này khi trở thành người liên lạc bé Thu cũng là người như thế.
9. Ô chữ gồm 10 chữ cái: Khi lớn lên bé Thu đã làm gì?
10. Ô chữ gồm 12 chữ cái: Đây là kỉ vật mà ông Sáu nhờ người đồng đội trao tặng lại cho con.
Củng cố
hướng dẫn học ở nhà
Học thuộc lòng ghi nhớ, tìm hiểu ý nghĩa văn bản.
Viết một đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của mình về nhân vật bé Thu hoặc ông Sáu.
Tìm đọc những tài liệu tham khảo viết về đề tài chiến tranh.
Soạn bài “Cố hương”.
Các thầy cô giáo
và
các em học sinh!
Xin chân thành cảm ơn!