Bài 15. Chiếc lược ngà

TRU?NG THCS TH?A D?C
T? VAN -ANH
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ TIẾT HỌC MÔN NGỮ VĂN LỚP 9
GIÁO VIÊN DẠY : NGUYỄN THỊ TH?O
CHIẾC LƯỢC NGÀ
(Nguyễn Quang Sáng)
BÀI 15 -TI?T 71-72
Th? ngày tháng năm 2010
I. Giới thiệu:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Đọc
2. Phân tích
a. Tình huống truyện bất ngờ :
b. Diễn biến tâm lý và tình cảm của bé Thu:
*. Trong hai ngày đầu:
- Ngạc nhiên, sợ hãi khi mới gặp anh Sáu.
- Cự tuyệt một cách quyết liệt trước tình cảm của anh Sáu.
? Một em bé có cá tính mạnh, ương ngạnh, bướng bĩnh khó hiểu, kiên quyết không nhận ba.
*. Trong ngày anh Sáu ra đi:
TIẾT 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ (Nguyễn Quang Sáng)
Vẻ mặt của nó có cái gì hơi khác, nó không bướng bĩnh hay nhăn mày cau có nữa, vẻ mặt nó sầm lại buồn rầu, đôi mắt nó như to hơn, cái nhìn của nó không ngơ ngác, không lạ lùng, nó nhìn với vẻ nghỉ ngợi sâu xa .
Nghe gọi, con bé tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng, mặt nó bỗng tái đi , rồi vụt chạy và kêu thét lên.
Thay đổi đột ngột , kì lạ và khó hiểu đến cảm động .
TIẾT 71-72 : CHIẾC LƯỢC NGÀ (Nguyễn Quang Sáng )
Ngày ra đi
Ngày đầu mới về
* Trong ngày anh Sáu đi :
Em hãy so sánh thái độ và
hành động của bé Thu lúc chia
tay với lúc trước khi nhận
ra cha ?(Tìm những chi tiết
miêu tả vẻ mặt của bé Thu )
* Trong ngaøy anh Saùu ñi :
-Noù vöøa oâm chaët laáy coå
ba noù vöøa noùi trong tieáng khoùc :
“ Ba! Khoâng cho ba ñi nöõa!
Ba ôû nhaø vôùi con !”
Nó bỗng kêu thét
lên :
" Ba . a . a . ba !"
Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa.
TIEÁT 71-72 CHIEÁC LÖÔÏC NGAØ ( Nguyeãn Quang Saùng )
Bé Thu phản ứng như thế nào
khi nghe anh Sáu chào tạm biệt
"Thôi! Ba đi nghen con!"?
TIẾT 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ ( Nguyễn Quang Sáng )
+ Kêu thét lên tiếng "ba" và chạy xô tới ôm, hôn ba ở cổ, vai và cả vết thẹo.
+ Ôm chặt, không cho ba đi và nhờ ba mua cho cây lược .
* Trong ngày anh Sáu đi :
Thay đổi đột ngột , kì lạ và khó hiểu đến cảm động .
Tác giả rất am hiểu tâm lí
trẻ em, có sự đồng cảm sâu sắc,
yêu mến và trân trọng tình cảm,
cảm xúc của các em .
"Tiếng kêu của nó như tiếng xé,
xé sự im lặng và xé cả ruột gan
mọi người, nghe thật xót xa. Đó là
tiếng `ba` mà nó cố đè nén trong bao
nhiêu năm nay,tiếng `ba` như vỡ
tung ra từ đáy lòng nó"
"Ba! Không cho ba đi nữa! Ba ở nhà với con!"
Đó là mong ước chính đáng của đứa con yêu cha.
Trong lúc đó ngoại nó cho tôi biết, đêm qua bà đã tìm hiểu được vì sao nó không chịu nhận ba nó. Bà hỏi:
- Ba con, sao con không nhận?
- Không phải. - Đang nằm mà nó cũng giẫy lên.
