Bài 15. Chiếc lược ngà

Nguyễn Quang Sáng
Tình huống truyện
Hai cha con gặp nhau sau tám năm xa cách. Bé Thu không nhận cha, đến lúc em nhận cha thì ông Sáu lại ra đi kháng chiến.
+ Nghe gọi con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng.
+ Con bé thấy lạ quá..., mặt nó bỗng tái đi, vụt chạy và kêu thét lên: "Má! Má!".
+ Nói trống không: "vô ăn cơm", "cơm chín rồi"
"cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái!", "cơm sôi rồi, nhão bây giờ!". Gọi ông Sáu là "người ta".
+ Hất tung miếng trứng cá anh Sáu gắp cho. Bị đánh, ngồi im, đầu cúi gằm xuống, gắp lại miếng trứng cá để vào chén, bơi xuồng sang nhà ngoại và khóc với ngoại.

+ Vì vết thẹo dài trên má anh Sáu đã làm cho Thu không nhận ra đó là ba của mình.
+ Những hành động và diễn biến tâm lí đó không phải là sự ương ngạnh hay hỗn láo vì trong lòng bé Thu chỉ in đậm và ôm ấp một hình ảnh người cha thương yêu trong bức hình chụp chung với má. Em không thể yêu thương một người mà em cho là xa lạ.

+ Nghe bà kể nó nằm im, lăn lộn và thỉnh thoảng lại thở dài như người lớn.
+... vẻ mặt nó sầm lại buồn rầu...., nó nhìn vẻ nghĩ ngợi sâu xa.
+ Kêu thét lên: "Ba...a...a...ba!". Nói trong tiếng khóc: "Ba! Không cho ba đi nữa! Ba ở nhà với con!". Hôn ba cùng khắp: hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba.
+ Không!- Con bé hét lên.., nó dang cả hai chân rồi câu chặt lấy ba nó, đôi vai bé nhỏ run run.
+ Con bé lại ôm chầm ba nó một lần nữa và mếu máo: "Ba về! Ba mua cho con một cây lược nghe ba! - Nó nói trong tiếng nấc, vừa nói vừa từ từ tuột xuống.

+ Khi được trở về thăm nhà, tình cha con cứ nôn nao trong người anh. Xuồng cặp bến, anh nhún chân nhay thót lên, bước vội vàng những bước dài, dừng lại kêu to: " Thu! Con."
+ Vẻ mặt xúc động..., anh chầm chậm bước tới, giọng lặp bặp run run: "Ba đay con! Ba đây con!"
+ ...anh đứng sững, nhìn theo con, mặt sầm lại thật đáng thương, hai tay buông thõng như bị gãy.
+ Những ngày ở nhà, anh chẳng dám đi đâu xa, chỉ mong nghe một tiếng gọi "ba" của con bé. Chăm sóc con, gắp thức ăn cho con.
+ Phút chia tay, anh nhìn con với đôi mắt trìu mến. Khi nghe con gọi ba, không ghìm nổi xúc động đã khóc, một tay ôm con, một tay lau nước mắt.
+ ở khu căn cứ, anh thận trọng, tỉ mỉ làm cho con cây lược ngà.
+ Gò lưng tẩn mẩn khắc từng nét chữ "yêu nhớ tặng Thu con của ba".
+ Luôn ân hận, day dứt vì chót lỡ đánh con.
* Nghệ thuật:
Cốt truyện chặt chẽ, tình huống truyện bất ngờ, hợp lí.
Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật sâu sắc, phù hợp tâm lí trẻ thơ.
- Ngôn ngữ truyện giản dị, mang đậm màu sắc Nam Bộ.
* Nội dung:
Truyện thể hiện tình cảm cha con sâu nặng trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh. Khẳng định và ngợi ca tình cha con thiêng liêng như một giá trị nhân bản sâu sắc.