- Sao con biết là không phải? Ba con đi lâu, con quên rồi chứ gì !
- Ba không giống cái hình ba chụp với má.
- Sao không giống, đi lâu, ba con già hơn trước thôi.
- Cũng không phải già, mặt ba con không có cái thẹo trên mặt như vậy.
À ra vậy, bây giờ bà mới biết. Té ra nó không nhận ba nó là vì cái vết thẹo, và bà cho nó biết, ba nó đi đánh Tây bị Tây bắn bị thương - bà nhắc lại tội ác mấy thằng Tây ở đồn đầu vàm cho nó nhớ. Nghe bà kể nó nằm im, lăn lộn và thỉnh thoảng lại thở dài như người lớn. Sáng hôm sau, nó lại bảo ngoại đưa nó về. Nó vừa nhận ra thì ba nó đã đến lúc phải đi rồi.
Vì sao tác giả để bà�ngoại giải thích lí do với ông ba và mọi người mà không phải là ai khác?
Vì bà ngoại là người bé Thu tin tưởng nhất.

Khi nghi ngờ được giải
tỏa thì bé Thu có thái độ gì
gì?Thái độ đó nói lên
điều gì ?
+ Ân hận và hối tiếc
TIẾT 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ (Nguyễn Quang Sáng )
Tiết 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ (Nguyễn Quang Sáng)
I. Giới thiệu:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Phân tích :
a. Tình huống truyện bất ngờ :
b. Diễn biến tâm lý và tình cảm của bé Thu:
*. Trong hai ngày đầu:
*. Trong ngày anh Sáu ra đi:

=> Một em bé hồn nhiên, ngây thơ, yêu ba sâu sắc và mãnh liệt.
=> Kể, tả chân thực, xúc động, phù hợp với tâm lí trẻ thơ .
Thay đổi đột ngột kì lạ và khó hiểu đến cảm động :
+ Kêu thét lên tiếng "ba" và chạy xô tới ôm, hôn ba ở cổ, vai và cả vết thẹo.
+ Ôm chặt, không cho ba đi và nhờ ba mua cho cây lược .
+ Ân hận và hối tiếc khi nghe bà ngoại kể về ba .
c.Tình cảm cha con sâu nặng ở ông Sáu :
* Trong lần về thăm nhà
DIỄN BIẾN TÂM TRẠNG VÀ HÀNH ĐỘNG CỦA ANH SÁU TRONG LẦN VỀ THĂM NHÀ
- Tình người cha cứ nôn nao được gặp con (nhảy thót lên, xô chiếc xuồng tạt ra . . .)
?- Háo hức mong chờ giây phút được gặp mặt con.
- Buồn bã đau đớn khi con không nhận cha (đứng sững lại . . . hai tay buông xuống như bị gãy)
- Tìm mọi cách để vỗ về con (suốt ngày chẳng đi đâu xa . . ., trong bữa cơm gắp cái trứng cá cho con)
- Không nén được nóng giận anh đã đánh con (anh vung tay đánh vào mông nó . . .)
- Khi chia tay, anh muốn ôm con, hôn con (một tay ôm con, một tay rút khăn lau nước mắt, rồi hôn lên mái tóc . . .)
?- Yêu thương, bao dung, độ lượng đối với con .
TIẾT 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ (Nguyễn Quang Sáng)
Vì sao người thân mà anh Sáu khao khát được gặp nhất chính là đứa con ?
Tiếng gọi "Thu! Con." cùng điệu bộ vừa bước hai tay vừa đưa về phía trước cho thấy tình cảm của anh Sáu như thế nào?
Hình ảnh anh Sáu khi bị con từ chối được miêu tả như thế nào? Thể hiện tâm trạng gì ?
Tiết71- 72 CHIẾC LƯỢC NGÀ (Nguyễn Quang Sáng)
I. Giới thiệu:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Đọc :
2 Phân tích:
a. Tình huống truyện bất ngờ :
b. Diễn biến tâm lý và tình cảm của bé Thu:
*. Trong hai ngày đầu:
*. Trong ngày anh Sáu ra đi:
c Tình cảm cha con sâu nặng ở ông Sáu :
*. Trong lần về thăm nhà:
- Háo hức,mong chờ giây phút được gặp mặt con, luôn tìm mọi cách để gần con.
- Yêu thương, bao dung, độ lượng đối với con.
*. Lúc ở căn cứ:

DIỄN BIẾN TÂM TRẠNG VÀ HÀNH ĐỘNG CỦA ANH SÁU LÚC Ở CĂN CỨ
- Tự làm chiếc lược ngà với tình cảm yêu thương sâu nặng và hi vọng dành cho con.
- Lúc nào cũng nhớ, cũng nghĩ, cũng mong được gặp con, yêu con đến giây phút cuối cùng .
- Nhớ thương xen lẫn sự ân hận vì đã đánh, mắng con.
TIẾT 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ ( Nguyễn Quang Sáng )
Việc anh Sáu tự mình "cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc" gò lưng khắc từng nét chữ "Yêu nhớ tặng Thu con của ba." đã nói lên điều gì về tình cảm của người cha?
Hình ảnh cuối cùng của anh Sáu khi bị đạn giặc bắn trúng ngực "anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu" có ý nghĩa gì ?
Tiết 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ (Nguyễn Quang Sáng)
I. Giới thiệu:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Đọc :
2 Phân tích:
a. Tình huống truyện bất ngờ :
b. Diễn biến tâm lý và tình cảm của bé Thu:
*. Trong hai ngày đầu:
*. Trong ngày anh Sáu ra đi:
c Tình cảm cha con sâu nặng ở ông Sáu :
*. Trong lần về thăm nhà:
- Háo hức,mong chờ giây phút được gặp mặt con, luôn tìm mọi cách để gần con.
- Yêu thương, bao dung, độ lượng đối với con.
*. Lúc ở căn cứ:
- Nhớ thương xen lẫn sự ân hận vì đã đánh mắng con .
- Tự làm chiếc lược ngà với tình cảm yêu thương,hi vọng sâu nặng dành cho con.
- Lúc nào cũng nghĩ, cũng nhớ, cũng mong được gặp con,yêu con đến giây phút cuối cùng.
? Người cha chịu nhiều thiệt thòi nhưng vô cùng độ lượng và yêu thương con thắm thiết, một người cha để bé Thu suốt đời yêu quí và tự hào .
THẢO LUẬN NHÓM
Thời gian 4 phút.
Yêu
nhớ
tặng
Thu
con
của
Ba
1)Vì sao cây lược ngà có ý nghĩa thiêng liêng và quý giá đối với anh Sáu ?
Vì nó làm dịu đi nỗi ân hận và chứa đựng bao nhiêu tình cảm yêu mến, nhớ thương mong đợi của người cha với đứa con xa cách (Cây lược ấy chưa chải được mái tóc của con nhưng nó như gỡ rối được phần nào tâm trạng của anh)? Chiếc lược kỉ niệm, chiếc lược tình cha, chiếc lược của hi vọng và niềm tin.
Chiến tranh gây ra bao đau thương, mất mát cho bao nhiêu con người, bao nhiêu gia đình. Qua đó nhằm khẳng định tình cảm cha con thắm thiết, sâu nặng, tình cảm gia đình thiêng liêng.
2)Qua câu chuyện "Chiếc lược ngà", em có suy nghĩ gì về chiến tranh và tình cảm nào của con người được khẳng định ?
Câu hỏi:
TIẾT 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ ( Nguyễn Quang Sáng )
Nghệ thuật:
- Tình huống truyện bất ngờ , hợp lí.
- Lựa chọn nhân vật kể chuyện thích hợp.
- Miêu tả tâm lí và tính cách nhân vật trẻ em rất thành công .
- Ngôn ngữ mang đậm màu sắc Nam Bộ .
2. Nội dung:
Tình cha con sâu nặng, cao đẹp trong hoàn cảnh éo le của
chiến tranh .
* Ghi nhớ : ( SGK )
III. TỔNG KẾT
TIẾT 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ ( Nguyễn Quang Sáng )
IV. Luyện tập:
Thái độ và hành động của bé Thu rất trái ngược trong những ngày đầu khi ông Sáu về thăm nhà và lúc ông Sáu sắp ra đi, nhưng vẫn nhất quán trong tính cách của nhân vật. Em hãy giải thích điều đó.
SGK / 203
Ngày đầu mới về
Ngày ra đi
TIẾT 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ ( Nguyễn Quang Sáng )
Đó là phản ứng tâm lí hoàn toàn tự nhiên của một đứa trẻ có cá tính mạnh. Lúc đầu, Thu chưa nhận ông Sáu là cha,vì trong tâm hồn em ẩn chứa niềm kiêu hãnh trẻ thơ về một tình yêu dành cho người cha trong hình chụp chung với má. Hành động em không thừa nhận ông Sáu chính là để bảo vệ tình yêu ấy. Đến khi nhận ra cha thì em đã bộc lộ tình cảm một cách mãnh liệt và cảm động.
=>Người cha chịu nhiều thiệt thòi nhưng vô cùng độ lượng và yêu thương con thắm thiết, một người cha để bé Thu suốt đời yêu quí và tự hào
III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật:
- Tình huống truyện bất ngờ, hợp lí.
- Lựa chọn nhân vật kể chuyện thích hợp.
- Miêu tả tâm lí và tính cách nhân vật trẻ em rất thành công.
- Ngôn ngữ mang đậm màu sắc Nam Bộ .
2. Nội dung:
Tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.
* Ghi nhớ : ( SGK )
IV. Luyện tập : ( SGK )


_ Bài cũ :
+ Hoàn tất BT SGK.
+ Đọc lại và tóm tắt văn bản.
+ Phân tích 2 nhân vật nắm được nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật.
+ Nắm nội dung và nghệ thuật của truyện .
_ Bài mới : Ôn tập Tiếng Việt
+ Các phương châm hội thoại.
+ Xưng hô trong hội thoại .
+ Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp .
-> Xem lại khái niệm, cách vận dụng và các bài tập có liên quan
I. Giới thiệu:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Phân tích :
a. Tình huống truyện bất ngờ :
b. Diễn biến tâm lý và tình cảm của bé Thu:
*. Trong hai ngày đầu:
*. Trong ngày anh Sáu ra đi:
Thay đổi đột ngột kì lạ và khó hiểu đến cảm động :
+ Kêu thét lên tiếng "ba" và chạy xô tới ôm, hôn ba ở cổ, vai và cả vết thẹo.
+ Ôm chặt, không cho ba đi và nhờ ba mua cho cây lược .
+ Ân hận và hối tiếc khi nghe bà ngoại kể về ba .
Một em bé hồn nhiên, ngây thơ, yêu ba sâu sắc và mãnh liệt.
Kể, tả chân thực xúc động phù hợp với tâm lí trẻ thơ .
c. Tình cảm cha con sâu nặng ở ông Sáu
*. Trong lần về thăm nhà:
Háo hức,mong chờ giây phút được gặp mặt con, luôn tìm mọi cách để gần con.
- Yêu thương, bao dung, độ lượng đối với con.
*. Lúc ở căn cứ:
- Nhớ thương xen lẫn sự ân hận vì đã đánh mắng con .
- Tự làm chiếc lược ngà với tình cảm yêu thương,hi vọng sâu nặng dành cho con.
- Lúc nào cũng nghĩ, cũng nhớ, cũng mong được gặp con,yêu con đến giây phút cuối cùng.
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
TIẾT 71-72 CHIẾC LƯỢC NGÀ ( Nguyễn Quang Sáng )
CHÚC CÁC EM HỌC GIỎI
Giờ học kết thúc
cảm ơn quý thầy cô giáo đã đến dự.